Het verdwenen Hollands uit de snelkookpan van de slavernij
door Berthold van Maris
Bewoners van de Maagdeneilanden spraken 250 jaar lang een Nederlandse creooltaal, die ontstond uit contact tussen slaven, Zeeuwen en West-Vlamingen. De finesses van dit ‘Dutch Creol’ zijn nu blootgelegd.
‘Na die Begin Godt a maak Hemel en Aerde. En Godt a see: die kom Licht. En die a kom Licht. En Godt a kik, datt die Licht a wees mooi.”
Hé, dat lijkt wel Nederlands! „In het begin maakte God hemel en aarde…” Inderdaad, het lijkt op Nederlands, maar het is Creol, een verdwenen taal die op de Maagdeneilanden (Virgin Islands) gesproken werd als contacttaal tussen Europese kolonisten en Afrikaanse slaven. Het Creol ontstond aan het einde van de zeventiende eeuw uit het verbasterde Nederlands. In 1780 werd de bijbel vertaald in het Creol.
Het begin van Genesis laat zien hoe het Creol helemaal zijn eigen manier heeft om een verleden tijd te maken. Door het woordje ‘a’ voor het werkwoord te zetten, of eigenlijk voor de stam van het werkwoord: ‘a see’, ‘a kom’, ‘a kik’, ‘a wees’. Het Creol doet niet aan uitgangen. En het doet ook niet aan verschillende lidwoorden (de, het). Het heeft genoeg aan ‘die’: ‘die Begin’, ‘die Licht…’
Tweehonderdvijftig jaar lang werd het Creol gesproken op twee kleine Caribische eilanden: St. Thomas en St. John. In de twintigste eeuw verdween de taal weer. Wat ervan overbleef is een enorme hoeveelheid teksten, die in de achttiende en negentiende eeuw door missionarissen geschreven zijn.
Lees hier verder op de website van NRC, 7 juni 2018.
RSS
Facebook
Twitter
