Jaarverslag 2019-2020
JAARVERSLAG 2019-2020 WERKGROEP CARAÏBISCHE LETTEREN
Het bestuur bestond in het verslagjaar 2019 uit: Michiel van Kempen (voorzitter), Paulette Smit (secretaris), Peter Meel, Noraly Beyer, Valika Smeulders, Charlotte Doornhein en Bert Reinders (penningmeester). Op 3 juli 2019 traden toe: Raoul de Jong en Julien Ignacio.
Het bestuur kwam bijeen op 19 maart, 3 juli, 2019 en 22 januari 2020. Daarnaast vonden er in kleine bezetting overleg plaats en werd één en ander via de mail met elkaar gecommuniceerd.
15 februari 2019 de Rudolf van Lierlezing door Valika Smeulders
Zesde Rudolf van
Lier Lezing
Op 15 februari 2019 hield Valika Smeulders (verbonden aan het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden, het Rijksmuseum in Amsterdam en stichting Pasado Presente in Den Haag) de zesde Rudolf van Lier Lezing. Haar voordracht was getiteld ‘Muzik di zumbi: Caribische stemmen in Nederlandse musea’.
In haar mooi geconstrueerde en persoonlijk getinte lezing ging Smeulders in op de omgang met Caraïbisch erfgoed in Nederlandse musea. Zij constateerde dat de aandacht hiervoor weliswaar toeneemt, maar dat meerstemmigheid in het historisch narratief nog altijd een uitdaging is. Een groot deel van de Nederlanders hecht aan een inclusief perspectief, maar er is ook een groep die een voorkeur heeft voor een uitsluitend perspectief dat één specifieke groep centraal stelt.
Het ‘elders’ vertellen of apart organiseren van onderbelichte verhalen vindt ook plaats. Een recent voorbeeld daarvan is de Afro-Nederlandse organisatie The Black Archives. De zelfgekozen institutionele afzijdigheid van dit type organisaties maakt het mogelijk om te werken naar eigen inzichten, zonder concessies te hoeven doen aan als knellend ervaren institutionele keurslijven.
Daarnaast is er een organisatie als het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. Dat richt zich op het registreren van immaterieel erfgoed. Met die benadering hebben gemeenschappen een nieuw emancipatiemiddel in handen, een mogelijke sleutel tot zelfrepresentatie op eigen voorwaarden, binnen de bestaande erfgoedwereld.
Smeulders stelde
zichzelf de vraag hoe verder te gaan met deze parallelle ontwikkelingen.
Verdient het de voorkeur om Caraïbische stemmen een plaats te geven binnen
verzuilde narratieven of dienen deze te worden opgenomen in een vernieuwend
eenheidsnarratief?
In een
afgewogen betoog maakte de spreekster duidelijk dat zij voorstander is van het
toewerken naar een eenheidsnarratief,
mits terdege rekening wordt gehouden met bottom-up initiatieven en
ontwikkelingen op het gebied van immaterieel erfgoed: ‘Wat de Nederlandse
erfgoedwereld zou winnen door het structureel omarmen van de lessen van Caraïbische
culturele ondernemers, is een narratief van de Nederlander niet als
overwinnaar, maar als veelzijdig mens. Een narratief van Nederland in de wereld
en de wereld in Nederland.’
Een panel bestaande uit Marco van Baalen (Haags Historisch Museum), Dyonna
Benett (Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland) en Mitchell Esajas (The
Black Archives) reageerde op de lezing van Smeulders waarna er zich een
onderhoudende discussie met de zaal ontspon. Er tekende zich onder de
aanwezigen een draagvlak af voor het door de spreekster bepleite
eenheidsnarratief.
De bijeenkomst werd bezocht door circa 150 mensen. Onder de toehoorders bevonden zich de Gevolmachtigd Minister van Sint Maarten, mevrouw J. Wuite, en vertegenwoordigers van het kabinet van de Gevolmachtigd Minister van Curaçao.
De Rudolf van Lier Lezing is vernoemd naar de bekende socioloog, historicus, hoogleraar, schrijver en dichter Rudolf van Lier. Voorafgaande aan de lezing droeg Michiel van Kempen, voorzitter van de Werkgroep, ‘Suriname 1948’ voor. In dit gedicht memoreert Shrinivási (pseudoniem van Martinus Haridat Lutchman, 1926-2019) de flamboyante persoonlijkheid die Van Lier bij leven was.
De tekst van de lezing van Valika Smeulders en een foto-impressie van de avond zijn te vinden op de website van de Werkgroep Caraïbische Letteren: https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/valika-smeulders-muzik-di-zumbi-caribische-stemmen-in-nederlandse-musea/ en https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/valika-smeulders-gaf-rudolf-van-lierlezing/.
9e Caraïbische Letterendag op 9 november 2019, Theaterzaal OBA, Amsterdam
Georganiseerd door de Werkgroep Caraïbische Letteren samen met de Openbare Bibliotheek Amsterdam
Het organiseren van de deelnemende schrijvers, dit jaar 16 mensen, was spannend omdat het een geheel ‘nieuwe’ generatie betrof. Alle uitgenodigde schrijvers reageerden enthousiast. Een enkeling kon wegens persoonlijke redenen niet mee doen.
Er zijn vier mooie gespreksgroepen gevormd, die elkaar op een goede manier uitdaagden, prikkelden of aanvulden. Dit zorgde voor spannende gesprekken waarbij het publiek soms op het puntje van zijn stoel zat.
Scholenparticipatie
De WCL had zich voorgenomen om dit jaar extra in te zetten op de bekendheid op scholen voor Caraïbische Schrijvers en boeken. Zo zijn er in Amsterdam en Rotterdam 4 lycea benaderd met de vraag deel te nemen aan het scholenprogramma, met bezoek van een schrijver aan een klas. Het Montessori Lyceum Rotterdam, het Damstede lyceum, het Ir. Lely Lyceum en de Open Schoolgemeenschap Bijlmer, de laatste drie in Amsterdam. Idee was dat de leerlingen naar aanleiding van dat bezoek een kort filmpje zouden maken en dat naar de WCL zouden insturen om op de Letterendag te vertonen. Uiteindelijk zijn er 3 scholen bezocht door schrijvers, van 2 scholen heeft de WCL filmpjes mogen ontvangen. Deze zijn in het avondprogramma opgenomen en vertoond. De kwaliteit ervan was wisselend.
Omdat er in het land van herkomst van de Caraïbische schrijvers Nederlands wordt gesproken en onderwezen heeft de WCL ook in het Caraïbische gebied een groot aantal scholen benaderd. Het kostte veel extra inspanning plus de persoonlijke inzet van de voorzitter en bestuursleden van de Werkgroep Caraïbische Letteren om uiteindelijk 1 school in Suriname, 1 school op Curaçao en 1 school op Bonaire zover te krijgen om mee te doen aan het programma. Voor de overzeese scholen bood de WCL een pakket boeken aan van de deelnemende schrijvers. De leerlingen zouden die lezen en naar aanleiding daarvan een filmpje toesturen, Uit Suriname en Curaçao werden bijzondere filmpjes ingestuurd die op de avond vertoond zijn.
Verloop van de avond
Aan het begin werd de onlangs overleden componist René Samson – die enige tijd geleden een compositieopdracht van de Werkgroep kreeg herdacht met een deel uit zijn Raga voor viool en zangstem, uitgevoerd door Jacobien Rozemond.
De avond kende vier ronden met telkens drie schrijvers geïnterviewd door een auteur van de vorige generatie. In de eerste ronde spraken Radna Fabias, Roberta Petzold en Johan Herrenberg onder leiding van Antoine de Kom. In de tweede ronde: Daphne Huisden, Chris Polanen en Diana Tjin onder leiding van Karin Amatmoekrim, in de derde ronde: Chesley Rach, Shantie Singh en Gershwin Bonevacia onder leiding van Rabin Baldewsingh; en in de laatste ronde Karin Lachmising, Johan Herrenberg en Etchica Voorn onder leiding van Raoul de Jong. Er ontstonden levendige, emotionele, grappige en soms zeer diep gaande gesprekken. Het publiek liet unaniem positieve reacties horen en de bestuursleden kregen vele verzoeken om vaker met deze en andere schrijvers zulke avonden te organiseren.
De avond werd afgesloten door een optreden van Jeangu Macrooy (in 2018 Judas in The Passion en in 2020 de Nederlandse inzending van het Songfestival) die met zijn liederen veel indruk maakte.
Er verscheen een journalistiek verslag in het Antilliaans Dagblad, geschreven door Cees Luckhard die aanwezig was. Ook een journalist van het dagblad de Ware Tijd uit Suriname was er, maar schreef helaas niets, evenals een journaliste van Het Parool die Gershwin Bonavacia, Stadsdichter van Amsterdam, volgt.
Publiciteit, registratie, financiën
In de aanloop naar de Letterendag verschenen er een groot artikel in het augustusnummer-2019 van het tijdschrift Ons Erfdeel van de hand van de voorzitter van de WCL, Michiel van Kempen en verder in het dagblad de Ware Tijd een artikel over de Caraïbische nieuwe generatie schrijvers evenals in het Indies tijdschrift. Op 4 november, vlak voor de Caraïbische Letterendag, verschenen er in De Voertaal en De lage landen, publicaties.
Teleurstellend was dat van alle aangeschreven landelijke media geen enkele aandacht aan de Letterendag heeft besteed. Dit wordt een tamelijk frustrerende ervaring: ook bij de vorige editie – het grootste Caraïbische jeugdliteratuurevenement ooit, met maar liefst 11 overgekomen schrijvers – gaf de landelijke pers totaal niet thuis.
Voor het registeren van de avond werden opdrachten verstrekt aan fotografe Jet Budelman en Elsbeth van Saane voor een videoverslag.
De 9de Letterendag werd mogelijk gemaakt door subsidies van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten en het Nederlands Letterenfonds. De uitgeverijen De Arbeiderspers, Prometheus en Van Oorschot droegen financieel bij aan de Letterendag. Uitgeverij In de Knipscheer heeft een grote bijdrage geleverd door met zijn boeken aanwezig te zijn op de Boekenmarkt en aan alle bezoekers een boek cadeau te doen. Daarnaast was boekhandel Bookish Plaza aanwezig.
Verder
De blogspot Caraïbisch Uitzicht kent inmiddels bijna 14.000 bijdragen en wordt bezocht door ca. 5000 bezoekers per dag. Het adres van de Werkgroep fungeert als vraagbaak voor velen die hun weg zoeken binnen de Caraïbische culturele wereld.
Paulette Smit, secretaris
RSS
Facebook
Twitter
