blog | werkgroep caraïbische letteren
4
 

In memoriam René Samson

Op vrijdag 5 juli j.l. is totaal onverwachts in Amsterdam overleden de componist René Samson. Hij is ‘na een val van zijn fiets niet meer opgestaan’, zo laten zijn naasten in een overlijdensbericht weten, ‘en laat ons in verbijstering achter’. Hij is 71 jaar oud geworden. In opdracht van de Werkgroep Caraïbische Letteren schreef hij in 2013 Kultuurtuin Kawina.

René Samson. Foto © Jean van Lingen/Werkgroep Caraïbische Letteren

door Michiel van Kempen

René Samson, geboren op 25 juni 1948 in Paramaribo, was een telg uit een oude Surinaams-joodse familie, die in het cultuurleven bekende mensen voortbracht als Phili Samson. Zijn vader was Julius Abraham Samson (1916 – 1990) over wie René opmerkte: ‘die zo ongenadig illusieloos en zo vol liefde kon praten over zijn en mijn moederland, Suriname’. René groeide op met dans, toneel, literatuur en muziek: klassieke muziek en jazz. En hij groeide op met een goed besef van wat de geschiedenis kan voortbrengen èn aanrichten. Hij werd niet religieus opgevoed, maar trok later wel naar Israël: zoals voor veel anderen was het jodendom voor hem een jas die hem paste, maar geen zwarte lakense jas of sjtreimel, geen religieuze bevlogenheid maar een historisch-cultureel gevoel van erbij-horen. De joodse familie was wèl zijn misjpoge.

Na de middelbare school ging René scheikunde studeren en hij vond een baan bij de Shell als chemicus, meestentijds in de markante toren aan het IJ aan de overkant van het Centraal Station in Amsterdam. Hij bleef wel altijd actief musiceren: hij had fluitles gehad van Hans van de Weyer en Eleonore Pameijer en speelde in verschillende orkesten.

Op zijn veertigste begon René Samson met componeren. Hij kreeg daartoe lessen van Monique Suring, Leo Samama en Klaas de Vries. Vanaf 1998 werd zijn werk met regelmaat uitgevoerd en sinds zijn pensionering acht jaar geleden kon hij zich bijna full-time toeleggen op datgene waarnaar zijn hart uitging.

 

René Samson, tweede van links, luistert naar de uitvoering van een van zijn kamermuziekwerken in de Dorpskerk van Abcoude, 2011. Foto © Michiel van Kempen

René Samson schreef stukken voor allerlei bezettingen, van piano tot en met groot orkest, maar hij schreef vooral veel kamermuziek en stukken voor zangstem en koor. Allerlei ensembles voerden zijn muziek uit: het Amsterdam Bridge Ensemble, Amsterdam Sinfonietta, Holland Symfonia, het Cristofori Piano Quartet, koor Ex Animo, het Lumaka Ensemble, het Valerius Ensemble, het Aurelia Saxofoonkwartet, harpduo Bilitis, de zangers Fanny Alofs, Marcel Beekman, Wilke te Brummelstroete, Noa Frenkel, Ken Gould, Valérie Guillorit, Charlotte Riedijk en Mattijs van de Woerd, de pianisten Paolo Giacometti en Shuann Chai en contrabassist Rick Stotijn. Hij schreef ook een avondvullende opera Het ware geweld op een oorspronkelijk libretto van Olaf Mulder. De opera werd nooit in zijn grootste bezetting geënsceneerd, maar in 2014 wel scenisch als kameropera en er kwam een registratie van de belangrijkste stukken op cd terecht.

Zijn muziek bewoog zich veelal binnen de atonaliteit, zij het nooit extreem streng, en Samson was nooit bang er een scheut jazz in te vermengen. Zijn koorwerken liggen veelal gemakkelijker in het gehoor dan zijn instrumentale werken. Hij gooide er hoge ogen mee: een CD van zijn kamermuziek gespeeld door het Amsterdam Bridge Ensemble werd in het muziektijdschrift Luister met een 10 bekroond.

In 2013 schreef René Samson in opdracht van de Werkgroep Caraïbische Letteren Kultuurtuin Kawina, een werk voor mezzosopraan en uitgebreid slagwerk, op teksten van de Surinaamse dichters Bernardo Ashetu en Michaël Slory. Het gaf hem, als musicus opererend in Europese kringen, buitengewoon veel plezier nu eens aan de slag te kunnen met prachtig tekstmateriaal uit zijn geboorteland. Bij het eerste lustrum van de Werkgroep, op 3 december 2013 ging het 19 minuten durende werk in première, voorzien van een choreografie voor drie dansers. Vol enthousiasme stampend, klappend en zingend maakte René Samson deel uit van het begeleidende koortje. Een deel van het publiek, gewend aan gemakkelijk in het oor liggende melodieën en samenklanken, keek er nogal van op dat ook deze modern-klassieke muziek tot de Caraïbische erfenis kon behoren. (Foto’s hier.)

René Samson, geheel rechts, met v.l.n.r. Michiel van Kempen, Odilia Vermeulen (dochter van symfonicus Matthijs Vermeulen) en René’s partner Annelies van Leengoed, op de citadel van Namen, april 2005. Foto © Elisabeth Leijnse

René Samson was een buitengewoon creatieve persoonlijkheid. Zijn zachtaardige verschijning hoefde niet te verhullen hoeveel vuur en engagement er altijd in hem brandde. Het is buitengewoon treurig dat het hem niet vergund is geweest om zich langer aan zijn grote muziekpassie te wijden. Rust zacht, lieve René.

4 comments to “In memoriam René Samson”

  • Geschokt te lezen dat neef RENE SAMSON IS HEEN GEGAAN

    Condoleances voor zijn zus HANNA en broer MAX.

  • On behalf of myself, and my fellow dance colleagues Maria Naidu and Lily Kiara (with whom I danced to Rene’s freshly composed music in the 2013 Kultuurtuin Kawina), I would like to offer our condolences to his family and loved ones. I saw René a mere 2 weeks ago. His effervesiant and infectious enthusiasm were are strong as ever, and will be forever remembered.

  • Just heard the sad news. René one of my early friends from school !
    I wish Hanna ,Max and Annelies a lot of strength and wisdom.
    You are in our mind.

    Harold and Ineke

  • I was very glad to see the downloading of the concert of Rene’s music on youtube and spotify that was recorded live at the Tel Aviv Museum
    me and my partner Lena have Rene’s photo on our wall at home and look and mention him every day as we do have and cherish our late parents
    bless them
    Amen
    Asaph and Lena

1 Trackback/Ping

Your response at asaph ben menahem

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter