Hindostaanse muziekinstrumenten (13) – Ghantá, ghanti, ghariyál, sankh
Ghantá, ghanti, ghariyál, sankh
door Prem Dihal
Deze instrumenten behoren eigenlijk niet tot de reguliere muziekinstrumenten, maar vallen onder de devotionele instrumenten. De namen en beschrijvingen verschillen nogal: ghantá, chengila, cennala en vele andere benamingen. Amazon verkoopt ze en spreekt van Ghadiyal ghanta, Vijay ghanta, School bell, Round bell, Jhalar bell, Pital ghanta voor aarti met stok.
Ghantá
De ghantá is een percussie-instrument dat een constant ritme handhaaft en een muzikale achtergrond biedt. De dikke metalen schijf, die aan een riem om één pols/hand hangt, wordt aangeslagen door een korte stok die in de andere hand wordt vastgehouden. Er wordt een gonggeluid geproduceerd als de ghantá wordt geraakt terwijl hij vrij hangt. Een vlakke toon wordt geproduceerd wanneer deze niet vrij hangt. Een groot formaat is 30 cm in diameter en een klein formaat 18 cm. Het is een dikke ronde metalen plaat en die vrijwel altijd van brons is gemaakt. Dit instrument wordt gebruikt bij godsdienstige rituelen en meestal in combinatie met ghanti (bel), ghariyál (omrande gong) en een sankh (schelp). In Suriname is dit een zeer bekende combinatie bij bijvoorbeeld pujá’s. Het is dus geen instrument bedoeld voor reguliere muziek.
Ghanti
De bel is een belangrijk instrument dat wordt gebruikt in combinatie met de andere genoemde instrumenten. Er wordt gezegd dat er een verschil is in de geluidstrillingen tussen de bel en de sankh: zowel de bel als de sankh produceren geluidstrillingen die de atmosfeer zuiveren, maar ze beïnvloeden deze in verschillende richtingen. De bel doet dat in neerwaartse richting en de schelp in opwaartse richting. (hindujagruti.org en ganeshaspeaks.com)
Ghariyál
De ghariyál is een gong met een omhoogstaande rand en meestal ook van brons. Ghariyál is een Sarnámi woord voor ‘gong’. Dit woord was vroeger zeer gangbaar, zeker bij rituele diensten thuis. Om onverklaarbare redenen is het woord langzaam maar zeker veranderd in het woord ghanti dat het oorspronkelijke woord volledig heeft vervangen. (Volgens R.S. Baldewsingh)
Sankh
Deze schelp is afkomstig van een zeeslakkensoort genaamd Turbinella pyrum, behorende tot de familie Turbinellidae. Deze soort wordt aangetroffen in de Indische Oceaan. Het oppervlak van de schelp is sterk, hard, glanzend en enigszins doorschijnend, zoals porselein. Er zijn ook andere dan de Turbinella pyrum in gebruik/omloop. Dat schijnt te mogen, als het maar geen vrouwelijke is, want dat geeft een slecht geluid. Een schelp of sankh heeft diepe wortels in het hindoeïsme. Men gelooft dat het heilige geluid Ohm, dat bekend staat als het eerste geluid van de schepping, geassocieerd wordt met het geluid van de schelp. Het is een heilig voorwerp en wordt gebruikt bij religieuze rituelen. De sankh is soms ook een onderdeel van klassieke Indiase muziekinstrumenten, en er is ook een mudra (handgebaar) op gebaseerd in de klassieke dans.
Wie de hele reeks ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ wil volgen: klik op de tag ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ hieronder.