blog | werkgroep caraïbische letteren

Janny de Heer in Vlissingen

Verslag Presentatie Vlissingen 27 juni Yu di Tera en Gentleman in slavernij

door Janny de Heer

Op uitnodiging van de Stichting Walcheren Mozaïek heb ik maandag 27 juni 2022 een presentatie in Vlissingen gegeven over twee boeken. Mijn debuut: Yu di Tera en Gentleman in Slavernij.

Na Het geheime wapen en Dooddoener, de laatste presentaties, was het plezierig weer eens over deze historische verhalenbundel en de roman te vertellen. Yu di Tera is volledig fictief gebaseerd op historische gegevens. Rosa en Maarten, ieder vanuit een ander perspectief, spelen zich af ten tijde van de slavernij. Na de emancipatie is het misbruik van de mensen niet gestopt en daarom vindt Sonja plaats in de 20e eeuw. Zij gaat werken bij Texas Instruments en dit bijzondere bedrijf en de werkomstandigheden staan nog op mijn lijstje om ooit eens uitgebreider over te schrijven.

In de bundel Yu di Tera zijn deze Curaçaose verhalen opgenomen terwijl Gentleman in slavernij Suriname als achtergrond heeft. Gezamenlijk hebben de landen de geschiedenis van het koloniale verleden met Nederland en zijn daarom zeer geschikt als duopresentatie.

Het lijkt alsof het onderwerp slavernij een steeds gevoeliger onderwerp wordt om te bespreken. Maar gelukkig kon met dit publiek een positieve nabespreking volgen, met respect en begrip voor gevoeligheden. Over het algemeen had iedereen een connectie met Suriname, voormalig Nederlands Indië of Curaçao, vanwege de familiebanden of omdat men een werkzaam leven in Suriname of op de voormalige Antillen had doorgebracht.

In 2013 toen Gentleman in slavernij uitgegeven zou worden hebben we op de uitgeverij gesproken over de titel. Het is zeker niet provocerend bedoeld, dat is geen moment in me opgekomen. Johann Dieterich Horst is geboren op het Duitse platteland. Hij is zeer beschermd opgevoed in een gezin dat al jong de moeder moest missen. Vader was grootgrondbezitter en samen met zijn broer, die dierenarts was, hebben ze kinderen opgevoed met liefde en respect voor flora en fauna. Vader heeft hem geleerd met personeel om te gaan. ‘Wat je geeft, krijg je terug. Wees goed voor de mensen dan zijn ze dat ook voor jou.’ Woorden van gelijke strekking, de familie staat nog steeds heel goed bekend in de omgeving. Op jonge leeftijd reist deze bedeesde jongen af naar Suriname, waar hij in de gruwzame maatschappij van slavernij terechtkomt.

Een van de opmerkingen was dat het slavernijverleden van ons land niet geromantiseerd opgeschreven kan worden. Met deze gedachte kun je geen historische boeken meer schrijven over mensen die niet meer leven. Want om ze op papier tot leven te brengen moet je ze laten praten, denken, handelen. Voor J.D. Horst is zijn karakter voor mij gevormd uit de brieven en documenten die zijn achtergebleven. Ik heb hem jaar na jaar kunnen volgen in de Surinaamse Almanakken die bijna allemaal op internet staan.

In Suriname zat ik in 2014 tegelijkertijd met een dominee in radio-uitzending en die meneer zei het gewoon in de ether: ‘In die tijd was geen enkele witte man goed.’ Hoe ontzettend gruwelijk de maatschappij in die tijd ook was een dergelijke veroordeling kun je niet hardmaken.

Ik was erop voorbereid dat de vraag zou komen hoe wij ons moeten uitdrukken m.b.t. het woord slaaf. Een groepering die steeds meer aanhang krijgt vindt dat we moeten spreken over tot slaaf gemaakte. Uit respect voor de mensen die dat vinden wil ik het wel gebruiken maar ik vind dat een verarming van de taal. Het woord slaaf is duidelijk genoeg, niemand wordt vrijwillig slaaf en het zijn overheersers die het de mens, die net als iedereen uit een man en een vrouw is geboren, aandoen. Ik voel me daarin gesterkt door de woorden van Michelle Obama, zij uit haar gevoelens over haar periode in het Witte Huis. Dat zij woonde in het Witte Huis terwijl ze besefte dat het ooit door slaven was gebouwd.

Maar het is goed dat we er zo open met elkaar over hebben kunnen spreken. In september volgt een tweede bijeenkomst. Dan geef ik een duo presentatie over Buitenbeentjes en Het Geheime Wapen en aansluitend bespreken we de gelezen boeken.

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter