blog | werkgroep caraïbische letteren

Je gaat zelf geloven dat je minder waard bent

door Clarice Gargard

‘Racisme is niet maar een mening”, schreef ik in mijn vorige column. Dat deed ik naar aanleiding van mijn ervaring als zwarte vrouwelijke columnist en journalist die uitgesproken is over racisme en hoe daar in Nederland mee wordt om gegaan. Ik kreeg begrip maar ook bevestiging dat we er nog lang niet zijn.

 

Foto © Michiel van Kempen

Omdat Trouw-columnist Seada Nourhussen – ook een zwarte vrouwelijke columnist – toevallig opstapte, kwam ik in een mediastorm terecht. Nourhussen vertrok vanwege de haat die ze ontvangt, maar ook omdat het aan bewustzijn en steun ontbreekt bij collega’s. Diversiteit is – zoals ik eerder eens schreef – niet alleen een ander soort mensen binnenhalen, maar hen ook houden en rugdekking geven wanneer ze worden aangevallen om wie ze zijn.

Toen ik als vierjarige vanuit Liberia naar Nederland kwam, wist ik niet dat ik ‘de Ander’ was, totdat witte Nederlanders mij daar herhaaldelijk op attendeerden – door racistische opmerkingen of door minder van mij te verwachten. Je wordt niet zwart geboren, maar zwart gemaakt. Je verzetten wanneer je in de hoek wordt gedrukt is, mijns inziens, alleen maar logisch.

Toch is de haat volgens sommigen mijn eigen schuld, omdat ik mij zou uitspreken tegen racisme dat amper bestaat. De tientallen wetenschappelijke onderzoeken die het tegendeel bewijzen, worden – zelfs door zij die beweren wetenschapper te zijn – voor het gemak ‘vergeten’.

Zo mocht socioloog Herman Vuijsje mij in NRC polarisering verwijten. Waarmee hij enkel mijn stelling bevestigt dat degenen die racisme aankaarten – en ervaren – vaak als onaangenamer worden gezien dan racisme zelf.

Ook haalde Vuijsje als argument niet-westerse landen aan, waar enkele etnische groeperingen erger gediscrimineerd zouden worden. Mijn ouders zijn afkomstig uit zo’n land waar de oorspronkelijke bevolking onderdrukt werd. Dat leidde tot een veertienjarige burgeroorlog. Dus ik spreek uit ervaring wanneer ik zeg dat je niet hoeft te zwijgen over onrecht thuis omdat het elders erger is. We vragen boze Groningers ook niet om niet te protesteren tegen gaswinning, omdat bevingen in Oezbekistan hoger op de schaal van Richter scoren.

‘My response to racism is anger ’ is een bekend en treffend citaat van de Amerikaans-Caribische schrijver en feminist Audre Lorde. Een andere emotie die de meeste mensen van kleur bij racisme voelen is verdriet. Dat is ook te zien in de documentaire ‘ Verdacht ’. Daarin vertellen veertien Nederlanders met een migratieachtergrond over hun negatieve ervaring met etnisch profileren door de politie.

Het is bedroevend om minderwaardig behandeld te worden vanwege je huidskleur. In veel gevallen ga je – zoals ook bij huiselijk geweld – geloven dat je minder waard bent. Uit onderzoek blijkt dat racisme iemands fysieke en mentale gezondheid negatief beïnvloedt.

Onlangs ontmoette ik Antoine de Kom, kleinkind van de Surinaamse verzetsstrijder Anton de Kom. Hij vertelde dat de strijd die zijn grootvader tegen ongelijkheid voerde – al voordat hij in een concentratiekamp gevangen werd gezet – hem zwaar viel.

De Werkgroep Caraïbische Letteren organiseert jaarlijks de Cola Debrot-Lezing. In die van 2013 sprak Antoine de Kom over ‘sufri’ als levensbeschouwing – een verwijzing naar ‘sufrir’ (lijden) en ‘sufri’ wat zachtheid betekent in het Sranan Tongo. Daarover zei hij: „Wie sufri is, luistert naar ieders verhaal, en deelt verdriet en angst.”

Behalve de haatvolle reacties ontving ik ook steun van gewaardeerde collega’s en lezers – ook van deze krant. Het stelt me enigszins gerust dat met de verharding niet alle zachtheid is verloren. Daar houd ik aan vast op de lange weg die we nog te gaan hebben.

Clarice Gargard is programmamaker en freelance journalist.

[uit NRC, 13 december 2018]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter