Hoogleraar Rutgers’ werk houdt eigenlijk nooit op
‘Na kaminda, ainda na kaminda’
door Martha van Bergen
Het was naar eigen zeggen zijn vierde afscheid, want eerder waren er ook pogingen, maar hij bleef toch almaar aan, eerst koos hij zelf twee keer voor een verlenging, terwijl hij wel afscheidsredes had voorbereid en toen kwam er corona en ging het afscheid niet door. Maar zaterdag was het dan zover, nu emeritus-hoogleraar, Wim Rutgers nam afscheid als hoogleraar van de University of Curaçao (UoC) en dat ging gepaard met het nodige ceremonieel, maar in aanwezigheid van vrienden en collega’s was het ook een klein afscheidsfeestje met mensen die Rutgers een warm hart toedragen.
Foto: Foto’s di Serunan
Er kwam een Liber Amicorum, met schrijfsels van onder andere personen die niet aanwezig konden zijn. Rutgers, geboren en getogen in Nederland, woonde jaren in Suriname, koos daarna Aruba als zijn thuisbasis en dat is het nog steeds. Maar ook op Curaçao is hij inmiddels ingeburgerd omdat hij hier sinds 2007 aan de UoC verbonden is geweest. Zijn onderzoeksgebied, de Surinaamse en Antilliaanse literatuur, overstijgt in feite alle eilanden en dus kan Rutgers gekarakteriseerd worden als Koninkrijks-mens.
De titel van zijn afscheidsrede Na kaminda, ainda na kaminda (op weg en nog steeds op weg) – Erfgoedstudie als nieuwe dynamiek, maakt duidelijk dat Rutgers er een levenswerk op heeft zitten, maar dat dit werk nooit af is. Zoals hij zelf verwoordt: ,,Onderzoek is nooit af. Maar altijd onderweg. Nieuwe vragen roepen nieuwe antwoorden op.” En niet alleen dat, Rutgers bracht ook naar voren dat met de tijd nieuwe inzichten ontstaan en dat het erfgoed opnieuw bekeken en geïnterpreteerd kan worden. Het onderzoek kan in feite opnieuw beginnen en nieuwe inzichten opleveren. ,,Naast de (vroegere, red.) dominante Dead White European Male benadering, kwamen er literatuurbeschouwingen op basis van het witte feminisme en het black womanism. Onderzoeksscholen vochten en vechten als het ware met steeds weer nieuwe benaderingen om steeds weer nieuwe aandacht, van de samenleving en subsidiegevers”, zo legde Rutgers nader uit. Of elders in zijn lezing omschreven: ,,Iets wat ooit populair was, kan vergeten raken, maar onder de oppervlakte toch aanwezig blijven en in andere tijden en plaatsen tevoorschijn komen en aandacht krijgen. Door andere visie kan wat ooit tot de hoge cultuur behoorde ‘afdalen’ naar de populaire cultuur, maar door een paradigma-wisseling als in ‘cultural studies’ opnieuw waardering ontvangen.”
Foto: Foto’s di Serunan
Erfgoedstudie is dus dynamisch in tijd en plaats, want zowel historisch als toekomstgericht en plaats- en cultuurgebonden. Digitalisering helpt daarbij een handje, aldus de emeritus-hoogleraar, want allerhande oude documenten worden gedigitaliseerd en zijn met een druk op de computerknop beschikbaar, geven andere inzichten en doen letterlijk nieuwe boekjes open. ,,Vanuit erfgoedperspectief – hoe het verleden het heden beïnvloedt en wat we daarvan willen doorgeven aan de toekomstige generaties – onderzoeken we ook wat ‘tijdelijk’ vergeten maar niet verloren was”, zo omschrijft Rutgers deze digitale verrijking.
Zijn voordracht illustreerde hij met voorbeelden van onder andere de Nanzi-verhalen, maar ook deskundigen als Cola Debrot, de ‘geheimzinnig AdC in 1936’, een onbekend gebleven persoon die schreef over het literaire Papiaments, het nieuwe onderzoek van Rose Mary Allen naar kinderliedjes, Pastoor Paul Delgeur en als stuitstuk een gedicht van Shrinivási omdat die zowel Surinaams als Curaçaos was en het begin en slot van Wims carrière symboliseert:
Toen realiseerde hij zich
dat de rivier
toch maar een oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroeger dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet.
Foto: Foto’s di Serunan
[Overgenomen met toestemming uit Antilliaans Dagblad, 13 december 2021]
Klik hier voor een verslag van de Caran-conferentie, aan het einde waarvan Wim Rutgers afscheid nam.
RSS
Facebook
Twitter
