Geen vaste volgorde bij winti
door Charles Chang
Verandering
Hedendaagse winti bij de creolen heeft in vergelijking met vroeger veranderingen ondergaan door allerlei invloeden en ontwikkelingen en is daarom veelzijdiger dan die van de Marrons in het binnenland. Zijns inziens begint winti met de grond aanprijzen, aisa dus, gevolgd door de leba die de weg schoonmaakt en dan de fodu. Van de fodu die de hoofdrol wordt toebedeeld, ‘omdat na wan tranga winti’, gaat Tholen over naar het water voor de watra-ingi om ‘af te koelen’. “En dan kom je terug op vaste grond om over te gaan op de busi-ingi, Maar!” zei hij over de volgorde, “het verschilt met waar je bent, want trawan e bigin gelijk nanga pa winti (fodu) of a lu wan!” Tholen ging verder nog kort in op andere winti’s zoals kromanti, yaba, adatu, busisma en dat sommige winti’s, zoals de aisa en fodu, vroeger mensen waren.
Belijden en beleven
Tijdens zijn inleiding wees hij ook op het belang van hoe het individu het wintigeloof belijdt en beleeft. “Belijden is doen en kijken of het voor je werkt. De wasi die je neemt is een vorm van beleving, maar beleving is ook hoe je het meemaakt (op een prey), wat je ziet en wat er door je heengaat. Bij belijden beleef je het geloof spiritueel en innerlijk. Maar neem niet alleen aan wat ik zeg, hou je oren en ogen open, want wat voor mij kan werken, hoeft voor jou niet te werken.” Hij stelde de vraag hoe je de aisa belijdt: gericht op sisi, het dienstmeisje thuis of op die van bakagron, de veldwerker? “We moeten meer onderzoek doen bij ons zelf en zij die veel kennis hebben, moeten samen komen en de kennis overdragen aan jongeren. Ze moeten het ook zien om te geloven en overtuigen, het is niet makkelijk, maar we moeten ergens beginnen. De weg is lang en heeft vele zijwegen!”
Drum
Die noodzaak om meer kennis (overdracht) bleek uit de vragen van het publiek. Enkelen hadden ook moeite met de veranderingen, zoals bij de muziek waar ook gebruikt wordt gemaakt van andere instrumenten dan alleen traditionele drums. “Ik ben het ermee eens, sommige winti’s gebruiken alleen dron, maar de aisa kan ook de fini poku hebben”, zegt Tholen. Een dame vertelde dWT, dat het gebruik van de koprotu en trompet al vanaf de slaventijd zijn invloed had op winti. “Onze voorouders zagen het al op de plantages, terwijl bij de Marrons dat niet het geval was.” Haar vriendin vroeg zich af waarom een prey eerst moet beginnen met aisa en niet met leba. “Voor je begint, moet je toch eerst de weg schoonmaken en niet de grond?” Tot slot concludeerde de organisatie Fiti Fu Wini aan de hand van de inleiding en reacties afgelopen zondag dat het belangrijk is om te weten wie je bent en dat er in de toekomst gewerkt moet worden aan een handvest over het wintigeloof.
[uit de Ware Tijd, 28/02/2012]
RSS
Facebook
Twitter
