In memoriam Si Bodoh
door Esther Wils
Gisteravond [30 mei 2022 – red. CU] , tijdens de pauze van David Van Reybroucks theatercollege dat wij bijwoonden in de Haagse schouwburg, vloog per e-mail het trieste bericht binnen dat antiquaar Hans van der Kamp plots was overleden. Hans was waarschijnlijk de grootste kenner en verzamelaar van fotografie uit Indië.
Hij was hofleverancier van het KITLV en heeft zo’n 6000 foto’s bijgedragen aan de collectie, die zich nu in de UB Leiden bevindt. En hij werkte met Steve Wachlin al dertig jaar aan een groot project, een ‘dictionnaire’ van de fotografen die in Indië hebben gewerkt tussen 1840 en 1942, binnenkort te verschijnen bij Leiden University Press.
Hij droomde van een uitgave van de honderd mooiste portretten uit zijn verzameling, die we nu helaas waarschijnlijk nooit te zien zullen krijgen. Voor Indies tijdschrift heeft hij, onder het pseudoniem Si Bodoh, één aflevering met een appendix kunnen schrijven in wat een fantastische rubriek had moeten worden. Gelukkig heeft hij wel kunnen uitdrukken waarin wat hem betreft de betovering van de fotografie lag. Hij had daar een zeer ontwikkeld oog voor en wist zijn bekenden regelmatig te verrassen met prachtige beelden en humoristisch commentaar – wat mij betreft steeds oases van plezier binnen het strijdperk van de koloniale studies.
Hans was zelf (nog net: april 1949) in Indië geboren en hield er hartstochtelijk van; hij benadrukte graag de verwevenheid met het land van de mensen die er geworteld waren, niet als ‘koloniaal’ maar als levend wezen. Dat zie je ook terug in dat ene stuk dat hij voor ons schreef: hij bespeurt de nabijheid van de Indische en de Indonesische bestuurders op de foto en verklaart De oude Indische wereld, 1500–1920 (Bosma & Raben, Bert Bakker, 2003) tot een van zijn lievelingsboeken – het is een van de zeldzame studies die tonen hoe er een substantiële, eigen Indische cultuur was ontstaan. Hans wees ook op de schitterende foto van de missionaris en zijn bekeerlinge die een van onze omslagen siert; het ontroerde hem dat die twee tot elkaar waren gekomen.
Met hem is de wereld een ooggetuige ontvallen die trouw bleef aan dat met Indië verbonden gevoel zonder sentimenteel te worden, die zijn nieuwsgierigheid en speurzin gebruikte om de oneindige verscheidenheid van die voorbije wereld te bewaren, met smaak én nuchterheid. Een onvervangbaar mens, hij wordt nu al gemist.
RSS
Facebook
Twitter
