In memoriam Prof. Dr. H.U.E. Thoden van Velzen
door Humphrey E. Lamur
Op dinsdag 26 mei 2020 overleed Prof. Dr. H.U. E. [Bonno] Thoden van Velzen. Hij werd op 5 april 1933 geboren. In 1955 begon hij aan zijn studie culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Een van zijn docenten was Prof. Dr. A.J.F. Kӧbben. Tijdens zijn studie leerde hij Wilhelmina van Wetering, een studente culturele antropologie kennen met wie hij later in het huwelijk trad. In 1960 behaalde hij cum laude het doctoraal examen culturele antropologie. Daarna vertrok hij met zijn vrouw naar Suriname.
Onder de Ndyuka, een van de Marron stammen van wie de voorouders tijdens de slavernij de plantages zijn ontvlucht, hebben zij in de periode mei 1961 tot november 1962 gegevens verzameld. Enkele jaren later, in 1966 promoveerde Thoden van Velzen bij Prof. Dr. A.J.F. Köbben, op een proefschrift getiteld: Politieke beheersing in de Ndyuka maatschappij: een studie van een onvolledig machtsoverwicht. Daarna werd hij in het zelfde jaar medewerker bij het Afrika Studie Centrum in Leiden. Daar werkte hij tot 1971. In de periode 1966 – 1971 bracht hij 3 jaar in Tanzania door voor het verrichten van onderzoek. In 1971 werd hij benoemd tot hoogleraar culturele antropologie aan de Universiteit van Utrecht. Twintig jaar later in 1991 heeft hij zijn dienstverband bij deze universiteit beëindigd en kreeg hij een aanstelling bij de Amsterdamse School voor Sociale Wetenschappen waar hij tot 1999 als hoogleraar heeft gewerkt totdat hij met emeritaat ging.
Professor Thoden van Velzen is na zijn eerste bezoek aan Suriname meermalen, samen met zijn vrouw, naar dit land terug gekeerd voor het verrichten van onderzoek onder de Ndyuka. Verschillende van zijn publicaties hebben op deze groep betrekking. Tijdens een van zijn bezoeken aan Suriname hebben mijn vrouw en ik hem diverse keren ontmoet.
Professor Thoden van Velzen heeft meer dan 100 boeken en artikelen gepubliceerd. De boeken zijn in het Nederlands en in het Engels verschenen, terwijl zijn artikelen zowel in Nederlandse als in buitenlandse tijdschriften zijn gepubliceerd. Het laatste boek dat hij samen met zijn vrouw Wilhelmina van Wetering publiceerde is getiteld: Een zwarte vrijstaat in Suriname: de Okaanse samenleving in de 19e en 20e eeuw. Deze studie verscheen in 2013.
Uit verschillende publicaties van Thoden van Velzen die na 1980 zijn verschenen blijkt dat zijn wetenschappelijke oriëntatie ook gericht was op een psychoanalytische benadering van antropologische verschijnselen. Hierover schrijft hij in zijn publicatie getiteld: Als door een verweerde spiegel – antropologie en psychoanalyse [1999, Van Gorcum] het volgende: “De noodzaak om de psychoanalyse te betrekken bij het begrijpen en oplossen van sociale problemen, lijkt mij afhankelijk van de aard van het te verklaren verschijnsel. “
Met het overlijden van Prof. Dr. H.U.E. Thoden van Velzen verliest Nederland een groot wetenschapper gespecialiseerd op het terrein van de culturele antropologie, in het bijzonder wat Suriname betreft.
Mijn vrouw en ik verliezen een goede vriend die wij de afgelopen 65 jaren hebben gekend. Voor mijn vrouw en voor mij waren Bonno en Ineke zeer aimabele en dierbare vrienden. Uit onze ervaring noem ik het volgende. Toen mijn vrouw en ik in 1971 uit Suriname naar Nederland terugkeerden, bleek dat zij ons op Schiphol stonden op te wachten om ons te verwelkomen. Zij reden ons naar het appartement in Amstelveen dat wij hadden gehuurd. Bij aankomst in de woning merkte Ineke op dat de woning nog niet geschikt was om erin te kunnen verblijven. Dat vonden mijn vouw en ik ook. Daarom stelden Ineke en Bonno voor dat wij enige tijd bij hen thuis in Bosch en Duin zouden logeren totdat onze woning was ingericht. Wij hebben dit fijne aanbod dan ook gelijk geaccepteerd en vertrokken daarna met hen naar hun woning. Onze waardering voor Ineke en Bonno was heel groot en wij zijn goede vrienden gebleven.
[Klik hier voor een In memoriam door Dirk Vlasblom in NRC, 27 juni 2020]
RSS
Facebook
Twitter
