Jaarverslag Werkgroep Caraïbische Letteren 2016-17
Het bestuur van de Werkgroep Caribische Letteren bestond op 1 januari 2016 uit: Peter Meel (voorzitter), Igma van Putte-de Windt (vice-voorzitter), Paulette Smit (secretaris), Jamila Baaziz (penningmeester) en de leden Michiel van Kempen, Tanja Fraai, Noraly Beyer, Carl Haarnack en Charlotte Doornhein.
In de loop van 2016 geven bestuursleden Carl Haarnack en Igma van Putte-de Windt aan de Werkgroep te willen verlaten. Zij zijn op de bestuursvergadering van 12 januari 2017 bedankt voor al hun werk en wij verwelkomen twee nieuwe leden Valika Smeulders en Nazila Ahmadie. Ook trad Peter Meel af als voorzitter en is Michiel van Kempen benoemd als nieuwe voorzitter. Tanja Fraai is de nieuwe vice-voorzitter.
Er is vergaderd op 7 januari 2016, 31 maart 2016, 14 juli 2016, 6 oktober 2016 en 12 januari 2017
In voorbereiding op met name de Letterendag, die veel organisatie vergde, is er in kleinere groep vaker informeel vergaderd.
De Werkgroep organiseerde in 2016 de Rudolf van Lierlezing, de jaarlijkse Caribische Letterendag, dit keer over Albert Helman, en leverde een bijdrage aan de redactie van een speciaal nummer van het tijdschrift Nieuw Letterkundig Magazijn (te verschijnen in mei 2017).
Leo Balai
Rudolf van Lier-lezing
Op vrijdag 10 juni 2016 hield Leo Balai aan de Universiteit Leiden de vijfde Rudolf van Lier-lezing van de Werkgroep Caraïbische Letteren, getiteld Roots en Reparations; Over de verwerking van het slavernijverleden. Moderator was Peter Meel en referent John Schuster.
Balai ging in op de behoefte van nazaten van totslaafgemaakten om te achterhalen waar uit Afrika zij oorspronkelijk afkomstig zijn. Tevens stond hij stil bij pogingen van nazaten om genoegdoening te krijgen voor het leed dat hun voorouders was aangedaan en waarvan de gevolgen tot op de dag van vandaag merkbaar zijn.
Speciale aandacht besteedde hij aan het recente ‘reparations’ initiatief van de CARICOM, dat hij op onderdelen van kritische kanttekeningen voorzag en dat volgens hem nog onvoldoende draagvlak bezat binnen de Caraïbische gemeenschappen.
Referent John Schuster deed een voorstel om een derde kernbegrip in beschouwingen over deze problematiek te verwerken: ‘Recognition’. Erkenning van het leed dat door de toenmalige kolonisatoren was aangedaan door regeringen en ingezetenen van Europese landen en de VS, was naar zijn zeggen cruciaal om een zinvol debat over Roots & Reparations te kunnen voeren en stappen voorwaarts op dit pad te kunnen zetten.
Op de inspirerende voordrachten van Leo Balai en John Schuster volgde een geanimeerde discussie met de zaal.
Fred de Haas schreef er op Caraïbisch Uitzicht van 20 juni 2016 een verslag over.
VERSLAG CARAÏBISCHE LETTERENDAG ALBERT HELMAN
Plaats: OBA Theater Amsterdam op 17 september 2016
De avond over Albert Helman, pseudoniem van Lou Lichtveld, één van de grootste Surinaamse schrijvers ooit, was een groot succes. Het was alweer de zevende avond die jaarlijks door de Werkgroep Caribische Letteren georganiseerd wordt over giganten uit de Caribische literatuur. De zaal was uitverkocht, we hebben 100 mensen moeten teleurstellen. Er traden artiesten op, er werden ‘testimonials’ vertoond en er vonden interviews plaats. Bijkomend belangrijk feit was de publicatie van zijn biografie ‘Rusteloos en overal’ geschreven door Michiel van Kempen, die aanwezig was en geïnterviewd werd door Jos de Roo, oud-leraar Nederlands in Suriname en Curaçao oud-journalist voor de Wereldomroep.
De avond gaf een goed inzicht in de invloed die het werk van Albert Helman gehad heeft op verschillende generaties.
De avond werd gepresenteerd door Ivette Forster en Maarten van Hinte die tussendoor korte vragen stelden aan de deelnemers.
Het eerste blok ging over Helman de Musicus.
Het begin was een filmfragment van een interview met Helman. Daarna opende Kenny B, de populaire Surinaamse zanger, de avond met een spetterend optreden. Daarna volgden ‘testimonials’, opgenomen herinneringen aan Helman op film, met Jerry Dewnarain, Shrinivási en Rein Artist.
Dit eerste gedeelte fungeerde als een ‘intro’ op de avond, het publiek dat Helman niet goed kende kreeg een idee door de verschillende dingen die gezegd werden over hem en wat hij zelf vertelde in het interview. Vervolgens werd er dieper ingegaan op zijn geschiedenis.
Er was muziek van Lou Lichtveld gespeeld op piano door Hessel bij de Leij en
alt-mezzosopraan Charlotte Stoppelenburg. Daarna een column van Anneke Visee.
Het tweede blok ging over Helman de eerste migrant-schrijver.
Eerst ‘testimonials’ van Thea Doelwijt en Bert Paasman, beide heel anders van inhoud en met verschillende invalshoeken. Daarna droeg acteur Felix Burleson voor uit ‘Schetsen’. Manoushka Zeegelaar Breeveld zong het Heimweelied begeleid door Jeff Hofmeister en Walter Mühringen. Heimwee fungeert als een rode draad door het werk van Helman. Burleson las fragmenten uit Zuid-Zuid-West. Dan een interview met Michiel van Kempen door Jos de Roo, waar er ook plek was voor vragen uit de zaal. Hier ging iets mis toen het boek uitgereikt moest worden aan de dochter van Helman. Blijkbaar een misverstand met de presentatoren, waardoor Michiel van Kempen zelf het boek aankondigde en overhandigde aan mevrouw Lichtveld.
Het derde blok: Helman de Avantgardist. ‘Testimonials van Ruth San A Jong, Clyde Lo A Njoe en Tessa Leuwsha. De film ‘Regen’ van Joris Ivens werd vertoond, waar Helman de muziek voor had gecomponeerd. Vervolgens was er een column van Rihanna Jamaludin en een korte film ‘Een Tweevoudige’ naar een verhaal van Albert Helman.
Vierde blok: Helman de Kosmopoliet. ‘Testimonials’ van Eva Essed-Fruin en Pim de la Parra die een hilarisch verhaal vertelde over de bekende gierigheid van Helman. Burleson droeg een paar van zijn gedichten voor en daarna was er een interview met de kleinzoon van Helman, Flip van Vliet die aansluitend met zijn band New Motion optrad.
Er werd daarna nog lang nagepraat in de foyer en de organisatie kreeg veel complimenten over ‘de diversiteit van het programma en dat men ‘een goed en gevarieerd beeld van de schrijver als mens en als kunstenaar had gekregen’.
Ook werd de biografie verkocht en andere boeken van Helman. De uitgever had ook voor iedere bezoeker een boekje van Helman als cadeau na afloop.
De teksten van de avond zijn gepubliceerd op de blogspot van de Werkgroep Caraïbische Letteren: Caraïbisch Uitzicht. Ook hebben we daar een fotoreportage staan van Nataly Linzey.
Er is een audio- en videoregistratie van de avond gemaakt door Marieke Rodenburg.
Het totale aantal bezoekers bedroeg 253
Media en persaandacht
Er is een persbericht gemaakt dat naar pers in Suriname en de eilanden is gestuurd en naar correspondenten en redacties in NL.
Dinsdag 13 2016 maart Radio Mart, Amsterdam, uitzending van een vol uur, interview met Max Sordam
Vrijdag 16 september 2016, Interview met Cees Grimbergen, Met het Oog op Morgen, NOS Radio1
Zaterdag 17 september 2017, Presentatie met de Caraïbische Letterendag, OBA, Amsterdam
Zondag 18 september 2016, Radio Tamara, Radio-interview met Owen Venloo
Zondag 25 september 2016, Interview OVT, geschiedenisprogramma van de VPRO, Radio1
Recensies
Theo Jordaan, ‘Helman-biografie: avonturenboek, schelmenroman, biografie en geschiedenis; Recensie Albert Helman Biografie.’ In: www.allesoverboekenenschrijvers.nl, 14 juli 2016.
John Jansen van Galen, ‘Levensverhaal dat leest als een telefoonboek’. In: Het Parool, vrijdag 16 september 2016.
Wim Rutgers, ‘Michiel van Kempens grote Albert Helman biografie: “Elk verhaal snijdt pas hout als het op ethos berust”’, In: Antilliaans Dagblad, 22 september 2016. Ook op Caraïbisch Uitzicht, 22 september 2016.
Arjen Fortuin, ‘Polemist, krenker en agressieveling.’ In: NRC Handelsblad, 24 september 2016.
Lila Gobardhan-Rambocus, ‘Een dikke biografie over duizendpoot Albert Helman; Impressie van de feestavond.’ In: De Ware Tijd, 1 en 2 oktober 2016. [met “Van de redactie”, gedichten van Helman en een fragment uit de biografie]
Esther Wils, ‘Helman, een hyperproductieve knorrepot.’ Op: www.athenaeum.nl, 03 oktober 2016.
Ko van Geemert, ‘Het leven van Helman.’ In Parbode, jrg. 11, nr. 127, november 2016, pp. 90-91.
Aleid Truijens, ‘Vreemde figuren, en dat blijven het.’ In: Sir Edmund, [bijlage van] de Volkskrant, jrg. 3, nr. 32, 5 november 2016, pp. 32-33.
Hans Renders, ‘Biografie Albert Helman – Michiel van Kempen.’ In: Historisch Nieuwsblad, november 2016, nr. 11, p. 91. (ook op www.historischnieuwsblad.nl)
Norma Montulet, ‘Albert Helman. Een geboren dwarsligger’. In: Biografieportaal, 25 november 2016.
Jerry Dewnarain, ‘Albert Helman, de eerste belangrijke schrijver uit de Nederlandse West.’ In: de Ware Tijd Literair, 10 december 2016.
Hilde Neus, ‘Het liefdesleven van Lou Lichtveld.‘ In: de Ware Tijd Literair, 17 december 2016.
Lila Gobardhan-Rambocus, ‘Albert Helman en taal.’ In: de Ware Tijd Literair, 17 december 2016.
Walter Lotens, ‘Een dwarsliggende, halve Indiaan. ‘ In: Apache.be, 15 december 2016. Ook in: Caraïbisch Uitzicht, 20 december 2016. Ook in: www.uitpers.be, 21 december 2016.
André Oyen, ‘Albert Helman-biografie: bijzonder knap.’ In: ansiel.cinebelblogs.be, 24 december 2016.
Tessa Leuwsha, ‘Albert Helman, een reizend leven.’ In: de Ware Tijd Literair, 7 januari 2017.
Jerry Egger, ‘Helman en de Surinaamse/ wereld politiek.’ In: de Ware Tijd Literair, 7 januari 2017.
Huub Bartman, ‘Een echt Renaissance-mens.’ In: Literair Nederland, 10 januari 2017.
Diverse websites, zoals:
United News: http://unitednews.sr/news/albert-helman-rebel-en-pionier-caraibische-letterendag-amsterdam-17-september-2016/
Eigen Facebook, website, LinkedIn, Buku (Facebook), Universiteit van Amsterdam, OBA website
Paulette Smit, secretaris
RSS
Facebook
Twitter
