Het afleggen van de eed van trouw – Leren van geschiedenis 62
door Hilde Neus
Wanneer een persoon met een belangrijke ambtelijke functie in dienst treedt, wordt van deze verwacht dat die de eed aflegt, en trouw zweert aan God (vaak bijgestaan door een geestelijke). Helaas zien we maar al te vaak dat daarna de inhoud van de regels, maar ook de beloofde eed snel vergeten wordt. Het dilemma is, dat een ondergeschikte uitvoert wat de hogergeplaatste beveelt, vanwege broodvrees. Als je protesteert word je opzijgeschoven. Je moet meedoen aan de spelletjes die vanaf de bovenste trede van de hiërarchie worden opgelegd. Dit was vroeger zo, en nu nog steeds. Het is dus uiterst belangrijk dat vanaf de hoogste functionaris, in dit geval de president, de juiste houding wordt getoond, zodat de lagere ambtenaren, maar ook de rest van de bevolking, zich niet schuldig maakt aan corruptie of malversaties. En niet zal profiteren van ‘s lands goed.
Nieuwe regels
In 1768 werd er een nieuwe Directeur-Generaal (DG) op de kust van Afrika (El Mina), aangesteld. Dit was de gelegenheid om alle instructies voor het beheren van de factorij te herzien. De geoctrooieerde West Indische Compagnie legde de regels op. De DG was de militaire machthebber, vertegenwoordiger van de Compagnie en bestierder van het koopmanschap. Hij regelde zaken met betrekking tot politie en oorlog. Verder was er een raad, bestaande uit een Fiscaal en oppercommiessen, maar de DG had altijd de doorslaggevende stem.
Ze hielden toezicht op de godsdienstuitoefening, en dienden ‘alle middelen in te zetten om de inwoonders des lands en de haare kinderen tot de kennisse Gods en christelijke gereformeerde religie te brengen’. Ze zorgden ervoor dat het fort in goede staat van onderhoud bleef. De DG zou in ‘goede Vriendschap en vaste Vreede, met de naturellen’ leven, en zo veel mogelijk oorlogen tussen hen onderling voorkomen. De wegen dienden goed te worden onderhouden zodat de handel niet stagneerde. Alle goederen werden gemerkt met een ijzer, zodat sluikhandel en smokkelwaar kon worden geconfisqueerd en verbeurdverklaard. Ook hield de DG alle personen onder hem de regels van het octrooi voor en zag toe op naleving.
De DG legt de eed af
Formulier van Eed voor de Directeur-Generaal ter kuste van Guinea door hem in persoon of bij procuratie aan de Hoogmogende Raad af te leggen:
Als eerste beloof en zweer ik dat ik de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Verenigde Nederlanden, als Gouverneur-Generaal in dezelve Landen getrouw zal zijn, en in alle oprechtheid en naar uiterste vermogen, alle affaires en zaken van gemelde Compagnie zal dirigeren en belijden, zo wel in handel, Politie, Justitie, als Oorlog, zoals de algemene directie, zoals bij mij en mijn toegewezen raden na gelegenheid van zaken bevonden zal worden.
Als tweede zal ik niemand direct of indirect om enige ‘gunsten, faveuren, of andere particuliere consideratien’, ’t zij van verwantschap, vriendschap of anderszins, tot enige ambten, benoemingen of bedieningen onder mijn directie stellen, of aanbevelen. Zoals ik oordeel zal de ervarenste, vroomste, en bekwaamste tot deze ambt worden benoemd.
Als derde zal ik allen die zich slecht of ontrouw gedragen, zonder ‘eenige aanschauw’ des persoons muteren en straffen, ontslaan van hun ambten en posten en na onderzoek en veroordeling naar huis sturen als zij dat verdienen.
Ten Vierde, zo beloof en zweer ik, dat ik het Octrooi getrouw naar mijn vermogen zal onderhouden, en dat verwachten van allen die onder mijn beheer gesteld zijn. Ik, en zij ook, zullen zich houden aan het nieuwe regelement, ook waar het emolumenten betreft, zonder te profiteren van enige andere tegemoetkomingen, welke benaming daaraan ook wordt gegeven.
Als vijfde beloof ik dat ik tijdens mijn aanstelling en ook niet daarna, enige geheime handelingen en inzichten van de Compagnie aan iemand ter wereld openbaren zal. ‘Nee maar, dezelve ten allen tijden secreteeren, en mij voorts te gedraagen, als een getrouw Directeur-Generaal schuldig is te doen.’
Daarna volgden instructies voor lagere ambtenaren. Ook zij spraken een eed van trouw uit, waarop de DG moest toezien en correct gedrag moest waarborgen. Dat lukte vroeger niet, gezien de processtukken die terug te vinden zijn in de archieven. Ook nu houdt men zich niet aan de eed van trouw, of aan de grondwet. En komt men steeds meer onder vervolging uit. Terwijl schuld aan oneerlijk en strafbaar handelen wel duidelijk is!
RSS
Facebook
Twitter
