Hindostaanse muziekinstrumenten (2) – Bánsuri
Bánsuri, Baanhi, Baashi, Bansi, Basari, Murali. Bamboefluit
door Prem Dihal
De bánsuri is een bamboefluit uit de Hindostaanse muziek. De naam is een samentrekking van de woorden voor ban (bamboe) en sur (toon). Het instrument wordt vaak geassocieerd met de Hindoe god Krishna, die vaak wordt afgebeeld spelend op een bánsuri.
De bánsuri is afkomstig uit India en is al duizenden jaren in gebruik. Het instrument werd oorspronkelijk gebruikt in de volksmuziek van India, maar werd later overgenomen door de Hindostaanse klassieke muziek. Het instrument is populair geworden in de westerse wereld en wordt vaak gebruikt in new age- en wereldmuziek.
Een bánsuri wordt traditioneel geproduceerd uit bamboe, liefst een dat van nature voldoende lengte tussen de knopen heeft. Gebruikelijk is een diameter van ongeveer 2 cm met een wanddikte van ongeveer 3 mm. Traditioneel wordt het gemaakt van een enkele holle bamboestok met zeven vingergaten. Sommige moderne ontwerpen zijn verkrijgbaar in ivoor, glasvezel en verschillende metalen en het is doorgaans tussen 30 en 75 cm lang en zo dik als een duim. Langere bánsuri’s hebben diepere tonen en lagere toonhoogtes.
Het traditionele ontwerp bevat geen mechanische toetsen. De bánsuri heeft in zijn basisgestalte zes vingergaten, met soms een zevende gat dat door de pink van de rechterhand wordt afgedekt. Het zes-gaten instrument bestrijkt twee en een halve octaaf.
Een bánsuri wordt doorgaans diagonaal rechts beneden gehouden door de bánsuri-speler. De bánsuri wordt bespeeld door de luchtstroom van de speler over de openingen te blazen en de vingers op de gaten te plaatsen om de toonhoogte te veranderen. De wijs-, middel- en ringvinger van de rechterhand bedekken de buitenste vingergaten, terwijl dezelfde vingers van de linkerhand de rest bedekken.
Het instrument is in Suriname en Nederland niet veel in gebruik geweest, waarschijnlijk omdat het niet krachtig genoeg was, in tijden van ontbrekende versterking, om boven de andere instrumenten uit te komen. Maar het is wel een zeer betaalbaar instrument, en eenvoudig in gebruik en onderhoud.
Wie de hele reeks ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ wil volgen: klik op de tag ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ hieronder.
RSS
Facebook
Twitter
