Het leven en werk van de Poolse piloot Vincent Fajks
Deze info is verzameld door Sonny Tai Tin Woei, Chiquita Ho Sam Sooi, Ro-Helen Fung Loy en Nico Eigenhuis. Mocht u correctie of aanvullende informatie hebben kunt u een reactie plaatsen onder dit bericht.
Hij werd op 22 mei 1914 in de Poolse plaats Chelm geboren (bij de grens met Oekraine). Na het uitbreken van de 2e wereldoorlog ging hij met ruim 6000 Poolse vliegeniers vanuit Engeland fel de strijd aan met de Nazi’s. Na de tweede wereldoorlog was hij vanaf 1957 als piloot actief in Suriname bij het in beeld brengen van de natuurlijke rijkdommen in de binnenlanden. Hij trouwde met Vilma Fajks-Douglas, en ze kregen in Suriname 2 dochters, Sonja en Tessa. (Zijn vrouw en dochters wonen thans in de UK) Bij de bevoorrading voor de aanleg van de airstrip te Palumeu kwam in 1959 zijn vliegtuig in de problemen. Bij een poging op de rivier ter plaatse te landen crashte zijn vliegtuig op de rotsen in de rivier. Bij deze crash op 6 oktober 1959 verloren zowel hij als zijn mede-piloot Ronald/Rudi Kappel het leven. Naar Rudi Kappel is de een airstrip bij Tafelberg vernoemd. Naar Vincent Fajks is de airstrip/ luchthaven te Palumeu vernoemd. Ook zijn ter plekke de propellers van hun verongelukte vliegtuig – een Aero Commander AC 520- er als een klein monument te vinden.
Staatsbegrafenis / Kappel en Fajks kregen in Suriname een staatsbegrafenis. Hun graven zijn te vinden in de Oranjetuin. Voor deze begrafenis zijn hun lichamen door de lokalen getransporteerd met korjalen. Een ongebruikelijke gang van zaken, omdat er normaal gesproken nooit transport van overledenen in korjalen plaats vindt.
De verrichtingen van Vincent Fajks zijn op hun waarde te schatten tegen onderstaande achtergronden/ De rol van de Polen in “De slag om Engeland” / Tijdens de Slag om Engeland, haalden de Polen 12% van alle Duitse vliegtuigen neer ondanks het feit dat zij slechts 5% van het pilotenbestand vormden en pas laat in de slag werden ingezet: 144 piloten in 2 volledig Poolse fighter squadrons (302 en 303) en individueel in overige squadrons. De hoge kill-scores van met name het 303 Squadron werden aanvankelijk als overdreven beschouwd door de Britse bevelhebbers, totdat één hogere bevelhebber met de Polen meevloog en de hoge kill-score kon bevestigen. De Poolse piloten waren relatief ervaren vliegers (ze hadden in ’39 en ’40 al tegen de Duitsers gevlogen) en stonden bekend om een agressieve en haast roekeloze vliegstijl, waarbij ze veelal in losse formatie vanuit verschillende richtingen numeriek grotere Duitse bommenwerperformaties invlogen met maximale snelheid om chaos en paniek te veroorzaken. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog telde de R.A.F. 15 Poolse fighter en bomber squadrons (300,301,305 Bomber Squadrons, 304 Coastal Command Sqn, 302,303,306,308,309,315,316,317 Fighter Sqns, 307 Night Fighter Sqn, 318 Verkennings Sqn) onder andere uitgerust met Hurricanes, Spitfires, Mustangs, Lancasters, Mosquitos, Liberators en Halifax vliegtuigen. De Poolse luchtmacht in het oosten telde drie regimenten, uitgerust met Yak-1, Yak-9, Polikarpov-2 en Iljoesjin Il-2 vliegtuigen.
De ruim 6000 Polen die als vliegenier actief waren in WOII worden in eigen land voor altijd als helden geëerd. Hun gegevens, inclusief hun begraafplaats zijn te vinden op een Poolse website, opdat hun herinnering levend blijft. Zie voor hetgeen over Wicenty/Vincent Fajks vermeld staat hier.
Over het ontstaan van Surinam Airways en de rol van Kappel / Het begon in 1952 als Vliegbedrijf Kappel-van Eyck en werd tien jaar later officieel de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij De droom van een jonge Surinamer (Rudi Kappel) werd door eigen initiatief en hard werken werkelijkheid. Ronald Elwin Kappel (Port of Spain, 8 november 1926 – Paloemeu, 6 oktober 1959) was een Surinaams verkeersvlieger. Hij is ook wel bekend als Sonny Kappel of Rudy Kappel. Kappel werd geboren in Trinidad en Tobago. In 1953 kreeg hij samen met de latere SLM-directeur Herman van Eyck in Suriname vergunning voor een binnenlandse luchtvaartmaatschappij. Het tweetal kocht een stuk grond in Paramaribo en begon daar vliegveld Zorg en Hoop. Toen de onderhandelingen over de overgang naar de SLM in eerste instantie spaak liepen, sloot Kappel in 1954 het bedrijf. Hij verkocht de toestellen en vloog enige tijd in Guyana. In 1959 keerde hij weer terug naar Suriname.
Over Operation Grasshopper / Operation Grasshopper of Operatie Sprinkhaan was een project om vanuit de lucht onderzoek te doen naar mogelijke bodemschatten in geheel Suriname. Hiervoor werden vanaf 1959 in enkele jaren tijd zeven eenvoudige vliegvelden verspreid over de binnenlanden van Suriname aangelegd. Het project kwam tot stand onder leiding van Frank Essed die sinds 1958 Minister van Opbouw was.
Vanaf 1947 was men al begonnen met luchtkartering maar mede door de moeilijk bereikbaarheid van grote delen van Suriname, was het uitvoeren van geologisch-mijnbouwkundige onderzoek een langdurig proces. Aan de basis van dit project ligt het rapport Operatie Sprinkhaan van ir. G. Doeve van de Geologisch Mijnbouwkundige Dienst (GMD). Voor het nieuwe plan waren wel zeven nieuwe vliegvelden nodig van waaruit met vliegtuigen magnetische en scintillometrische opnamen zouden worden gedaan. Ook bij de aanleg van de andere vijf vliegvelden (Kabalebo, Coeroenie, Kayser, Oelemari en Sipaliwini) zouden er later nog enkele ongelukken met vliegtuigen zijn waarbij echter geen dodelijke slachtoffers vielen.
Het resultaat van het onderzoek in het kader van Operation Grasshopper was onder andere de ontdekking van belangrijke bauxietlagen bij het Bakhuisgebergte. Om dat bauxiet te kunnen ontginnen is een deel van het geld dat Suriname kreeg bij de onafhankelijkheid in 1975 gebruikt voor het West-Surinameplan (ook wel Kabalebo-project genoemd) waarmee onder andere een 80 kilometer lange spoorweg van Apoera naar het Bakhuisgebergte is aangelegd. Na de Sergeantencoup van 1980 is dat project uiteindelijk gestaakt, waardoor de spoorweg nooit is gebruikt. Onder andere door de gedaalde prijzen van bauxiet op de wereldmarkt was het toen al twijfelachtig of het project wel winstgevend zou kunnen worden. De laatste jaren wordt door grote bauxietmaatschappijen weer belangstelling getoond voor de bauxiet in het Bakhuisgebergte.
RSS
Facebook
Twitter
