Het toneelwezen in Suriname
Museumstof 190
Binnenkort zal de permanente expositie over de Canon van Suriname geopend worden. Deze tentoonstelling zal in 45 luiken vertellen over de Surinaamse geschiedenis. Een van de luiken op onze canon gaat over het toneelwezen van Suriname waar in deze Museumstof over wordt uitgewijd.
Theater speelt in alle culturen ter wereld en in allerlei vormen een belangrijke rol. Het woord theater is eigenlijk een verzamelnaam voor meerdere kunstvormen. Men kan aan het woord geen vaste betekenis geven aangezien theater zo verschillend kan zijn. Het kan een religieuze achtergrond hebben maar het kan ook het dagelijkse leven vertellen. Goden, geschiedenis, liefde of magie kunnen allemaal het onderwerp zijn. Het theater brengt je naar een andere wereld. Dit zijn de aspecten waarom theater in elke cultuur voorkomt en intrigeert. Toneel brengt samen, onderwijst en geeft bovenal plezier.
De eerste schouwburg in Suriname werd gebouwd in 1775, en was genaamd De Hollandsche Schouwburg. Het repertoire bestond vooral uit Europese stukken met een historische lading. Deze schouwburg liet geen slaven of joden toe waarop de joden een jaar later hun eigen schouwburg bouwden, De Joodsche Schouwburg.
In Suriname in de 18e eeuw waren er meerdere toneelvormen, waaronder het Europese toneel en het Surinaamse volkstoneel. Deze twee vormen zijn heel verschillend. Waar Europese stukken een vaste tekst volgden met vaste regels voor het spel, was het volkstoneel meer gericht op improvisatie met een thema. Het volkstoneel is ontstaan uit orale vertellingen, dans en zang en waren onder andere bekend als Du. Later, wanneer toneelgezelschappen zich meer gaan richten op de tradities van volkstoneel, werden dans en zang minder belangrijk en gingen de thema’s mede over de slaventijd.
In 1837 werd het toneelgezelschap Thalia opgericht en dit zette zichzelf meteen op de kaart door binnen korte tijd 20.000 gulden in te zamelen voor de bouw van een nieuw theater dat plaats kon bieden aan 700 bezoekers. Deze schouwburg kwam tot stand in 1839 en in 1840 werd het eerste stuk er opgevoerd: De Oost Indiënvaarder.
Thalia is de muze van de komedie en herkenbaar aan een komisch masker. De naam betekent ‘vrolijke’ of ‘bloeiende’. Theater Thalia beheerste jarenlang het toneelwezen van Suriname en bood daarnaast een thuis aan buitenlandse genootschappen. Hierdoor kreeg Thalia internationaal een naam in de theaterwereld. [Hiervoor zijn geen aanwijzingen gevonden – red. CU.] In de 19e eeuw richtte het gezelschap zich op de culturele vorming van het Surinaamse volk door veel Europese stukken op te voeren.
Later in de 20e eeuw krijgt het toneelrepertoire een ander karakter. Het volkstoneel kruipt langzamerhand weer terug het theater in. Dit kwam door het zelfbewustwordingsproces van de verschillende bevolkingsgroepen. Er was behoefte aan het leren kennen van de roots van de verschillende etnische groepen en dit kwam tot uiting in het theater. Steeds meer Surinamers gingen zelf stukken schrijven en regisseren. Maar ook werden de bekende Europese stukken van bijvoorbeeld Shakespeare en Euripides vertaald naar het Sranan Tongo en de setting van deze stukken werd gebracht naar de lokale situatie. Het Surinaamse theater is ontzettend breed en geeft ruimte aan allerlei verschillende toneelvormen. Dit is het gevolg van de geschiedenis die het theater heeft doorgemaakt sinds de eerste schouwburg in 1775.
Reacties op museumstof? Bel op 425 871 of E-mail ons: info@surinaamsmuseum.net Zie ook www.surinaams-museum.net en www.flickr.com/photos/stichtingsurinaamsmuseum voor foto’s uit de collecties van het museum.
[uit de Ware Tijd, 03/09/2011]
RSS
Facebook
Twitter
