Famir’man sani
door Stuart Rahan
Ze maken hun op om fo nu en fo eeuwig af te rekenen met die kunu die op ze rust, de familie van Ma Lien met owma Ma Marjana aan het hoofd. Ma Marjana is de buik van de familie dus heeft die afrekening allenig kans van slagen als zij als een wèri wèri koningin behandeld wordt tijdens een ritueel, buiten de stad.
Dit wintiritueel kan niet in de stad gehouden worde. Lanti wil het niet. Ma Lien heeft zoveel tegenslag gekrege in der leve dan meer dan een dozijn bonuman konden genezen. Eén zoon is opgesloten in Kolera omdat hij twee meisjes had vermoord. Ma het is niet fo die moord dat ze hem in Kolera hebben opgesloten. Het is omdat hij ze toen daarna ging gebruiken, ze met fayalobi ging vereren en bij juweliers ging stelen om ze met goud te behangen. Zo iemand sem hoofd is geboord, toch! Een andere zoon moet afgeholpen worden van een kroi door die bakrafrow omdat hij z’n mond aan d’r onderbuik zet.
Oh, wat kon die Edgar Cairo zich toch prachtig uiten in het Surinaams-Nederlands. Hij had het vaak over die ‘negerdinges’ waar Afro-Surinamers moeite mee hebben ze onder ogen te zien maar intussen in het geniep hun winticultuur beleven. Dat was toen, nu zijn de erkenning en het respect gelukkig aardig ingeburgerd. Edgar Cairo had ook een vooruitziende blik. Niet alleen de Afro-Surinamers gaan gebukt onder een ‘kunu’, het hele land en alle Surinamers gaan gebukt onder de nationale vloek, de decembermoorden. Slachtoffers en nabestaanden doen er alles aan om het recht te laten zegevieren, de daders werken nog harder om te voorkomen dat het recht zijn beloop krijgt en zij alsnog achter de tralies belanden. In hun strijd de vloek de baas te zijn, laten onschuldige burgers zich willens en wetens meesleuren in het gevecht dat op drijfzand wordt gevoerd.
De verruimde Amnestiewet van april 2012 moest daders beschermen. In het verlengde daarvan organiseren regering en Nationale Assemblee een conferentie om eventueel te komen tot het proces van nationale verzoening. Processen die uit de koker van de ‘verdachten’ voortkomen. Gelukkig is men zich ervan bewust dat er een vloek heerst en dat er ‘iets’ gedaan moet worden om het land te zuiveren. Alleen bewijst de tot nu toe gevolgde weg dat er sprake is van een bittere afrekening met het verleden. Bitter voor slachtoffers en nabestaanden die geen moment betrokken zijn geweest bij het proces van verzoening, de nationale reiniging van lichaam en geest. Het meest pijnlijke aan dit zogenaamde proces is dat ‘verdachten’ en hun politieke ‘tyamu’ bepalen hoe te handelen en waarvan de uitkomst al in hun voordeel is beslist. De aanstaande anti-corruptiewet is ook zo’n voorbeeld. Op deze manier houdt de ‘kunu’ het land in zijn wurggreep.
Wij leven in een land waar onze afo en trotro van zowel de Afro-Surinamers als de Hindostanen en Javanen culturele waarden met betrekking tot onze ‘yeye’ altijd met een zekere trots hebben beleden. Karma is niet altijd wetenschappelijk te verklaren maar er zijn wel degelijk aanwijzingen die aantonen dat het persoonlijke lot ook mede bepaald wordt door mans levenswandel. Bekijken wij de omstandigheden waaronder zes leden van de ‘Groep van 16’ zijn overleden dan blijkt dat geen van hen ‘vredig’ is ingeslapen. Dat is toch een veeg teken aan de wand zijn. In het verhaal van Edgar Cairo, ‘Famir’man sani/Kollektieve schuld’, een zoektocht naar zelfreiniging wordt er een hoge prijs betaald. Als owma Ma Marjana uiteindelijk die bevrijdende wasi krijgt, een winti en een stevige dansi op plantage Onoribo, is zij de volgende dag dood. Een hersenbloeding werd haar fataal. Dat een kunu onze nationale saamhorigheid in de weg staat, is een feit. De sleutelfiguren zullen de sleutel echter uit handen moeten geven.
[uit de Ware Tijd, 13/02/2014]
RSS
Facebook
Twitter
