Kerseborn
door Stuart Rahan
“Opo yu srefi, seki yu skin, waka go moro fara.” Blijf niet bij de pakken neerzitten. Dat was het levensmotto van de Surinaams-Nederlandse documentairemaker Cindy Kerseborn. Dinsdag liet zij ons achter met een aantal documentaires over, zoals zij hen noemde, ‘inlanders’ die de cultuur en literatuur in Nederland, het land van de kolonisator, verrijkten.
Edgar Cairo (‘Ik ga dood om jullie hoofd‘), Frank Martinus Arion (‘De man, de vrouw, de poëzie‘) en Astrid Roemer (‘De wereld heeft gezicht verloren‘) zijn gemaakt vanuit de beleving van haar als zwarte vrouw. Niet op de manier zoals witte historici en antropologen gekoloniseerde zwarte samenlevingen begluren vanuit hun eurocentrische perspectief alsof dat standaard is voor beschaving.
Kerseborn (zo noemde ik Cindy steevast vanwege de kracht die zij uitstraalde) was uitgesproken. Je verloochent jezelf niet. Het is de eerlijkheid waarmee je de wereld aan moet kunnen. Dat was voor Kerseborn een voorwaarde voor zelfrespect. Dat dwing je af als zwarte persoonlijkheid en ook nog vrouw in een wit gedomineerde wereld die jou geen makkelijke start gunt. “Ik neem je serieus, vandaar dat ik mij druk maak”, is zo’n terechte opmerking die Kerseborn regelmatig gebruikte om haar frustraties te uiten als weer eens bleek dat iemand zijn/haar huiswerk niet had gedaan of zich slecht had voorbereid.
Maar ze gaf ook om haar land, waar haar kumbat’tei begraven is. Van haar eerste documentaire ‘Ik ga dood om jullie hoofd’, over de Surinaamse taallinguïst Edgar Cairo, vond Kerseborn dat deze ook gedeeld moest worden met Suriname. Nederlandse subsidiegevers waren niet zo gul om deze kennis aldaar te delen. Ook niet toen zij een lespakket over het Surinaams-Nederlands, de taal waarin Cairo zich thuis voelde, had toegevoegd. Wij bespraken de noodzaak en hebben instanties als Suriname Airways met succes benaderd.
Kerseborn vond het Para-waardig, het district waar de roots van Edgar Cairo liggen, dat ook een straat naar hem werd vernoemd. Toenmalig Para-dc Jerry Miranda was het er mee eens en besloot daartoe. Ik zie het naambordje nog zo voor me, maar of het ooit is geplaatst, is mij nog steeds niet duidelijk. Het was een leerrijke trip waar wij later met veel plezier op terugkeken. Ook werden eij benaderd door kunstenaar Erwin de Vries, die ons een borstbeeld van Cairo wilde verkopen. Op de laatste avond in TBL Cinemas kwam de kunstenaar met een kleivoorbeeld van het hoofd van de schrijver.
De hand van de meester was duidelijk herkenbaar maar Cairo was er volgens mij niet echt tevreden mee. De Vries legde in de foyer de kop op een sokkel. Er was niemand in de buurt en toch viel die spontaan om. Gewoon, uit zichzelf. Cairo’s kleihoofd raakte geplet. Maar de geest van Cairo verzette zich niet alleen tegen de imitatie. Na de inleiding, toen de film gestart moest worden, weigerden de machines. Het lukte evenmin met de twee reservekopieën. ofschoon wij de vorige dag nog met een TBL-technicus naar de documentaire op het grote doek hadden gekeken.
Een bekende EBG-dominee stelde voor om met water en woorden Cairo’s geest tevreden te stellen. Of je het gelooft of niet, daarna speelde de film over Cairo af, alsof er niks was gebeurd. Mijn verklaring: toen wij in Para begonnen met de presentaties, hebben wij in de Parakreek onze gezichten, handen en voeten gewassen en Cairo gevraagd om zijn zegen. Dus toen wij de laatste presentatie deden, hadden wij hem ook moeten bedanken voor het succes dwars door alle districten.
Cindy Kerseborn liet ons haar kijk na op onze eigen mensen en cultuur. Tijdens de Surinametour gaf zij een opdracht aan Naks. De culturele organisatie kreeg naast een kopie van de documentaire nog het boek ‘Dyari‘ van Cairo cadeau, een boek over het leven op een ouderwetse Surinaamse langa dyari met hoofdwoning en daarachter kleinere woningen die tot krot waren vervallen. Daar woonden families met verschillende etnische achtergronden in harmonie en oorlog met elkaar. “Ik geef u de opdracht voor een theatervoorstelling met acteurs van verschillende etnische afkomst.” Ik hoop dat de wens van documentairemaker Cindy Kerseborn alsnog door Naks wordt vervuld.
taknangami@live.nl
[uit de Ware Tijd, 19 september 2019]
RSS
Facebook
Twitter
