blog | werkgroep caraïbische letteren

In memoriam: Didi Gharietje Choenni, de strijdlustige, is niet meer

door Carla Bakboord

Het is op 7 juli 1951 dat Ghargiwati Choenni, bekend als Gharietje, het levenslicht ziet. Haar vader vernoemt haar naar Ghargi Vachaknavi, een vrouwelijke filosoof geboren in het oude India (de Vedische tijd) omstreeks de negende tot de zevende eeuw vóór Christus. In de Vedische literatuur wordt Ghargi geëerd als een groot natuurfilosoof. Ghargi debatteerde met de wijzen en bestuurders. Bovendien daagde zij hen uit met verwarrende vragen over de Atma, de ziel.

Ghargiwati betekent: die de kwaliteiten van Ghargi bezit. En zoals de natuur en cultuur haar richting bepaalt, ontwikkelt Gharietje dezelfde kwaliteiten als de filosofe. Zij staat bekend als de scherpe debater met een scherpe pen. Of ze nu op een toevallige gezellige bijeenkomst was met vrienden en familie of deelnam aan een georganiseerd evenement, Gharietje schroomde niet om haar standpunten kenbaar te maken. Zo overtuigde zij ons van het belang van een gezonde levensstijl, van de gelijkheid en gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen, van gelijke kansen en een gelijke toegang tot bronnen voor iedereen en de strijd tegen elke vorm van geweld.

Op 17 januari 2022 komt Gharietje Choenni, dochter van Ramkisoor Choenni en Indrani-Alice Narain en stiefmoeder Raidjei Ramhiet, na een lang ziekbed in Rotterdam te overlijden. Zij werd zeventig jaar. Gharietje komt uit een gezin van negen kinderen en laat dochter Sandhya en kleinzoon Karan achter.

In Suriname bezoekt zij de Saronschool en de C. R. Froweinschool (1963-1967). Zij studeert af als onderwijzeres en was ook EBGS-leerkracht en lerares Spaans. Na te zijn uitgehuwelijkt op 21-jarige leeftijd vertrekt zij na haar scheiding samen met haar dochter Sandhya naar Nederland en studeert pedagogie/andragogie aan de Universiteit van Leiden.

Tijdens haar studie werpt Gharietje zich op als schrijfster en activist in de linkse en vrouwenbeweging. Zo versterkt zij eindjaren zeventig de linkervleugel van het ‘Kollektief Jumpa Rajguru’ dat zich onder meer, in woord en daad, richt op het streven naar en ondersteunen van alle achtergestelde en onderdrukte groeperingen. De emancipatie van de zwarte en migrantenvrouw wordt voor haar een actiepunt van hoge prioriteit. Vrijheid, rechtvaardigheid en onafhankelijkheid zijn de kernwaarden van Gharietje.

In 1980 richt zij in Leiden samen met Sitla Bonoo en Andree Douglas het ‘Vrouwenkollektief Ashanti’ op. Op 25 september 1980 komt het eerste nummer uit van Ashanti, de eerste Surinaamse vrouwenkrant. Ashanti stimuleerde politieke bewustwording door de actualiteit te bespreken. Door in elk nummer informatie over de strijd van vrouwen elders in de wereld op te nemen, werd solidariteit bevorderd. Het blad fungeerde ook als contactorgaan en de artikelen dienden als discussiemateriaal.

In 1983 richtte Gharietje de theatergroep ‘Kenki’ op om ook via dit medium scherpe vraagstukken bloot te leggen. Eén van haar meest bezochte en gespeelde theaterstukken is ‘En dan ineens … zoeken ze een man voor je’. Dit theaterstuk dat meer dan veertig keer is opgevoerd, is gebaseerd op haar eigen ervaring met uithuwelijking.

Gharietje werkte als vormingswerker op de Volkshogeschool Drakenburgh, waar zij veel vrouwengroepen leerde kennen. Ook voerde zij als consultant onderzoeksopdrachten uit voor de overheid en particuliere opdrachtgevers.

Lezen en boeken schrijven was haar lust en leven. Zij was een echte boekenwurm. Gharietje publiceerde over vrouwenemancipatie, welzijnswerk en politiek en schreef gedichten onder meer in het Sarnami en het Nederlands. Haar levenswerk Sarnami Hindostani 1920-1960: Worteling, identiteit en gemeenschapsvorming in Suriname heeft zij samen met haar broer Chan(dersen) geschreven.

Zij genoot van het veldwerk, de gesprekken met de oudere generatie Hindostanen over het leven van vroeger. Haar levenswerk behoort tot één van de beste geschiedschrijvingen over de Hindostaanse gemeenschap in de Caribische regio.

Gharietje was zeer intelligent en een perfectionist en stopte enorm veel tijd in haar publicaties en het redigeren van andermans werk. Een academicus die de waarheidsvinding hoog in het vaandel had en terecht auteurs erop wees terug te gaan naar de bron om de informatie te verifiëren.

Gharietjes geloof in de goede aard van de mens leidde wel eens tot naïviteit waardoor ze dan niet in de gaten had wanneer men haar voor de gek hield. Dit overkwam haar ook in haar carrière en als activist. Ze ervoer tijdens haar verblijf op Bonaire, als verhuurder van vakantieappartementen, ook enig onrecht. Zij kon namelijk niet het onderscheid maken tussen bonafide en malafide huurders en dienstverleners.

En toch verloor zij het geloof in de goede aard van de mens niet en bleef zij zich onbaatzuchtig en liefdevol inzetten voor haar medemens en familie. Zij hield van haar broers en zussen. Was ongelooflijk trots op hen. De liefde voor haar dochter Sandhya en kleinzoon Karan, was zo diep dat zij overbeschermend naar hen was.

Gharietje staat bekend als die veelzijdige, creatieve, energieke en levenslustige vrouw, die geen enkel obstakel uit de weg ging en de strijd nooit opgaf. Zo bewees zij haar broers dat ook vrouwen piloot konden worden en haalde haar vliegbrevet. Zij ging diepzeeduiken, reisde de wereld rond en haar wereldreis eindigde vorig jaar mei in India, het land van haar voorouders waar zij al zo naar verlangde. Terug in Nederland was zij ernstig ziek en heeft tot aan het eind gestreden voor haar leven. Ze mag nu gaan …-.


Lees op deze site nog een In memoriam voor Gharietje Choenni, klik hier

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter