Henck Arron regisseerde vertrek George Hindori uit VHP
door Roy Khemradj
Niet Joop Den Uyl, niet Jan Pronk, niet Nederlandse parlementariërs, maar Henck Arron is aan de vooravond van de onafhankelijkheid van Suriname, de grote regisseur geweest van het nog steeds veel besproken ‘verraad van George Hindori aan de VHP’. Oud-premier Henck Arron onthult dit in de onlangs verschenen Man van het moment – een politieke biografie van Henck Arron, geschreven door historicus Peter Meel.
Op 14 oktober 1975 legde Hindori, kroonprins van VHP-oppositieleider Jagernath Lachmon, een verklaring af op de televisie waarin hij aankondigde vanaf nu alle medewerking te zullen verlenen om ‘het parlementaire mechanisme weer op gang te brengen zodat conform onze parlementair democratische normen, gebouwd kan worden aan het noodzakelijk juridisch fundament van ons onafhankelijk Suriname’. Dit besluit van Hindori sloeg bij de VHP’ers in als een bom. Hindori werd letterlijk de 20-ste man die de coalitie met dat moment 19 zetels in het 39 leden tellende parlement, nodig had om te kunnen vergaderen.
Vogelklep
Het was George Hering, regeringswoordvoerder en perschef van Arron, die hem erop attendeerde dat Hindori vaak tenniste op een baan vlak achter het ministerie van Algemene Zaken aan de Gravenstraat, waar Arron kantoor hield. Hij bedacht samen met Hering een scenario om ‘het vogeltje – Hindori dus – in de klep te krijgen’. Hering bezocht vaak de tennisbaan en voerde informele gesprekken met Hindori waarbij telkens een boodschap van Arron werd overbracht: ‘wordt geen lonely rider, doe een goeie nationale zaak, want je hebt meer potentie dan je denkt’.
Toen Hindori veel later aan Hering vertelde dat hij een verklaring wenste af te leggen, was het vogeltje in de klep en nam Arron de regie over. Jammer dat Arron niet vertelt op welke dag, waar en om hoe laat hij vervolgens de geheime ontmoeting heeft gehad met Hindori. ‘Ogen’ van de VHP hebben gezien dat Hindori in de aanloop naar 14 oktober 1975 thuis bij Arron is ontvangen aan de Gravenbergstraat.
Gekuiste verklaring Hindori
Arron gaat nog een stapje verder met zijn ‘vogeltje in de klep’. In de biografie onthult de premier dat hij wijzigingen aanbrengt in de tekst van de verklaring die Hindori wil afleggen. Die bevat stevige kritiek op de regering-Arron om kennelijk de VHP-fractie mild te stemmen. Volgens Peter Meel was Arron ‘minder gecharmeerd’ van deze kritiek. De zin waarin Hindori zegt dat hij ‘het niet eens is met de wijze waarop deze regering de onafhankelijkheid aanpakt, wordt door Arron gewijzigd in niet geheel mee eens. Verder beschuldigt Hindori in zijn originele tekst de regering van vele tekortkomingen in de aanloop naar de soevereiniteitsoverdracht. Arron wijzigt ‘vele tekortkomingen’ in ‘helaas tekortkomingen’.
In de originele tekst presenteert Hindori zich drie keer als een oprechte VHP’er. Deze aanduiding is volgens Meel die beide teksten heeft gelezen, een keer doorgehaald en Arron heeft de twee overige zinsneden waarin ‘VHP’er’ staat, veranderd in ‘Surinamer’. Terecht stelt de auteur dat Hindori door het uitspreken van deze door Arron veranderde tekst, meer dan hij zich aanvankelijk had voorgenomen, afstand nam van de VHP. De verdere constatering dat ‘zijn steunbetuiging aan de coalitie voortkwam uit patriottische overwegingen’, deel ik niet met de auteur. Dat ‘patriottische’ heeft Arron erin gebracht. De originele tekst van Hindori stoelt meer op zijn respect voor werking van de parlementaire democratie in een land dat op weg is naar staatkundige onafhankelijkheid. Zeker is dat de onthulling van Arron in deze politieke biografie nieuw licht zal werpen op de rol van Hindori in oktober 1975.
Ontmoeting Arron-Lachmon in 1981
Ik heb ook langdurig moeten zoeken in de omvangrijke en zeer gedegen publicatie, om te vinden waar Arron spreekt over het weerzien met zijn politieke opponent uit de jaren 70, VHP-leider Jagernath Lachmon. Beide heren waren voor en na 25 november 1975 verwikkeld in een stevige politieke strijd. Toen na de staatsgreep er vervolgens gesprekken over herdemocratisering plaatsvonden tussen Bouterse en Lachmon, was het de VHP-leider die erop aandrong om Arron erbij te betrekken.
In mijn publicatie Jagernath Lachmon, een politiek testament/2002/KIT Publishers vertelt Lachmon openhartig ‘dat we beiden tranen in de ogen hadden toen we elkaar omhelsden’. Volgens VHP-publicaties vond deze ontmoeting tussen Arron en Lachmon thuis bij Ram Sardjoe plaats op 26 februari 1981. Hoe heeft Arron dit moment ervaren? Arron: ‘Dat berust op een misverstand. Ik heb niet deelgenomen aan dit gesprek en was er ook niet van op de hoogte’. De ontkenning van Arron is opmerkelijk, omdat hij vervolgens niet spontaan vertelt waar dat ene bijzondere historische moment van weerzien met Lachmon dan wél heeft plaatsgevonden.
Peter Meel overhandigt het eerste exemplaar van Man van het moment aan Matthijs Wolters, plaatsvervangend directeur Directie Westelijk Halfrond van het ministerie van Buitenlandse Zaken, in de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Foto © Peter Sanches
Grote historische waarde
Ik ben het eens met Peter Meel dat deze politieke biografie van Arron, zo schrijft hij in zijn verantwoording, ‘nieuw licht werpt op episoden die tot de meest dramatische, maar ook tot de slechts gekende van de hedendaagse Surinaamse geschiedenis behoren’. Naast ruim 40 uur van interviews met Arron, heeft de auteur een indrukwekkend bronnenonderzoek gedaan – o.a. interviews met ruim 100 personen over Arron en de politieke ontwikkelingen van toen – en het boek is voorzien van een even indrukwekkende verantwoording/nadere uitleg in noten per hoofdstuk. Dit alles in een keurig verzorgde publicatie van maar liefst 745 pagina’s. Meel heeft mij een roti laten proeven die naar meer smaakt. Wie is de volgende? Ronald Venetiaan?
Man van het moment kost in de boekhandel 50 euro. Over een paar dagen – in de tweede week van januari zal de presentatie van Man van het moment- een politieke biografie van Henck Arron, in Suriname plaatsvinden. Ik hoop dat de auteur en de uitgever iets kunnen doen aan de verkoopprijs in Suriname – omgerekend 220 SRD. De betaalbaarheid van het boek in Paramaribo is een absolute voorwaarde om te bewerkstelligen dat ‘de slechts gekende periode van de hedendaagse Surinaamse geschiedenis’ ontsloten wordt voor een inmiddels volwassen geworden generatie, die nauwelijks weet wie Arron is en wat hij heeft betekend voor Suriname.
Roy.khemradj@gmail.com
[van Starnieuws, 26 december 2014]
RSS
Facebook
Twitter
