Joden in de Cariben
door Carry-Ann Tjong-Ayong
Het JHM, Joods Historisch Museum in Amsterdam, heeft groots uitgepakt met de tijdelijke tentoonstelling Joden in de Cariben. Vier eeuwen geschiedenis in Suriname en Curaçao, die te zien is van 26 januari t/m 14 juni 2015. Onderdeel van de tentoonstelling is het project Suri-Joods.
Voor dit project zijn twaalf in Nederland woonachtige Surinaamse ouderen geïnterviewd over de betekenis van het Jodendom voor hun identiteit. Het zijn filmportretten van mensen die op zeer persoonlijke wijze vertellen over hun link met het Jodendom. Voor de één is dit een jeugdherinnering, voor de ander is het een familieanekdote over een Joodse voorouder.
Ze werden getraind om hun verhalen op professionele wijze te vertellen en te filmen en vier leden van de jongeren theatergroep Like Minds, zetten elk een verhaal om in een korte theatermonoloog, waarmee ze op toernee gingen bij scholen en verzorgingshuizen in Amsterdam en die gespeeld werden tijdens de tentoonstelling op de Caraibische dag op 15 maart 2015.
Het verhaal van Titia Wong gaat over haar Joodse grootmoeder,
Lilian Wolf vertelt over haarzelf en haar oudere zuster, die op verschillende manieren hun joods-zijn beleefden.
Carry-Ann Tjong-Ayong
Carry-Ann Tjong-Ayong’s grootouders hadden een onmogelijke romance als blanke Jood en Creoolse wasvrouw, die een dochter kregen, die haar moeder was. De grootvader en de moeder stierven op 11 augustus 1944 en 1990 en Carry-Ann’s zoon werd op 11 augustus 1978 geboren, zoals duidelijk werd in een gedicht.
De tentoonstelling wordt toegelicht met een boek van de conservator Julie Marthe Cohen en laat de geschiedenis zien van de komst in de 17e eeuw en het leven sindsdien van de Sefardische en Ashkenasische Joden in Suriname en op Curaçao.
De Suri-Joden zijn zichtbaar in bijna alle families van de Creoolse Surinamers. Dat werd duidelijk door de verhalen van de 12 deelnemers, die elk een voorwerp hadden gekozen dat zij bij de rondleiding mochten toelichten.
Het gaat hier om de opkomst, bloei en neergang van vierhonderd jaar Joods leven in de tropen. De factoren die een rol speelden in deze ontwikkeling de handel, de integratie, het religieuze en verenigingsleven, de families, worden uitvoerig belicht. Ondanks de geringe omvang van de Joodse gemeenschap in de voormalige koloniën is hun invloed op het dagelijkse leven nog altijd zichtbaar in de culinaire tradities, vocabulaire en religieuze gebruiken.
De expositie begint in het zeventiende-eeuwse Amsterdam, op dat moment de belangrijkste handelsplaats van de wereld, en leidt langs zo’n 300 dagelijkse en religieuze voorwerpen, kaarten, textiel, foto’s en audiofragmenten naar het begin van de twintigste eeuw toen de meeste Joden uit de Cariben al weggetrokken waren naar Nederland of Amerika.
Na de tentoonstelling trad er een Surinaams orkest op in het Museum afé, waar enthousiast op werd gedanst.
De tentoonstelling is een absolute aanrader.
RSS
Facebook
Twitter
