Gedichtendag: Boeli van Leeuwen
Ook gedichtendag voor dichters met weinig gedichten
door Klaas de Groot
Het Caraïbisch Uitzicht liet op 26 januari jl. het intrigerende gedicht ‘In dit licht‘ van Boeli van Leeuwen weer eens zien. Dat gedicht verscheen voor het eerst integraal in De rots der struikeling (1959) en als zelfstandig gedicht in 1995. Het verscheen toen in het boek In dit licht met foto’s van Carlos Tramm. Het onthullende licht van de camera van Tramm lijkt op het niets ontziende licht dat Van Leeuwen doet schijnen in veel van zijn proza.
De teksten van Van Leeuwen die in het boek staan, worden op ‘In dit licht’ na niet als gedichten gepresenteerd. Toch kunnen ze gelezen worden als prozagedichten, voor zo ver ze niet naar een foto verwijzen.
Hoe sterk het proza van Van Leeuwen is, al wordt het geïsoleerd,werd deze week ook bewezen in het Amsterdamse Paradiso. Daar speelde het een rol in de revueachtige voorstelling van de Stichting Julius Leeft. Die voorstelling ging zelfs onder de titel van het bekendste boek van de auteur: Geniale anarchie (1990).
Gelukkig heeft Van Leeuwen nog een ‘echt’ gedicht gepubliceerd. ‘Patriarch met trio’ verscheen voor het eerst op zaterdag 11 januari 1985 in de Amigoe-Ñapa. De tweede versie verscheen in de Beurs- en Nieuwsberichten op zaterdag 14 maart 1987. In de Amigoe stond in de laatste regel ‘en een Rojer’, dat werd in de Beurs ‘en hun patriarch’. Ook de bijpassende foto werd nu anders afgedrukt met de ‘patriarch’ links. In het boek Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud (red. Coomans, Coomans-Eustatia & Rutgers, 1991) staat het gedicht ook. Maar daarin is in de eerste Papiamentstalige wending het woord ‘algu’ niet goed uit de verf gekomen.
Beide gedichten worden onder andere gekenmerkt door bekende motieven van de schrijver: de profeet is vlakbij en Curaçao ook. Vooral het laatste element is krachtig aanwezig. Lees de laatste twee regels van ‘Patriarch met trio’: ‘Muziek die van ons is en van ons alléén./ Drie Palmen en hun patriarch: tijdloze dragers van onze cultuur.’
Laten we op deze gedichtendag eens een poging doen om de dichter te eren met een juiste weergave van ‘Patriarch met trio’. En laten we hopen dat er misschien ooit nog meer gedichten van Boeli van Leeuwen zullen opduiken.
 |
| Jan Gerard Palm met zijn muzikale kleinzonen, van rechts naar links Jacobo Palm, John Palm en Rudolph Palm. [foto uit: J.I.M. Halman en R.A. Rojer, Jan Gerard Palm; Leven en werk van een muzikale patriarch op Curaçao, Leiden: KITLV, 2008] |
Boeli van Leeuwen
Patriarch met trio
Stram als Pruisische cadetten,
fluit en klarinet in aanslag,
in lakense pakken geperst en gewurgd in genadeloze boorden
staan ze daar
als een Picasso
cubistisch in het beeld.
De brede hand van de pianist laat zich gelden
en streelt beschermend de vergeelde toetsen van zijn instrument.
Diepe vouwen in het tapijt (tira algu riba suela
nos tei saka potrèt).
Maar op de piano
een fluwelen kleed
waarin gouden bloemen bloeien.
Men verwacht iedere seconde het bevel: ‘Die Augen rechts!’
Want daar zit de zachte profeet,
de Abraham van de familie,
de patriarch met gezag omgord.
Ogen, die op aarde alles reeds hebben gezien,
bezonken maar gebiedend,
formidabel met zijn bizar kalotje op het zware hoofd.
In zijn handen,
gelooid door de zon
en bespikkeld als een webu ‘i bubi
ligt de toekomst: geschreven muziek!
Broos maar onwrikbaar, een magistrale figuur,
lijkt hij op een wijze uit het Oosten
of de leider van een sekte in een obscuur en afgelegen land.
Zijn majesteit wordt vergroot
door een slobberig en slordig pak
en afgetrapte schoenen zonder veters.
Ik ben die ik ben, sobrá ta ko‘i makaku.
Hij is een Palm.
En in de schaduw van zijn blaren
hebben wij zorgvuldig de kostbare dadels vergaard:
delicate walsen,
hitsige tumba’s,
en hoofse mazurka’s.
Muziek die van ons is en van ons alléén.
Drie Palmen en hun patriarch, tijdloze dragers van onze cultuur.
RSS
Facebook
Twitter
