‘Het alledaagse was een blinde vlek’
Haar boodschap dat Nederland een racistische samenleving is stuitte dertig jaar geleden op hevig verzet, maar door een nieuwe generatie activisten wordt hoogleraar Philomena Essed op handen gedragen. ‘Dankzij haar kunnen we racistische structuren benoemen.’
door Rasit Elibol en Jaap Tielbeke
Toen de Canadese socioloog Michèle Lamont in 2017 de Erasmusprijs in ontvangst nam in het Paleis op de Dam was Devika Partiman (30) een van de aanwezigen, net als de leden van het koninklijk huis. Partiman was zenuwachtig. Niet voor een mogelijke ontmoeting met de prijswinnaar, koning Willem-Alexander of koningin Máxima, maar vanwege de aanwezigheid van iemand anders: de Surinaams-Nederlandse hoogleraar Philomena Essed. ‘We hebben elkaar alleen even de hand geschud en ik was helemaal starstruck’, aldus Partiman. ‘Essed is echt een icoon en iemand waar ik fan van ben.’
Lees het artikel in de Groene Amsterdammer, nr. 17, 24 april 2019
Overeenkomstige beschouwing, onder de titel ‘De revanche van de antiracismewetenschap’, van Hassan Bahara, in de Volkskrant, 2 juli 2016.
Voor een bespreking van Inzicht in alledaags racisme, de handelseditie van Esseds proefschrift, zie Hans Moll in NRC, 4 mei 1991, die eindigt met deze alinea’s.
“Inzicht in alledaags racisme is een somberstemmend werk. Racisme is een belangwekkend onderwerp. Het is bedroevend dat de behandeling van dit onderwerp wordt gemonopoliseerd door pretentieuze warhoofden a la Essed. Waarom zwijgt de wetenschappelijke goegemeente wanneer Essed haar proefschrift presenteert? Is men bevreesd voor racist te worden uitgemaakt? Natuurlijk zal Essed iedereen die het niet met haar eens is voor racist uitmaken, dat is nu eenmaal een reflex van haar en de haren.
Zij promoveerde bij Chris Mullard, hoogleraar aan het met opheffing bedreigde Centrum voor Raciale en Etnische Studies. Tegen deze hoogleraar was onder meer ingebracht dat zijn werk onvoldoende wetenschappelijk was. Mullard cum suis verweerden zich tegen de aanval op hun instituut met het argument dat hun tegenstanders zich schuldig maakten aan racisme. Tegen die onzin moet toch een keer opgetreden worden?”
Over de promotor Chris Mullard, zie Meindert Fennema, ‘O, Alma Mater: Prins Mullard; De wonderbaarlijke verknoping van antiracisme, wetenschap en persoonlijke verrijking’, The Post Online, 22 oktober 2016 (oorspronkelijk in De Groene Amsterdammer, 1991), waaruit deze alinea’s:
“Chris Mullard dus, een self made man met de retoriek van een zwarte dominee en een ietwat gemoderniseerd marxistische vocabulaire waarin het begrip revolutie was vervangen door transformation en het begrip socialistisch door antiracist. Hij zou aan de Universiteit van Amsterdam, als eerste zwarte hoogleraar etnische studies, een radicaal geluid laten horen. In plaats van integratie en multiculturalisme zou hij zwarte autonomie en zwart verzet prediken.
En zo geschiedde. Op het Centre for Race and Ethnic Studies (Cres) werd vanaf 1985 onder zijn leiding gewerkt aan de ‘antiracistische wetenschap‘, een begrip dat inhoudelijk tamelijk vaag bleef maar dat de wetenschappelijke wereld in ieder geval op overzichtelijke wijze in twee onverzoenlijke kampen verdeelde. Want tegenover de antiracistische wetenschapsbeoefening bevond zich de… juist, u raadt het al. […] Antiracistisch was zwart, racistisch was wit.”
RSS
Facebook
Twitter
