blog | werkgroep caraïbische letteren

“Ik heb een rots in de vijver gegooid”

door Greco Idema

Je hebt mensen die opvallen omdat ze zich met hart en ziel inzetten voor moeilijke onderwerpen. Usha Marhé is daar een goed voorbeeld van. Marhé (1964) werd geboren in Suriname en verhuisde in 1990 naar Nederland, waar ze als journalist aan de slag ging. Mede vanwege eigen ervaringen met het onderwerp, schreef ze in 1996 het boek Tapu Sjén/Bedek je schande – Surinamers en incest. Inmiddels wordt dit boek door velen als een ‘klassieker’ beschouwd. Voor het eerst schreef een Surinaamse vrouw in alle openheid over haar incestervaringen.Op de vraag of ze hindoe is, antwoordt ze: “Ik ben alles en niets.” Ze ziet zichzelf niet alleen als hindoe, want ze houdt niet van ‘hokjesdenkerij’. Bovendien heeft ze weinig met religie en veel met spiritualiteit. Haar familie is multireligieus van samenstelling en ze is gewend aan verschillende vormen van denken. In mei van 2007 kwam haar fictiedebuut Dulari – De weg van mijn naam uit. “Het leuke aan dit nieuwe boek is dat er weer volop belangstelling is voor mijn eerste boek over seksueel misbruik.” Tapu Sjén heeft veel los gemaakt in zowel Suriname als Nederland. “Ik heb een rots in de vijver gegooid.”

Oorzaken
Gemiddeld komt er in Suriname één aangifte per dag binnen van seksueel misbruik. In alle culturen komt het voor. Eigenlijk is seksueel misbruik synoniem aan machtsmisbruik. Natuurlijk heb je aan culturen gebonden factoren die seksueel misbruik kunnen bevorderen. In de Hindoestaanse gemeenschap is dat bijvoorbeeld de bijzondere man/vrouw-verhouding. “Jongens zijn meer waard dan meisjes.” Alcoholisme is een andere belangrijke factor waarover nog te vaak wordt gezwegen. Hoe het zit met religieuze factoren, weet Marhé eigenlijk niet precies. “Ik ben geen schriftgeleerde.” In algemene zin is het wel zo dat religies vaak het ‘naar binnen gericht zijn’ van een gemeenschap versterken. “Maar als iemand me vraagt hoe het precies zit in de koran of de bijbel, stuur ik hem of haar door naar een deskundige op dat terrein.” Volgens haar is het religieuze vooral te herleiden tot orthodox of niet-orthodox zijn. “Ik concentreer mij alleen op de menselijke en culturele factoren.”

Hoe misbruik bestrijden en slachtoffers helpen?
Seksueel misbruik zal altijd blijven bestaan volgens Marhé. ”Het is een illusie te denken dat dit probleem helemaal zal overgaan. Dit inzien maar je er tegelijkertijd niet bij neerleggen is van het grootste belang.” Daarnaast is volgens haar awareness, bewustwording, van wezenlijk belang. Als voorbeeld noemt ze Oprah Winfrey en wat zij met haar persoonlijke verhalen over seksueel misbruik heeft bereikt. “Mede dankzij haar heb ik mijn eerste boek geschreven.” Onvoorwaardelijke steun is fundamenteel voor de slachtoffers. “Als je seksueel misbruikt bent, zit er een gat in je ziel. Je hebt het contact met je ziel verloren. Je hebt de rest van je leven nodig om dit te herstellen.” Het is dan belangrijk dat mensen, ook hulpverleners, je onvoorwaardelijk steunen en niet blijven hangen in twijfels of het wel of niet echt gebeurd is bijvoorbeeld. “Al zou maar de helft waar zijn van wat Jolanda uit Epe is overkomen, dan nog heeft ze de vele hopen stront die ze over zich heeft heen gekregen, absoluut niet verdiend.” Ook is er nog steeds een zekere mate van onkunde onder Nederlandse hulpverleners als het gaat om seksueel misbruik in Hindoestaanse en andere allochtone gezinnen. “Ze moeten je als mens benaderen en zien, niet als allochtoon of buitenlander. Want dan zijn ze met jouw buitenkant en hun vooroordelen bezig, niet met jouw beschadigde binnenkant, waarvoor je hun menszijn nodig hebt om de band met je ziel te herstellen.”

Toekomst
Marhé blijft positief over haar toekomst als ‘pionier’ en de aandacht voor seksueel misbruik onder Hindoestanen. De bewustwording is enorm gegroeid. “Men doet niet meer alsof het er niet meer is.” Onder jongeren wordt er veel over gepraat, zowel in Suriname als in Nederland. Ze gaat dan ook zeker door met haar werkzaamheden naast haar baan als docente. “Belangrijk voor mij is dat ik ervan overtuigd ben dat ik Gods werk doe.” Ze verduidelijkt dit met de term seva: het belangeloos dienen van de maatschappij. “Zoals ik al zei is spiritualiteit belangrijk voor mij. Alles is met alles verbonden en alle mensen zijn één. Daar past de gedachte van seva prima in.”

Greco Idema is eindredacteur van http://www.reliflex.nl/

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter