‘Ik voel me soms geen Arubaan door mijn huidskleur’
door John Samson
AMSTERDAM – Hoe is het mogelijk dat een schilderij van Rembrandt zoveel indruk kan maken op jouw eigen leven en identiteit? Het is een vraag die Layzmina Emerencia (26) uit Aruba bezighoudt. “De Afro-Caribische cultuur op Aruba is heel afwezig.”
Vrijwel dagelijks liep Layzmina langs het Rembrandthuis in Amsterdam om naar haar hbo-studie Dansdocent te gaan. “Zes jaar lang trok het me nooit aan, terwijl toeristen van ver komen voor die schilderijen. Maar ineens zag ik een zwarte man op de grote banner buiten het museum.”
Wat daar ‘heel bijzonder’ aan is? “Als je denkt aan schilderijen uit de Gouden Eeuw, dan gaat het altijd om witte mensen, die heel mooi en trots zijn afgebeeld. Zwarte mensen? Die zaten ergens in hoekje als je goed kijkt of ze zijn als onderdanig afgebeeld.”
Via WeConnect, een stichting die opkomt voor Caribische studenten, kreeg ze een rondleiding in de tentoonstelling. “Er gebeurde iets met me toen ik helemaal alleen was in een zaal. Waar ik ook keek zag ik steeds zwarte mensen afgebeeld, trots en in supermooie kleding. Net zo belangrijk geportretteerd als de rijke witte mensen.”
“Wat mij raakte waren bepaalde gelaatsuitdrukkingen en de trotse manier hoe ze naar me kijken. Het was alsof ik in de spiegel keek, want ik zag ook een beetje mezelf. Dat ik ook een donkere huidskleur heb.”
In vergelijking met Curaçao, bestaat Aruba voornamelijk uit licht getinte mensen. “Er heerst daarom het beeld en de trots dat wij allemaal afstammen van de oorspronkelijke inheemse bewoners. Dat zijn we niet allemaal. Het slavernijverleden wordt genegeerd.”
‘Heel San Nicolas wordt gezien als een soort ghetto, the chocolate city’
“Zelf voel ik me soms geen Arubaan door mijn huidskleur”, vertelt Layzmina. “Ik kom uit San Nicolas. Het is een wijk die rijk is aan cultuur en waar veel donkere mensen wonen. De wijk wordt over het algemeen als achterlijk gezien. En daar heeft het alles mee te maken.”
“Heel San Nicolas wordt gezien als een soort ghetto, ‘the chocolate city’, waar je alleen maar minderheden hebt. Er is een andere stigma, dat de zwarte mensen op Aruba van andere eilanden komen, zoals Sint-Maarten. Dus waar hoor je eigenlijk bij?”
“Bijna alle gezaghebbende mensen op Aruba zijn licht getint, zoals onze volksheld Betico Croes. Wij leren op school over Tula en de slavernij op Curaçao, maar niet over wat er op Aruba is gebeurd. Het is niet raar dat mijn vader er nu pas achter is gekomen dat er een slavernijverleden is op Aruba en dat daar ook archieven van zijn.”
Terug naar de kunstwerken van Rembrandt. “Een schilderij van een trotse zwarte vrouw raakt me, omdat ik bewuster word van hoe ik me gedraag. Ik weet niet precies waarom, maar er is iets waardoor wij Arubanen onbewust denken dat de Nederlanders het beter weten. Ze hebben in een gezelschap altijd het woord en ik kan me dan niet makkelijk uiten. Ik kies dan om mijn mond te houden.”
‘Waarom is de Afro-Caribische cultuur op Aruba zo afwezig?’
“Na afloop van de rondleiding, zeiden enkele meiden: op Curaçao gaan we vaak op excursies naar musea met school of als er een cultuurweek is. Ik dacht bij mezelf, wij op Aruba gaan wel heel anders om met cultuur. Zij zijn veel verder. Ik zou willen dat onze kinderen in het onderwijs meer leren over onze geschiedenis en cultuur, dat er ook zwarte mensen zijn.”
“Ik zou graag in gesprek willen gaan met de minister op Aruba. Je wordt zelfverzekerder als je weet wie je bent en als je het gevoel hebt dat je meetelt. Als we kunst en cultuur verder ontwikkelen op Aruba, dan komen we verder.”
“Ik sta zelf klaar om daarvoor een bijdrage aan Aruba te leveren. Daarom is stel ik de vraag: waarom is de Afro-Caribische cultuur op Aruba zo afwezig? Wat zegt dat over Aruba?”
[overgenomen van Caribisch Netwerk, 24 juli 2020]
RSS
Facebook
Twitter
