Het alziend oog
door Tommy Wieringa
Het ministerie van Sociale Zaken heeft zes jaar lang onwettig gepionierd met het koppelen van databestanden van burgers. De bemoedigende resultaten gaven aanleiding tot een vernieuwde wet, die de overheid in staat stelt onbeperkt privé-gegevens aan elkaar te verbinden en bij verdachte signalen op te treden. Als je je overheid blind vertrouwt, is er niks aan de hand. Maar het ging meteen al mis. Volgens NRC Handelsblad verklaart het ministerie dat het College Bescherming Persoonsgegevens toezicht hield op het onwettige ‘oefenen’ met het koppelen van gegevens. Het CBP spreekt dit tegen.
Integendeel, het heeft juist ‘stevige kritiek’ geuit op de handelwijze van het ministerie. Heel brutaal transformeerden de voorlichters van het ministerie ‘stevige kritiek’ tot ‘toezicht’ – ze zijn daar niet in hun eerste leugen gestikt.
We moeten erop vertrouwen dat er niet lukraak data gekoppeld worden en dat het systeem anoniem opereert – foto Aart G. Broek
En wat zei minister Asscher over de kritiek op het softwareprogramma SyRI, het Systeem Risico Indicatie, dat al onze gegevens verzamelt en verbindt?
‘Bij dit soort gevoelige informatie is het extra belangrijk de feiten juist te presenteren’. Juist ja.
Hij zou ons teleurstellen, voorspelde Asscher bij zijn aantreden als minister. Dat hij erin heeft toegestemd het wantrouwen van de macht te systematiseren, is wel de grootste teleurstelling die hij voor ons in petto had.
Hij vraagt ons te geloven dat de overheid niets kwaads in de zin heeft, en dat haar wantrouwen zich alleen richt op individuele gevallen. We moeten erop vertrouwen dat er niet lukraak data gekoppeld worden en dat het systeem anoniem opereert – maar in al die bezweringen horen we al de toekomstige verontschuldigingen. Het lek, de hack, de overtreding en het verdovende zinnetje ‘het blijft mensenwerk’. Onder Lodewijk Asscher heeft de overheid ondubbelzinnig haar keuze voor het systeem bepaald, en zich tegen de burger gekeerd. Haar software beschouwt de burger per definitie als verdachte, die je permanent moet controleren. Zo hebben de overheid en de terrorist hun mensbeeld gemeen: er zijn geen onschuldigen.
In een brief aan Jürgen Habermas schrijft Peter Sloterdijk: ‘Zelfs het nazi-regime was technisch langzamer en aanzienlijk minder gesynchroniseerd dan de totale openbaarheid van nu.’
Er is weinig verzet tegen SyRI, het alziend oog dat mensen meet als risico.
Dat kan betekenen dat de burger zich schikt in zijn rol als vermoedelijke dader. Hij lijkt wezenlijk onverschillig bij de aantasting van zijn privacy.
Het is onomkeerbaar, verzet is zinloos.
Zijn rol als vrij burger in een parlementaire democratie is hiermee uitgespeeld. Wie de kracht of de moed niet kan opbrengen om zich te verzetten tegen de autoritaire inmenging in zijn private levenssfeer, heeft ongeveer de status van een huisdier. Zijn disciplinering is voltooid, hij blaft niet meer tegen indringers en laat zichzelf uit.
Deze column van Tommy Wieringa verscheen in de kranten van HDC/NDC/Wegener, 3 oktober 2014.
spin verorbert vlinder – foto Carel de Haseth
RSS
Facebook
Twitter
