blog | werkgroep caraïbische letteren

Ellen Neslo promoveerde op de gekleurde elite van Paramaribo

Met grote zwier promoveerde Ellen Nelson op vrijdag 25 november 2016 – de 41ste verjaardag van de Republiek Suriname – aan de Universiteit Utrecht op haar proefschrift Een ongekende elite; De opkomst van een gekleurde elite in koloniaal Suriname 1800-1863. Mr. Ellen Neslo is sinds 1999 werkzaam bij de Universiteit Utrecht. Haar promotieonderzoek werd begeleid door em. prof. dr. Dirk Kruijt en dr. Wim Hoogbergen.

 

ellen-neslo-img-20161125-wa0007-2

De kersverse doctor, bul in de hand, wordt toegesproken door haar promotor Dirk Kruijt

De belangstelling voor de promotie was zo groot dat een deel van de belangstellenden in een andere zaal via een scherm de promotie moest volgen. Achtereenvolgens opponeerden Prof. Michiel van Kempen, Bijzonder HL Nederlands-Caraïbische Letteren, Faculteit Geesteswetenschappen, Universiteit van Amsterdam, Dr. Ellen Kinkers, Onderzoeker Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkerenkunde, Leiden, Prof. Peter van der Heijden, HL Statistiek ten behoeve van de Sociale Wetenschappen, Faculteit Sociale en Gedragswetenschappen, UU, Dr. Yvon van der Pijl, Culturele Antropologie, Faculteit Sociale en Gedragswetenschappen, UU, Prof. Wil Pansters, HL Sociale Wetenschappen, University College, UU en Dr. Henk van Rinsum, Bestuurssecretaris Faculteit Sociale en Gedragswetenschappen, UU. De promovenda wist zich met zwier en verve in de oppositie staande te houden

 

ellen-neslo-img-20161125-wa0007-3

Een bomvolle zaal, ook een tweede zaal werd nog door belangstellenden gevuld

Bij de receptie vormde zich een lange rij; dr mr Ellen Neslo heeft een lange staat van dienst in bestuurlijke functies aan de Universiteit Utrecht.

 

michiel-van-kempen-percy-muntslag-ellen-neslo-img-20161125-wa0007-1

Danser Percy Muntslag in gesprek tijdens de receptie met prof. Michiel van Kempen

Tijdens de slavernijperiode bestond er in Paramaribo een gekleurde elite. Zij waren succesvoller dan tot nu toe werd gedacht. Ambachtslieden zoals timmerlieden en vroedvrouwen, konden goed in hun levensonderhoud voorzien. Meerderen van hen hadden hun ambacht geleerd en uitgeoefend toen zij nog slaaf waren. Zij investeerden hun geld in huizen en plantages en kochten ook hun familieleden vrij.

In haar proefschrift onderzocht Ellen Neslo deze elite Deze vrije bevolking bestond uit de vrijgemaakte slaven en hun nakomelingen.
Voor haar onderzoek maakte zij gebruik van meerdere archieven. Aan de hand van vele voorbeelden schetst zij hoe deze elite woonde en leefde. Zij beschrijft ook welke maatschappelijke posities zij bekleedden en hoe zij zich verhielden tot het slavernijsysteem en tot slaven. Het bleek dat hun sociaalmaatschappelijke rol al tijdens de slavernij invloedrijk was in tegenstelling tot de andere Caraïbische landen.

Vrije gekleurden hebben ook slaven voor economisch gewin gehad. Het streven naar economische onafhankelijkheid maakte dat zij onderdeel van het slavernijsysteem werden. Gecoördineerde acties om slaven vrij te kopen bleven op een enkel geval na, uit. Alleen vrijgemaakte personen die in Afrika waren geboren hebben gecoördineerd, waarschijnlijk in netwerkverband, slaven vrijgekocht.

 

neslo-ellen

Het proefschrift, uitgegeven door Haes Producties (Steven Hagers), met een omslagontwerp van Wouter Hagers

Het vrijkopen van een slaaf was een kostbare aangelegenheid, gemiddeld 1.500 gulden (omgerekend 11.000 euro). De vrijlater moest namelijk zowel de eigenaar als de overheid betalen. Toch was het aandeel van vrije gekleurden die slaven vrijkochten groot. Hierdoor werd het slavernijsysteem langzaam van binnenuit uitgehold. Bij de afschaffing van de slavernij (1863) was 65 procent van de gekleurde bevolking in Paramaribo al vrij.

Neslo’s onderzoek laat zien dat de dagelijkse werkelijkheid, gebaseerd op informatie uit archieven, vaak genuanceerder is dan de formele regels en achttiende- en negentiende-eeuwse literatuur. Meer archiefonderzoek moet tot een beter beeld van de slavernij leiden.

5 comments to “Ellen Neslo promoveerde op de gekleurde elite van Paramaribo”

  • Bijzonder onderzoek van dr. Neslo, werpt een ander licht op de geschiedenis.

  • In de geschiedenisboeken lijkt het alsof Elisabeth Samson een uitzondering was, maar nu kan gezegd worden dat dit dus niet waar is. We juichen dit soort onderzoek toe, hoe meer onderzoek, hoe beter de geschiedenis vertelt kan worden.

  • Komt er of is er een versie voor de boekhandel?

  • Het boek is te bestellen: HaEs producties, ISBN 978-94-92513-03-8
    http://www.haes-producties.nl

  • Ik heb deze week ‘toevallig’ een historische roman gepubliceerd over een soortgelijke ‘zwarte’ elite in Charleston, South Carolina aan het begin van de 19e eeuw. Met deze groep vrijgekochte slaven liep het echter minder goed af, doordat hen het leven gaandeweg onmogelijk werd gemaakt met steeds nieuwe en strengere wetten vanuit Washington en door de gewelddadige uitvoering hiervan door de lokale overheid en de slaveneigenaren/jagers in de Zuidelijke Staten tussen 1820 en 1870.
    Mijn eigen voorouders ontsprongen de dans door naar Nederland te vluchten, waar zij onderdak vonden bij de ‘blanke’ familie van hun grootouders.
    “Gafouré, De Zang van de Zwarte Engel” (isbn: 9789463184281) is een romantische weergave van mijn zoektocht naar deze Afrikaanse voorouders.
    Hartelijke groet,
    F. Driessen

Your response at Werkgroep Caraïbische Letteren

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter