In memoriam André Conrad
door Roy Ristie
Paramaribo/Amsterdam – Dinsdag 28 april 2020
Afgelopen nacht overleed acteur, zanger, en regisseur André Conrad (Paramaribo, 13 december 1933 – Amsterdam, 28 april 2020) aan een hartaanval. Hij werd 86 jaar.
Het valt me zwaar, maar ik zet door om toe te komen aan een omschrijving van André Conrad. Ik kan even nog niet wennen aan het feit dat hij ons plotseling heeft moeten verlaten. Waar hij nu is, is hij geen vreemdeling meer.
Maar trots en blij dat hij me zoveel mooie herinneringen heeft nagelaten waaruit ik de kracht put om enkele daarvan op te schrijven.
Oom André, zoals ik en mijn zusjes hem noemden, was een goeie vriend van mijn ouders en in het bijzonder een muzikale boezemvriend van mijn in 1975 overleden vader Frits Ristie. Die twee hadden elkaar vanuit een gemeenschappelijke geloofsovertuiging in de muziek gevonden en konden zich behoorlijk daarin verliezen. Er ging geen week voorbij waarin ze niet de gelegenheid aangrepen om samen te musiceren. André als zanger met een ongekend herkenbaar stemgeluid – dat ik vaak stiekem nadeed – en mijn vader op piano. In de weekenden traden ze regelmatig op in de kerken van de EBGS. Ook waren ze steevast als duo op radio Apintie te horen aan de vooravond van kerst.
Kerst was dan ook geen kerst zonder de ruik van ping ping boru, kaarsvet en het stem geluid van oom ‘ No kresneti kisi’ Conrad. Switi tem
Maar Oom André had meer kwaliteiten. Als opgeschoten tiener kwam ik erachter dat hij ook een (stem)acteur en cabaretier was. In deze volgorde mocht ik hem met plezier beluisteren als hij weer meewerkte aan de zeer populaire hoorspelen op de radio in Suriname. Op bonte avonden rond de jaren 50/60 van de vorige eeuw, voor zijn vertrek naar Nederland, stond hij ook vaak op podia met andere grootheden zoals Ulrich ‘Pero’ Peroti (zijn tweemans) en Wim van Binnendijk, Ronnie Aletrino, Wilfred Teixeira, Toetie van Binnendijk-Hajary, Harry ‘Lafi’ de la Fuente in de jaren ’50, Harold Braam en Walther Huisden.
Toen André Conrad in 1963 naar Nederland verhuisde, sloot hij zich een jaar daarna aan bij de opgerichte groep Moksi Alesi. Deze eerste Surinaamse cabaretgroep (gelegenheidsformaties op Bonte Avonden niet meegerekend), stond toen onder leiding van Moela Maso. Ook maakte de doorgewinterde acteur Ulrich Peroti deel uit van het gezelschap dat eigen – vaak geïmproviseerde sketches – bracht.
In juli 1967 zette André Conrad de groep Moksi Alesi, samen met zijn toen nieuwe kompaan André Sarucco, voort. Onder regie van oom André werden er ook korte cabaretsketches opgevoerd. Tot 1975, gesteund door de Sticusa, bleef de groep vooral het Surinaamse publiek in de Randstad van Nederland bedienen. Aanvankelijk in het Sranan maar gaandeweg meer in het Nederlands.
Er werden in wisselende samenstellingen van de groep ook volkstoneelstukken – reprises van stukken die in Suriname waren opgevoerd – op de planken gebracht zoals De geboorte van Boni van Eddy Bruma, So wan lobi diri van García Lorca/Ané Doorson, een bewerking van Nene Bekka van Wilfred Teixeira, Green pastures van Connelly/Helman, het Surinaams passiespel van Albert Helman, A raisin in the sun van Hansberry/Salm en Datra Sjorie van Molière en Jo Dompigs historische volkstoneelstuk Susanna Duplessis, dat in 1978 werd opgevoerd en in 1993 werd herhaald in een geheel nieuwe regie.
Ook speelde Moksi Alesi stukken die waren geschreven door André Sarucco zoals Vrouwen uit het dorp/Uma fu na dorpoe (1990), het remigratieblijspel Moni no e bai lobi/ Liefde is niet te koop (1994) en het familiedrama Mi plekti/Mijn plicht (1994).
Conrad en Sarucco traden ook vaak als cabaretduo op onder de naam ‘André en Andrétje’. Ze hadden enorm veel succes met sketches in het Sranan en het Surinaams-Nederlands. Er werd zelfs een langspeelplaat met hun moppen uitgebracht.
In 1987 vierde het duo zijn 20-jarig bestaan met het programma Span’oekoe, in 1992 het 25-jarig jubileum met het stuk So wi tang.
In 1973 kwam er een plaat uit van oom André in duet met Oscar Harris, waarvan de opbrengst bestemd was voor een sociaal project voor kinderen.
Voorzover ik weet zijn ook de volgende voorstellingen die in première zijn gegaan en waarin André heeft opgetreden, dan wel zijn bijdrage aan geleverd heeft: alsmede naar zijn overige bijdragen aan Nene – Moksi Alesi – 1985-05-03, Lachen is gezond – Moksi Alesi – 1986-11-25, Liefde is niet te koop – Moksi Alesi – 1988-11-04, Vrouwen uit het dorp – Moksi Alesi – 1990-05-13
Oom Henry – André Conrad, speelde de rol van Oom Henry in Kon hesi baka, een achtdelige tv-serie voor de jeugd naar het gelijknamige boek van Henk Barnard. Een verhaal dat zich vlak voor de onafhankelijkheid van Suriname afspeelde.
In 2012 werd André Conrad in Nederland geridderd in de Orde van Oranje-Nassau.
Op de derde editie van het ‘Suriname op Zuid’ Festival, was er in theater Zuidplein Rotterdam ook cabaret en deelde André Conrad er het podium met o.a. Roué Verveer.
Ook heeft hij zijn hele leven een actieve bijdrage in diverse functies en taken aan de Evangelische Broedergemeente geleverd. Hij maakte vele jaren deel uit van het Maranatha mannenkoor Nederland, waar hij zich tot aan zijn dood zich met volle overgave toewijdde aan zijn passie: zingen!
Oom André was gehuwd met Victorien Esajas. Het echtpaar kreeg twee prachtige kinderen, Juanita en Glenn.
Ik wens de familie sterkte toe in de verwerking van het plotselinge heengaan van een stonfutu.
RSS
Facebook
Twitter
