Julien Ignacio – Reis naar het middelpunt der aarde
Literatuur lezen is als reizen. Het start met een willing suspension of disbelief, het achterlaten van het bekende en vertrouwde. Bepakt en bezakt met deze vruchtbare leegte onderneemt de lezer mentale expedities, ontwaart hij onvermoede vergezichten.
Persoonlijk prefereer ik een ongemakkelijke voettocht door onherbergzame hoogvlakten boven een gezellige maar vlakke wandeling langs het Pieterpad. Ik wil uit mijn comfortzone gehaald worden, door middel van stijl, vorm en inhoud een geestelijke schop onder mijn kont krijgen. Kortom, als lezer wil ik getuchtigd worden. Deze masochistische reflex heb ik overgehouden aan de katholieke opvoeding van mijn Curaçaose vader, een strenge vorming die mij er ooit toe bewoog tijdens een spreekbeurt in de Bijbelklas een T-shirt te dragen waarop Jesus, zwoegend aan het kruis in een Nike lendendoekje, werd aangemoedigd door de slogan Just do it.
Boeli van Leeuwen en Tip Marugg voorzien in mijn diepgewortelde behoefte aan zelfkastijding. Ze geselen me met hun streng archaïsche, poëtische taal van Bijbelse allure. Ze laten me de worsteling voelen tussen het thuis zijn op één plek, Curaçao – die tropische openluchtgevangenis in het centrum van de planeet -, maar je toch als blanke Antilliaan ontheemd voelen, een gegeven dat ik als zwarte Nederlander in spiegelbeeld herken. Doodsangst, existentiële twijfels en saudade zijn hun thema’s, middelpuntvliedende krachten dusdanig uitgewerkt dat ze een bewustzijnsverruimend pijneffect hebben op de lezer.
“Gelijk het eiland grenzen stelt aan mijn schreden”, schreef Van Leeuwen, “zo stelt het grenzen aan mijn denken en dromen.” Geen mierenneukerij en oppervlakkige theepraat dus, daar is op die rots van Openbaringen waar een Oud Testamentische zon schijnt geen ruimte voor. Geen tijd ook: de klok tikt op het vulkanische eiland dat ooit verrees uit de Caribische wateren en in het jaar des oordeels (2012 volgens de Maya’s) weer zal “verdwijnen in de neerzuigende wieling van de waanzinnige zee.” De kamikazevogels die zich te pletter vliegen tegen de rotswand van de Grote Berg als de morgen weer aanloeit, zijn een dagelijkse herinnering aan de naderende Apocalyps.
Over vier dagen vlieg ik naar Japan voor onderzoek naar een romanpersonage. Voor het geval ik mij verweesd mocht voelen tussen de gothic Lolita’s in Rippongo en de tempeltuinen van Kyoto gaan Van Leeuwen en Marugg mee de reiskoffer in. Soms is lezen ook een vorm van thuiskomen.
[Column voorgelezen op de Vierde Caraibische Letterendag, 1 oktober 2011]
RSS
Facebook
Twitter
