Het oerwoud beangstigt mij
door Peter Douma
Miljoenen mensen houden een dagboek bij. Soms worden die boeken uitgegeven, bijvoorbeeld omdat de schrijver een bijzonder leven leidde, of omdat hij of zij goed kon schrijven. Het is de vraag of Het oerwoud beangstigt mij van oud-TRIS-soldaat Gerrit de Wilde aan die criteria voldoet.
Nederlander De Wilde vervulde begin jaren zestig van de vorige eeuw zijn dienstplicht in Suriname. In zijn dagboek moest hij rekening houden met de militaire censuur: de sergeant kon over zijn schouder meekijken. Deze informatie staat op de achterflap en is ook alles wat we, naast de tekst zelf, te weten komen. Een behoorlijke inleiding ontbreekt. En dat is jammer, want zeker lezers onder de vijftig willen graag weten wat dat Nederlandse leger in Suriname deed. En wat de Surinamers daarvan vonden, hoeveel Nederlandse militairen er in Suriname gelegerd waren, of de dienstplichtigen tegen hun zin kwamen. We krijgen het niet te horen.
In plaats daarvan doet De Wilde heel concreet verslag van zijn belevenissen. Het leven in de kazerne, een tochtje naar Colakreek, op patrouille naar Stoelmanseiland en de pelotonsfuif, waar hij de mooie Chinees-Javaanse Norma ontmoet. De soldaat is onder de indruk van het land, hoe kan het ook anders. Hij houdt van de natuur, de titel van het boek is dan ook geen citaat van hem, maar van een collega-soldaat die ook de Hollandse piepers mist. Toch blijft hij duidelijk een buitenstaander: de contacten met Surinamers zijn oppervlakkig, we horen veel meer over de gewoonten van zijn dienstmakkers.
De Wilde gaf het manuscript van zijn boek cadeau aan het Surinaams Museum. Dat is te loven, het staat vol details die voor historici van belang kunnen zijn. Voor de gewone lezer blijft het werkje een beetje een opsomming van dagmarsen, havermoutpap, gifslangen en avondpermissies. Alleen in de schaarse passages waarin hij Surinamers ontmoet, worden zijn ervaringen levendig.
De Wilde schijnt Norma door de publicatie van zijn dagboek weer gevonden te hebben. In Langatabbetje ontmoette hij destijds het jongetje Jozef Waïti. Als die zijn adres doorgeeft aan de redactie van Parbode, stuur ik hem mijn exemplaar van dit boek.
Het oerwoud beangstigt mij!, Gerrit de Wilde, 2009, Uitgeverij Trivium,
ISBN 978 90 79180 11 0, vanaf 12,50 euro
[eerder verschenen in Parbode]
RSS
Facebook
Twitter
Wat jammer, deze recensie.
Ik ben het niet eens met de schrijfster.
Het boek is meeslepend, de Wilde laat juist zijn ervaringen en gevoelens spreken en de dilemma’s die hij als soldaat ondergaat tijdens zijn dienst.
En waarom zou er een lange inleiding moeten zijn?
Verder vind ik het woord “werkje” een misvatting.
Daarnaast was de Wilde een soldaat en had geen zeeen van tijd om de Surinamers zelf te spreken lijkt mij.
Een “gewone lezer”