Jubileumpenning voor 100-jarige Vereniging Ons Suriname
Op vrijdag 18 januari 2019 heeft de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema de Jubileumpenning van de Stad Amsterdam uitgereikt aan de Vereniging Ons Suriname (VOS). De onderscheiding werd uitgereikt bij het eeuwfeest van de vereniging in haar gebouw, het Hugo Olijfveldhuis aan de Amsterdamse Zeeburgerdijk. Bij het eeuwfeest verscheen een biografie van oud-voorzitter Hugo Kooks.
Burgemeester Halsema overhandigt de penning aan het bestuur van de Vereniging Ons Suriname, midden Delano Veira, rechts Vincent Soekra. Foto The Black Archives
In haar toespraak memoreerde burgemeester Halsema hoe zij lang geleden student-assistent was geweest bij prof. Frank Bovenkerk en hoe die in die tijd bezig was met een baanbrekend onderzoek naar discriminatie in de Nederlandse samenleving. Zij zei: “Uw vereniging heeft in 100 jaar veel betekent voor generaties Amsterdammers. Beleidsmakers breken maar al te vaak het hoofd over hoe gemeenschapszin en burgerschap kunnen worden bevorderd. Ons Suriname doet het gewoon.” (Volledige tekst, zie onderaan.)
Een stampvolle zaal luisterde naar de toespraak van de burgemeester. Foto © Michiel van Kempen
Vóór de burgemeester had voorzitter Delano Veira in een lange toespraak de geschiedenis van de vereniging boven gehaald. Hij besloot zijn toespraak met de bekendmaking van een fundraisingscampagne om van de vereniging Ons Suriname een sociaal-cultureel centrum te maken. Financiële bijdragen kunnen gestort worden op IBAN NL51 TRIO 0379 2295 44 t.n.v. Stichting Hugo Olijfveldhuis o.v.v. Bouwfonds.
Geschiedenis
De voorloper van de Vereniging Ons Suriname is opgericht in 1919 en is daarmee de oudste Surinaamse vereniging in Nederland. Julius Jacob Gemmel, een Surinaamse docent die naar Nederland kwam om verder te studeren en in Amsterdam gemeenteambtenaar werd, begon de vereniging. In eerste instantie was het vooral een gezelligheidsvereniging, onder de naam Vereniging Suriname, om sociale contacten tussen Surinamers te bevorderen. Na de Tweede Wereldoorlog vond er een fusie plaats met de Vereniging Nieuw Suriname en veranderde de naam naar Ons Suriname en ontwikkelde de VOS zich tot broedplaats voor de onafhankelijkheid.
Julius Jacob Gemmel. Foto © Johan Janssen
Vervolgens brak er een woelige periode aan voor de vereniging. Onder een nieuw progressief bestuur ging vanaf 1951 zowel politiek als de Surinaamse cultuur een steeds grotere rol spelen in het verenigingsleven. In de jaren zestig fuseerde de VOS met de culturele vereniging Wie Eegie Sanie (Onze eigen dingen), waarna de politieke betrokkenheid verder toenam. VOS zette zich actief in voor de onafhankelijkheid van Suriname. Gaandeweg maakte de nationalistische inslag van de vereniging plaats voor een op socialisme gestoelde ideologie. De banden met nationalistische partijen in Suriname werden in 1965 verbroken en de vereniging legde zich toe op het ondersteunen van de linkse politieke beweging in Suriname in de aanloop naar Surinaamse onafhankelijkheid (1975).
Na afloop van het formele gedeelte gingen de beentjes los met de grote tutu. Foto © Michiel van Kempen
Tegenwoordig heeft Vereniging Ons Suriname nog steeds een maatschappelijk profiel waarbij het doel is de liefde voor Suriname te delen en te vergroten. Er worden regelmatig schrijversavonden, boekpresentaties en andere activiteiten ter bevordering van de Surinaamse literatuur georganiseerd. De, aan de vereniging verbonden, galerie Nola Hatterman presenteert kunst van Surinaamse kunstenaars uit Nederland of Suriname en er zijn verschillende cursussen gericht op Surinaamse cultuur. Bovendien worden er lezingen, debatten en herdenkingen georganiseerd.
Monique Eijgenberger vertelde over haar opa, J.J. Gemmel. Foto © Johan Janssen
Speaker van de avond was Guilly Koster. Het publiek kreeg bij deze gelegenheid een exemplaar van 40 jaar Surinaamse muziek in Nederland; De muzikale fakkeldragers (2015), geredigeerd door Guilly Koster. The Black Archives had een fototentoonstelling georganiseerd en op zaterdag een dagprogramma met o.m. de Ghanees-Nederlandse dichter en presentator Akwasi. Bij die gelegenheid was ook Monique Eijgenberger aanwezig, die vertelde over haar van haar moeder Alma Eijgenberger Gemmel, VOS-oprichter Julius Jacob Gemmel. Verder waren er in het door Mitchell Esajas gepresenteerde programma getuigenissen van cineast André Reeder en theaterdirecteur Ernestine Comvalius, en van Nyanga Weder en Polly Levens.
Ernestine Comvalius en André Reeder. Foto © Johan Janssen.
Jubileumpenning
De Jubileumpenning is voor bedrijven, instellingen, stichtingen en verenigingen, die sinds de oprichting zijn gevestigd in Amsterdam en die 50 jaar (of in een veelvoud van 10 jaar daarboven) bestaan.
Foto © The Black Archives
Klik voor een uitgebreidere fotoreportage ook hier
Toespraak burgemeester Halsema
“Goedenavond,
A di mi yere yu verjarie!
Wat mooi dat u Hugo Kooks eert met een biografie. Daarin staat een uitspraak die wel toepasselijk is op deze avond. Hij zei:
“[…] ik begon te leren dat het leven van een organisatie met dat van een mens vergeleken kan worden: er zijn duidelijke ups en downs in het organisatieleven. Er zijn tijden waarin de vereniging bloeide en er waren tijden dat het organisatieleven bijna stil kwam te staan.”
Foto © Carl Haarnack
Als ik zo de zaal in kijk concludeer ik dat uw vereniging op dit moment duidelijk in bloei staat.
Het is voor mij echt een eer, maar vooral een groot plezier om hier te mogen spreken. De stad heeft een speciale band met Ons Suriname, alleen al door het feit dat de Amsterdamse gemeente- ambtenaar Julius Jacob Gemmel in 1919 aan de wieg van uw vereniging stond.”
“Veruit de belangrijkste oorzaak voor de speciale band tussen Amsterdam en de Surinaamse gemeenschap gaat natuurlijk verder terug in onze gedeelde geschiedenis. Namelijk dat het niet alleen veel inwoners van de stad zijn geweest die hebben geprofiteerd van slavernij, maar dat de stad zelf mede-eigenaar was van de Sociëteit Suriname, het bedrijf dat lange tijd de kolonie exploiteerde.
Wie kijkt naar de geschiedenis van de Vereniging Ons Suriname ziet hoe, om de woorden van Astrid Roemer te gebruiken “de geschiedenis doorwerkt en heden en toekomst omspant.”
Met name sinds de jaren ’50 van de twintigste eeuw was de Vereniging Ons Suriname samen met andere Surinaamse verenigingen erop gericht om het onrecht te adresseren en te bouwen aan een toekomst voor Suriname en de Surinamers daar en hier. Het Parool schreef afgelopen weekend dat het Surinaamse zelfbewustzijn voor een belangrijk deel vanuit Amsterdam werd aangedreven.
Burgemeester Femke Halsema tijdens haar toespraak. Foto © The Black Archives
Net als de stad kent uw geschiedenis een sterk internationaal karakter. Veel leiders maakte deel uit van een mondiale beweging. Het onderzoek en de tentoonstelling die de Black Archives hier maakte liet al liet dat al zien. New York, Moskou, Hamburg, Parijs, Amsterdam. Overal waren Otto en Hermina Huiswoud actief en bouwden zij een netwerk op. Het doet mij denken aan het prachtige boek Onder de Paramariboom van Johan Fretz, waarin de hoofdpersoon concludeert:
“Ze zeggen dat als je zeven mensen een hand geeft, je de hele wereld kent, maar als je één Surinamer kent, kan je er zes overslaan.”
Mitchell Esajas. Foto © Johan janssen
“Fri!, fri!,fri!” klok het op 25 november 1975 in het voetbalstadion van Paramaribo toen de toescheidingsovereenkomst tussen Suriname en Nederland werd beklonken.
Maar, veel mensen voelden zich helemaal niet vrij. Niet in Suriname, en zeker de mensen niet die naar Nederland en Amsterdam waren gekomen en door de gemeente in pensions werden geplaatst, waar ze maar moeilijk uitkwamen omdat de gemeente grote delen van de stad voor hen dicht hield. Bij Ons Suriname vonden velen van hen luisterende oren, praktische hulp en morele steun.
Een paar maanden geleden was ik hier op bezoek en kon ik de foto’s hier aan de muur zien en materiaal uit het archief. Dat nam me weer terug in de tijd toen ik studeerde bij Frank Bovenkerk die baanbrekend onderzoek had gedaan naar racisme en discriminatie in de samenleving en bij de overheid.
Polly Levens, steunpilaar van de vereniging. Foto © Johan Janssen
Vanochtend was ik op bezoek in het stadsarchief, dat ook steeds meer aandacht heeft voor deze geschiedenis en zij lieten mij een rapport zien van een politieagent uit de jaren ’50 over de optredens van Surinaamse muzikanten en artiesten in de binnenstad. Het bestaat uit weerzinwekkend racistisch taalgebruik dat we echt niet af kunnen doen met dat ‘’je het in zijn tijd moet zien.’ Vooral omdat we moeten constateren dat discriminatie en vooroordelen bij uitgaansgelegenheden, werkgevers en autoriteiten nu nog steeds voorkomen. En dat mensen die zich uitspreken over onrecht uit verleden en heden worden getrakteerd op onvervalst racisme en haat.
Tegelijkertijd heeft het versterkte zelfbewustzijn dat, mede door Ons Suriname bij eerdere generaties is gekweekt, wel degelijk vruchten afgeworpen. Het is een inspiratiebron, bewust of onbewust, voor een nieuwe generatie schrijvers, activisten en wetenschappers, ondernemers en artiesten.
Amsterdam is nu de stad van Rembrandt en het Concertgebouworkest, maar net zo goed van Patta en Latífa. Laten we zorgen dat meer mensen dat zien, in Nederland, maar ook in de wereld. Ik hoop over een paar maanden en delegatie naar de Verenigde Staten te leiden die urban culture helpt om internationaal succesvol te worden en die cultuur ook als boegbeeld van de stad inzet.
Voorzitter Delano Veira op zaterdag. Foto © Johan Janssen
Geacht bestuur, leden van de vereniging, genodigden,
Uw vereniging heeft in 100 jaar veel betekent voor generaties Amsterdammers. Beleidsmakers breken maar al te vaak het hoofd over hoe gemeenschapszin en burgerschap kunnen worden bevorderd. Ons Suriname doet het gewoon.
Door samen te komen, elkaar te helpen, in actie te komen, te vieren, te gedenken en elkaar verhalen te vertellen. En door, in samenwerking met de Black Archives en 529 Media Productions verborgen geschiedenis zichtbaar te maken, genegeerde perspectieven een stem te geven, en de stad kennis te laten maken met ongekende helden.
Akwasi. Foto © Johan Janssen
Daarmee heeft u meegebouwd aan Amsterdam als plek waarmee mensen, met 180 verschillende nationaliteiten of culturele achtergronden zich verbonden kunnen voelen en waar zij hoopvol kunnen zijn.
Dat verdient erkenning. Het college van burgemeester en wethouders hebben daarom besloten om aan de Vereniging de Jubileumpenning van de stad toe te kennen. Ik vraag hierbij het bestuur naar voren om gezamenlijk de penning in ontvangst te nemen.”
Femke Halsema
Foto © Michiel van Kempen
RSS
Facebook
Twitter
Monique Eijgenberger is een schandvlek voor deze website. Ze heeft mij in 2021 opgelicht door mij niet te willen betalen voor de door mij verrichtte diensten. En zo iemand is dan een accountant. In Nederland is het de gewoonte om de rekening die hoort bij goed verricht werk te betalen.