blog | werkgroep caraïbische letteren

Funerair erfgoed in ex-koloniën Nederland in kaart

 door Audry Wajwakana

PARAMARIBO – Het funerair erfgoed van Nederland en in voormalige Nederlandse koloniën wordt samengebracht op de nieuwe website ‘SharedCemeteries.net’. De website, gelanceerd door de Nederlandse Stichting Dodenakkers, richt zich hoofdzakelijk op het materiële funerair erfgoed en bevat een database van historische begraafplaatsen en kerkhoven.

De bakstenen graven in de Nieuwe Oranjetuin zijn bijzonder. Foto: bureau-funeralia.nl 

“Niet alleen van Nederland en de voormalige Nederlandse koloniën, maar ook landen waarmee Nederland handel dreef, zoals India en Japan”, zegt René ten Dam van de stichting tegen de Ware Tijd. Wat veel mensen volgens Ten Dam niet weten is dat in Brits-Indië heel veel Nederlanders voor een lange periode verbleven.

Hoewel de website vorige week officieel is gelanceerd, geeft Ten Dam aan dat de website nog ‘in uitvoering’ is. Op de portal is voorlopig alleen het funerair erfgoed van Japan en Suriname opgenomen. Begin 2021 volgen India en Caribische landen en later in dat jaar zullen nog een twintig andere landen toegevoegd worden. De portal is ontwikkeld met steun van het Prins Bernard Cultuurfonds.

Stichting Dodenakkers heeft met de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES) een samenwerking waar het funerair erfgoed van Suriname ook in kaart wordt gebracht. Op de website is het erfgoed van Paramaribo en het district Para (Jodensavanna, Cassipora en de Creoolse begraafplaats) al online geplaatst. “Maar het is de bedoeling dat er meer begraafplaatsen daarop komen en de website steeds beter wordt”, zegt Ten Dam.

De website biedt naast overzichten en artikelen per land of regio verschillende verklarende woordenlijsten, een aanklikbare wereldkaart en een beeldbank. Verder wil de stichting met de website voorzien in ondersteunende documentatie ten aanzien van beheer en behoud. SGES-voorzitter Stephen Fokké zegt samen met Ten Dam van Stichting Dodenakkers een tijdlijn te hebben samengesteld van begraafplaatsen van Paramaribo (vanaf 1667 tot heden). “Het betreft dus historische begraafplaatsen die verdwenen en geruimd en/of gesloten zijn, maar ook hedendaagse begraafplaatsen”, zegt Fokké.

Voor Paramaribo heeft SGES een omvangrijk aantal van totaal zestig begraafplaatsen geteld. Hiervan zijn 36 historische begraafplaatsen, inclusief begraafplaatsen van slaven, waarvan sommigen al lang zijn verdwenen. Daardoor weten velen niet eens dat ze ooit hebben bestaan. Het unieke van het Surinaams funerair erfgoed is volgens Fokké dat de multidiversiteit van de Surinaamse bevolking uiteraard ook zijn weerspiegeling vindt in diverse begraafplaatsen van de verschillende denominaties. “Historische begraafplaatsen zijn de moeite waard om te bewaren, omdat ze openlucht archieven zijn”, verklaart Fokké. Doordat de SGES ook aan eigen archiefonderzoek doet en ook artikelen schrijft over het Surinaams funerair erfgoed, is de stichting als partner betrokken bij de website.

Ten Dam, die in 2017 op uitnodiging van het ministerie van Onderwijs een bezoek bracht aan de Nieuwe Oranjetuin, geeft aan hoe bijzonder deze begraafplaats is. Zijn organisatie wordt vaak betrokken bij adviezen over (voormalige) Nederlandse begraafplaatsen in Suriname, Japan, Indonesië, India, Italië, Turkije en Zuid-Afrika. “In Nederland werd er tot de negentiende eeuw in en rond de kerk begraven. Voor zover ik het weet werd er vroeger in Suriname alleen in de Lutherse kerk begraven. Maar wat je bijvoorbeeld ziet bij de Nieuwe Oranjetuin, zijn de bakstenen graven en die zie je ook terug bij de Joodse begraafplaatsen. Dit is bijzonder, omdat dit soort begraafplaatsen een verhaal vertellen. Niet alleen over de personen die er liggen, maar ook de symboliek en de teksten op zo een grafmonument”, zegt Ten Dam.

Hij hoopt vooral dat de website ook ondersteunend kan werken aan de doelstellingen van de erfgoed instellingen. Zo is er bij de Nieuwe Oranjetuin al lang sprake van om deze begraafplaats toegankelijk te maken als wandelpark. “Op de website kan dan een plattegrond van de specifieke graven geplaatst worden, maar ook de verhalen van de mensen”, zegt Ten Dam.

[uit de Ware Tijd, 27/12/2020]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter