blog | werkgroep caraïbische letteren

Het geheime wapen: zesde roman van Janny de Heer

Is Het geheime wapen een vervolg op Buitenbeentjes (2017), het vorige boek met verhalen van ‘vluchtelingen’ uit Nederlands-Indië van Janny de Heer? Je zou het bijna denken, want in Buitenbeentjes wordt al gesproken over een geheim wapen: de humor. Het geheime wapen, de roman, benadert een diepere hartstocht: de liefde. Liefde die standhoudt in een gestoorde wereld. Nederlands koloniale verleden, voorspoed, oorlog en armoede vormen het lot van de generaties geboren tijdens de beginjaren van de vorige eeuw.

De roman begint en eindigt in Suriname. De cirkel is rond wanneer Cas na loodzware jaren het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Daartussenin bevindt zich zijn levenswandel, behalve in Suriname, in Nederlands-Indië en in Nederland. Het is er tijdens zijn opvoeding ingepeperd en later als militair in het KNIL. Cas is gehoorzaam en plichtsbetrachting staat bij hem hoog in het vaandel, hij is trouw aan het moederland. Dit breekt hem allemaal op na de oorlog tijdens de Bersiap in Indië wanneer hij tegenover de collega’s van weleer komt te staan. Hij weet niet meer wie vriend of vijand is en in wanhoop schreeuwt hij het uit tegen zijn meerderen en richt zijn pistool: ‘Als jullie me nu niet naar Holland sturen, schiet ik je allemaal dood.’

Zijn levensloop beheerst een wereld van rijke historie maar ook een heftige geschiedenis waarin drama, passie en oorlogsgeweld zijn verweven in het huwelijk van een echtpaar dat in 1935 zo hoopvol aan de toekomst begon.

Bij de presentatie van het boek, v.l.n.r. Paul de Heer, Janny de Heer, Ad van Wingerden (directeur Trismuseum) met echtgenote Irene

Janny de Heer woonde jaren op Curaçao en deed er historisch onderzoek, dat in 1999 resulteerde in haar debuut, Landskinderen van Curaçao, drie historische verhalen, in 2015 opnieuw uitgebracht onder de titel Yu di tera / Landskinderen. In Suriname verrichtte zij uitgebreid historisch onderzoek voor het schrijven van Gentleman in slavernij (2013), een roman over een Duitse immigrant in het 19de-eeuwse Suriname. In 2016 verscheen de roman De barones, een fascinerend verhaal van een door de oorlog ‘besmet’ vrouwenleven. Het geheime wapen is haar vijfde boek bij Uitgeverij In de Knipscheer.

Janny de Heer
Het geheime wapen
Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld

roman
Suriname, Nederlands-Indië
gebrocheerd in omslag met flappen,
390 blz., € 23,50
ISBN 978-90-6265-778-0
eerste druk 2019
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

7 comments to “Het geheime wapen: zesde roman van Janny de Heer”

  • De geschiedenis van het KNIL is welbekend, ook dat vele KNIL-militairen pas onderweg naar Nederland in 1950 hoorden dat ze waren ontslagen omdat er geen Koninklijk Nederlands Indisch leger meer bestond. Cas, hoofdfiguur uit de roman, zoon van Suriname, wordt via de landmacht overgeplaatst naar de TRIS, troepenmacht in Suriname. Een militair staat niet alleen in oorlogstijd aan gevaar bloot, ook in vredestijd blijft het een risicovol beroep. In Suriname zijn geen TRIS-oorlogsslachtoffers te betreuren maar omgekomen militairen troffen hier hun noodlot – behalve tropische ziektes en verkeersongelukken -, door bezuinigingen op materiaal en ondeskundig omgaan met munitie. In 2017 is in Paramaribo een monument geplaatst ter herdenking van de militairen die zijn omgekomen in de periode 1945 tot aan 1975. Stichting TRIS Kontakten heeft zich hiervoor ingezet. Deze stichting heeft ook een museum, Trismuseum in Zwijndrecht, en dat was een zeer geschikte locatie om Het geheime wapen te presenteren. Sindsdien zijn er een aantal presentaties geweest in Noord-Holland en Zeeland en a.s. weekend is Groningen aan de beurt. Ook een zeer geschikte locatie, ik groeide op in Delfzijl, is de bibliotheek van Delfzijl Oude Schans 23. De datum is helemaal bijzonder 14 februari om 15.00 uur. Juist op Valentijnsdag: want de roman heeft als ondertitel Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld, dus een ode aan de liefde met Cas en Elvira.

    • Ik wil hierbij bekend maken dat het boek “Het geheime wapen” op een slinkse en oneerlijke wijze tot
      stand is gekomen. De schrijfster heeft het verhaal afhandig gemaakt van mijn vrouw door te doen alsof zij mijn vrouw wilde helpen met het schrijven van het familieverhaal. Het familieverhaal was bedoeld als een eerbetoon aan de vader en moeder, die een toonbeeld waren van ouderschap, ondanks de culturele verschillen en de zware tegenslagen.
      Halverwege het schrijfproces ontdekten wij dat de schrijfster andere bedoelingen had. Duidelijk bleek dat ze zich niet zou laten weerhouden om intieme verzonnen details over vader en moeder te schrijven en haar eigen gang te gaan. Ze heeft mijn dringend advies om tot een convenant te komen in de wind geslagen. Toen wilde zij van verschillende kanten tegen de wil van mijn vrouw bij familieleden voer krijgen voor haar verhaal. Dit terwijl mijn vrouw al jaren lang feiten op een gedegen manier had verzameld. .Duidelijk was dat zij met haar gedachtengoed nooit de geschikte schrijver zou zijn voor een boek als dit . Haar gedachtengoed is voor mij als koloniaal gedachtengoed herkenbaar.
      De intentie was puur commercieel zonder oprecht respect voor de familie en de lokale mensen van het voormalige nederlandse kolonies.
      Wij hebben haar verboden het boek over de familie uit te geven.

  • De auteur heeft met verbazing en ontsteltenis kennis genomen van bovenstaande reactie van de heer Rosendaal.
    Natuurlijk ken ik deze mensen. Mijn ervaring is precies omgekeerd, om te voorkomen dat dit het ene woord tegen het andere wordt, kan ik dit staven met de destijds (met wederzijds goedvinden) opnames van onze gesprekken. Bovendien heb ik een prachtfoto van deze mevrouw met mijn uitgever. Citaat uit een willekeurige mail:
    Op 28 mrt. 2018 17:31 schreef […]
    Hoi Janny,even een klein berichtje over hoofdstuk 9. Ademloos gelezen !!!
    Jij kan schrijven zeg !!!

    Ze wilde zo graag het verhaal van haar ouders in boekvorm, want alles wat zij hadden meegemaakt was zoveel intensiever en verschrikkelijker dan het echtpaar in Sunny Boy (roman Annejet van der Zijl). Nadat ik twee jaar aan de roman had gewerkt, onderzoek verricht, gesprekken gevoerd, boeken gelezen, archieven uitgeplozen, musea bezocht, hoefde het plots niet meer. Mijn inzet werd afgedaan met een: ‘No hard feelings.’ [Mevrouws] voornaamste weerzin was dat een aantal familieleden ook graag hun ervaringen wilden vertellen. Als schrijfster juichte ik dit toe, wat mij betreft mocht iedereen meewerken die dat wilde. Het komt de diepgang van het schrijfproces en de ontwikkeling van de karakters alleen maar ten goede.
    Na overleg met de uitgever – hoe nu verder – is besloten het verhaal geheel te herzien, aan te passen en te herschrijven. Namen, personages en omstandigheden zijn veranderd en fictief gemaakt. De historische feiten verwerkt in het verhaal zijn echt gebeurd.
    Nu hebben we een klassiek geval van realiteitsbezwaren tegen een fictieboek, een roman. Er zijn zoveel KNIL militairen geweest, ook met gemengde relaties. In Indië leefde een grote Surinaamse gemeenschap. Die gezinnen zijn in de oorlog allemaal in Japanse interneringskampen terechtgekomen, velen hebben kinderen zien overlijden, zijn na de oorlog berooid teruggegaan naar Nederland, uiteindelijk naar Suriname.
    Het verhaal van Cas en Elivira is fictief, dit gezin heeft niet echt bestaan, maar wat zij hebben meegemaakt in hun leven symboliseert het bestaan van velen in de vooroorlogse jaren en de barre jaren erna. De feiten zijn historisch en daarom voor velen herkenbaar en dierbaar omdat het opgeschreven is.

    Janny de Heer

    • Met deze reactie word door het noemen van namen inbreuk gedaan op de privacy van mijn vrouw.

      • Daar hebben we begrip voor. De naam is verwijderd uit de reactie. De discussie is nu echt gesloten. Red. CU.

  • [Reactie verwijderd; bevat enkel beweringen zonder enig argument. Discussie gesloten – red. CU.]

  • Sinds mijn reis naar Curaçao en Suriname (2016) ben ik geïnteresseerd in boeken over deze twee landen. Als leraar geschiedenis, aardrijkskunde en economie gaat mijn belangstelling vooral uit naar het verleden, landschappen en impact van de politiek op de ontwikkeling van het land. Zo kwam ik ooit uit op de boeken van Janny de Heer. Het bracht mij zelfs toe om haar op te zoeken. Haar boeken geven mij de koppeling tussen Curaçao/ Suriname – Nederland. Haar laatste boek “Geheime Wapen” bracht een nieuwe koppeling erbij: Indië. Geweldig om te lezen. Het bracht mij er toe om op mijn Facebooksite het onderstaande te plaatsen. Daarna de Suriname-tentoonstelling in Amsterdam bezocht. Natuurlijk naar de boekentafel gekeken, maar helaas geen boek van Janny de Heer. Dan maar op deze plaats mijn waardering.

    Theo Veldhuis
    6 december 2019 ·
    En opeens is “Het Geheime Wapen” van Janny De Heer uit.
    Mooi geschreven verhaal dat Suriname – Nederland aan Indië bindt.
    ” Het fictieve familie model staat voor vele mannen, vrouwen en kinderen die het oorlogsleed in Indië aan den lijve hebben ondervonden. Historische feiten en diverse levensverhalen zijn tezamen verweven in het leven van de personages”, aldus de schrijfster.
    Klopt. De hoofdpersonen nemen je mee in hun verhaal van liefde en ellende. Je leest niet alleen een leuke roman, maar wordt ook met je neus in de ellendige feiten van de geschiedenis van Indië gedrukt.
    De mooie koloniale plaatjes veranderen in een nachtmerrie van ” wat hebben we daar nog te zoeken?”
    En dan, opeens is het verhaal uit, maar dan wel in het beeldend beschreven Suriname.
    Met het woordenboekje (aan het eind) in de hand, mis ik nog de landkaart van Indië en Suriname waar Cas en Elvira met hun kinderen ( wel erg veel) hun verhaal achterlaten. Misschien een idee bij de volgende druk. De quote “Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld” wordt bijna filmisch.
    Het fantastisch gebonden boek, uitgegeven door uitgeverij ” in de Knipscheer” houdt ook stand. Goed boek om in stapjes te lezen. Blijft als nieuw! Je zit zo weer in het verhaal. Aanrader dus. Zeker in deze tijd waar ons koloniaal verleden steeds vaker belicht wordt vanuit een ” andere kant” . Zie hier mijn recensie. Moeite waard om het boek zichtbaar weg te zetten. Ook op FB ( of IG)📚

1 Trackback/Ping

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter