Het hindoeïsme in essentie
door Welmoed Ventura
De Vedische dharma van Chan Choenni is precies wat de schrijver belooft: een uitgebreid maar wel handzaam overzicht van de essentie van het hindoeïsme. De auteur heeft hiermee een instructief werk geschreven dat vermoedelijk goed aftrek vindt bij hindoes die (deels)Nederlandstalig zijn.
Het is geschreven in helder, vlot taalgebruik (wel erg veel redactionele fouten!) en opgedeeld in niet al te lange hoofdstukken en paragrafen. De auteur gaat vaak zo rationeel mogelijk te werk, gebruikt vooral voor de geschiedkundige delen de vermelding van schriftelijke bronnen. Een minpunt is, dat de auteur een niet zeer positieve vergelijking trekt met de abrahamitische religies, zonder daar diep op in te gaan. Zo’n kritisch uitstapje heeft wel wat meer onderbouwing nodig. De grote kwaliteit van Choenni’s handboek is dat hij de enorme hoeveelheid aan inzichten, die zijn te vinden in de Vedische geschriften, in een samengevat overzicht heeft verwerkt. Dat wil zeggen, vooral de onderdelen die voor de hedendaagse Surinaams-Hindostaanse centraal staan. In een notendop, zonder dat je erin verdwaald [sic], maar wel met de nodige diepgang.
Hoewel Choenni veel hindoebegrippen in het Sanskriet presenteert en uitlegt, is de tekst er niet mee doorspekt. Begrippen als moksha (verlossing), guna (krachten in de natuur) en karma legt hij uit in korte paragrafen, die een kwart tot meer dan een boekpagina beslaan. Behalve uit geschreven werken over het hindoeïsme, van onder anderen Jñan Adhin, heeft Choenni geput uit de kennis die hij heeft meegekregen van bijvoorbeeld zijn vader, pandit Ramkisoor. Hoewel het boek af en toe een wetenschappelijke benadering heeft in het bronnenwerk, is het doortrokken van een morele visie.
De schrijver raakt ook het thema: de positie van de vrouw een aantal keren aan, bijvoorbeeld wanneer hij wijst op de vrije huwelijkskeuze voor vrouwen en vrouwelijke geleerden. Het gaat niet echt over goden – is meer gericht op de Árya Samáj – maar die worden er wel in genoemd. De insteek om naast veel citaten uit de Veda’s, Swami Dayanand, aan te halen, geeft ook een visie vanuit de Arische stroming. Interessant is hoe de auteur onder het hoofdstuk ‘Humaniteit en mensenrechten’ de Vedische dharma in de oude teksten in de huidige context plaatst. Choenni toont met vertaalde citaten aan dat al vanaf de Rigveda, die minimaal 3500 jaar geleden werd opgetekend, er ‘moderne’ ideeën bestonden: over ‘één menselijk ras’, ‘gelijkheid en broederschap’ en ‘wereldburgerschap’. Handig van dit handboek is dat in de laatste paar hoofdstukken de heldendichten Ramayan en Mahabharat in verkorte versie zijn gepresenteerd. Achterin zit ook een hoofdstuk over de Bhagavad Gita, waarin Choenni als voorbeeld oud-Staatsoliedirecteur Eddy Jharap aanhaalt, die in de moeilijke tijden zijn kracht putte uit dit werk. Met deze benaderingen geeft hij het werk echt een Surinaamse tint. Het boek eindigt met bhajans, in het Hindi, met een Nederlandse vertaling. Choenni heeft met dit handboek invulling gegeven aan zijn banprastha, zijn levensfase waarin hij zich als oudere terugtrekt uit de samenleving, maar die wel deelgenoot maakt van zijn kennis en wijsheid. Dat was, zoals hij aan het begin vermeldt, zijn doel en dat heeft hij waarschijnlijk wel bereikt.
De Vedische dharma. Handboek voor moraal, karma, mantra’s, rituelen en bhajans. Chan E.S.Choenni. Saraswati Art Publishers S.A. Uitgeverij 2018. ISBN978-90-76389-26-4
Welmoed Ventura is taalkundige.
RSS
Facebook
Twitter
