Hindostaanse muziekinstrumenten (10) – Dhol
Dhol
door Prem Dihal
De dhol is een volkstrommel uit Noord-India, Pakistan en Bangladesh. Het is een tonvormige, soms cilindrische trommel, met huiden aan beide zijden. Het heeft een zijde met een hoge toonhoogte en een andere zijde met een lagere toonhoogte. Het instrument is erg populair in de volksmuziek. De dhol is in wezen niets meer dan een grotere versie van de dholak.
De term ‘dhol’ heeft een algemene betekenis: vrijwel elke grote tonvormige of cilindrische trommel kan een dhol worden genoemd. Daarom voegt men, wanneer men specifieker wil zijn, doorgaans een beschrijvende term toe om de zaken duidelijk te maken (bijvoorbeeld ‘bhangra dhol’). Ze zijn tegenwoordig bekend uit de Punjabi bhangra en tassa-muziek.
Verwar de dhol niet met dholak, lijkt op de westerse basdrum, wordt bespeeld aan beide kanten met stokken soms ook alleen maar aan één zijde. Het werd gebruikt bij processies en bij grote evenementen.
De techniek van de kanthi-dhol maakt gebruik van beide handen. In de rechterhand wordt een kanthi of een kleine bamboe- of rietstok als drumstok gebruikt. De linkerkant wordt meestal met de vingers bespeeld. Er worden echter soms drumstokken gebruikt om beide kanten van de dhol te bespelen. Sommige artiesten gebruiken twee metalen beschermringen voor de wijs- en middelvinger. Ze plaatsen deze ringen over de vingertoppen om een scherper geluid te produceren dan anders zou worden verkregen. (Arya, Chandrakantha)
Gerelateerde instrumenten: Dholak (kleine dhol), Mridangam, Pankáwaj, Nál.
Suriname
Welke dhol was/is er nu in Suriname? Hoe zag die eruit? Was het wel een dhol of werd het zo genoemd omdat dhol een algemene term is. De onderstaande foto is te zien bij het Wereldmuseum, en met uitleg!
Deze dubbelvellige houten tontrom heet een dhol en zijn oorsprong ligt in India. De trommelvellen zijn van koeienleer en de 2 uiteinden van de dhol zijn verbonden door een bespanning met witte koorden. De dhol is doorgaans van hout met 2 leren vellen die aan houten ringen bevestigd zijn. Die ringen worden op de uiteinden gezet en verbonden met een touw dat in een v-vorm door de houten ringen geregen worden. Aan het touw wordt een schouderband bevestigd.
De speler draagt de drum verticaal of diagonaal voor zich met het kleine, hoger klinkende, vel links en het grotere, lager klinkende, vel rechts. De speler slaat met de hand of een kleine stok op het linkervel en slaat op het rechtervel met een grotere, vaak gebogen, stok. De dhol wordt bij muziek buitenshuis gebruikt als de leidende drum samen met geslagen metallofonen en andere drums. Soms wordt de dhol ook gespeeld door een op de grond zittende speler. In dat geval worden de vellen met de handen geslagen.
Wie de hele reeks ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ wil volgen: klik op de tag ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ hieronder.
RSS
Facebook
Twitter
