Fundraising: Laatste rustplaats Javaanse contractarbeiders als tastbaar spoor koloniaal verleden van Nederland
In de Brabantse gemeente Sint-Michielsgestel is een voor velen onbekend stukje Javaans-Surinaamse geschiedenis te vinden. Om deze unieke begraafplaats met graven van Javaanse contractarbeiders aan de vergetelheid te ontrukken, is het initiatief genomen om ook dit tastbare spoor van het Nederlands koloniaal verleden — voor zowel de Javaans-Surinaamse gemeenschap als het grote publiek — zichtbaar te maken. Helpt u ons om dit mogelijk te maken?
Van Nederlands-Indië naar Suriname
Tussen 1890 en 1939 werden uit Nederlands-Indië, voornamelijk uit Java, mensen naar Suriname overgebracht om daar plantagearbeid te verrichten. Van 1890-1930 werkten zij onder het systeem van contractarbeid en de poenale sanctie. Dit hield in dat hun lot in handen kwam van hun werkgever die hen naar eigen inzichten kon laten straffen. Na 1930 werd het systeem van contractarbeid verlaten, maar er werden nog steeds mensen gehaald uit Java om zich als z.g. vrije immigranten te vestigen in Suriname. Dit duurde tot en met 1939.
Van de in totaal 33.000 mensen die naar Suriname werden overgebracht, keerden ca. 8.200 na hun contractperiode terug naar Nederlands-Indië. Degenen die bleven, bouwden een bestaan op in Suriname, totdat vóór de onafhankelijkheid van Suriname een grote migratiestroom op gang kwam richting Nederland. Onder de vele duizenden die Suriname verlieten, bevonden zich ook Javanen.
Opvang in voormalig Gestels seminarie
Een maand vóór de onafhankelijkheid werd met een gecharterd vliegtuig een groot aantal Javaanse senioren naar Nederland overgevlogen. Zij werden opgevangen in een voormalig seminarie in Sint-Michielsgestel. Dit seminarie was niet geschikt voor langdurige opvang, maar het duurde toch nog enige jaren voordat besloten werd om voor hun zorg een bejaardenoord te bouwen. Degenen die het lange wachten overleefden, verhuisden in 1988 naar het bejaardenoord ‘Nieuw Beekvliet’.
Van de senioren die in Sint-Michielsgestel zijn begraven, weten wij door de houten naamplaat die is bevestigd op hun graf, dat een aantal contractarbeider is geweest. Hun namen en geboortejaar maakten het mogelijk om in de archieven te achterhalen in welk jaar zij naar Suriname zijn overgebracht. Uit ons onderzoek is gebleken dat ongeveer 65 contractarbeiders, die tussen 1918 en 1928 werden ingescheept voor Suriname, in Sint-Michielsgestel zijn begraven. 51 graven zijn nog zichtbaar; de rest is reeds geruimd. Van de nog 51 zichtbare graven zijn er 17 onbedekt.
Belangrijk cultuur-historisch erfgoed
Wij zijn in gesprek met de gemeente Sint-Michielsgestel om de begraafplaats als cultuur-historisch erfgoed aan te merken en te behouden. Hier bevinden zich immers de laatste resten van de Javaanse contractarbeid, als tastbare sporen van het koloniale verleden van Nederland in Indonesië en in Suriname. Bovendien maken de graven deel uit van de sociale en culturele geschiedenis van Javaanse Surinamers in Nederland. Voor de dragers van deze geschiedenis heeft de begraafplaats sterk historische en emotionele waarde.
Omwille van het behoud willen wij de 17 onbedekte graven omranden en van een gedenkteken voorzien. Ook willen wij een gedenkmonument plaatsen ter herdenking van alle contractarbeiders die in Nederland begraven zijn. Om dit te kunnen doen, hebben wij € 20.000 nodig. Helpt u ons dit bedrag bij elkaar te krijgen?
Op 27 augustus a.s. zijn wij in het Sociaal-Cultureel Centrum Tejaterke in Best. U kunt daar deelnemen aan een Jawa Dag (Javaanse Dag) die wij organiseren om fondsen te werven. Kom en steun ons goede doel door te proeven van de Javaanse lekkernijen en te genieten van het cultureel programma. Voor jong en oud is er wel wat te beleven.
Lukt het niet om te komen, maar wilt u graag doneren, maak dan uw donatie over op
NL10 INGB 0008648942 t.n.v. Stichting Herdenking Javaanse Immigratie, Den Haag, met vermelding van ‘Graven Sint-Michielsgestel’.
Contact:
Hariëtte Mingoen, voorzitter Stichting Herdenking Javaanse Immigratie,
06-20971300
hariettemingoen@gmail.com; stichji.nl@gmail.com
RSS
Facebook
Twitter
