blog | werkgroep caraïbische letteren
0
 

Hindostaanse muziekinstrumenten (19) – Karhayá

Karhayá

door Prem Dihal

Mijn zoektocht door oude foto’s gerelateerd aan de Brits-Indische immigratie levert regelmatig interessante afbeeldingen op, vergezeld van bijbehorende vragen. Vandaag gaat het over de karhayá. Ja, een wok als trommel!

De tekst bij de gevonden foto luidt als volgt:
Karhayá
Enkelvellige trommel van ijzer – Rama-Nami
Afkomst: Suriname
Periode: vóór 1954
Afmetingen: ongeveer 9 x 28 cm
De trommel is gemaakt van een ijzeren pan met twee oren, waarover een vel is gespannen. Aan de onderkant van de trommel is papier bevestigd.

Karhayá. Foto is afkomstig van Wereld Museum, Inventarisnummer: TM-2345-98

De karhayá (bakpan/wok), wordt bespannen met een geitenvel en bespeeld met twee stokjes tijdens het tajiyá-feest. Om de spanning te verhogen, wordt dit instrument boven een open vuur gehouden (Encyclopedie van Suriname, 1977). Blijkbaar was dit instrument in gebruik tot in de jaren waarin tajiyá gevierd werd (dit exemplaar stamt van vóór 1954 en dit moslim-evenement zou rond 1960 opgehouden zijn). Tajiyá is een vrij ‘mobiele’ activiteit, en de speler zal hiermee waarschijnlijk niet veel bewogen hebben, tenzij er twee dragers waren. Als je het om je nek draagt, zou dit waarschijnlijk voor demping zorgen en zou eens te heet kunnen zijn geweest.

Dit roept alleen maar meer vragen op, zoals waarom en hoe dit instrument is ontstaan?

Ik wilde meer weten over de oorsprong van het karhayá-instrument en de reden waarom het werd gemaakt van een wok en geitenvel. Het is mogelijk dat de keuze van materialen voor het instrument te maken had met de beschikbaarheid en de omstandigheden in de tropen. De foto doet inderdaad de indruk wekken van een sterk geïmproviseerd instrument. Het is ook mogelijk dat de uitvinder van het instrument op zoek was naar een ander geluid. Misschien waren er geen mogelijkheden om een bestaande trommel na te maken?

Het is moeilijk om precies te weten waarom en hoe het instrument is ontstaan, omdat er weinig informatie over beschikbaar is. Het is ook mogelijk dat het instrument afgeleid is van andere keteltrommels zoals de tásá, báyan (linker/grote deel van de tablá) of iets vergelijkbaars.

Een recentere tásá uit het GB Pant Institute, Prayágraj, India. Foto © Prem Dihal.

Wat betreft de vraag over het papier dat onder het instrument is geplakt, is het mogelijk dat het geen papier is, omdat dit materiaal niet goed bestand zou zijn tegen vuur. Het is echter moeilijk om hierover uitsluitsel te geven zonder het instrument zelf te zien. Wat betreft de vraag over “Rama-Nami”, is het mogelijk dat dit een verwijzing is naar “Ram Navami”, een hindoeïstisch festival dat de geboorte van de god Rámá viert. Het is echter ook mogelijk dat het iets anders betekent. Helaas heb ik geen verdere informatie over dit onderwerp.

Wie kan hier meer over vertellen?


Wie de hele reeks ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ wil volgen: klik op de tag ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ hieronder.

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter