Eindelijk een Trefossa-avond bijgewoond in Suriname
door Cherida Adamah-de Ziel
Het is mij wel degelijk bekend dat de Trefossa lezing jaarlijks wordt gehouden op 15 januari in Paramaribo, namelijk op de geboortedag van Henri Frans de Ziel, de dichter Trefossa (geboren op 15 januari 1916). En…. in 2023 is dit al weer de 14e keer!
De stichting Henri Frans De Ziel, o.l.v. de voorzitter Johan Roozer houdt zich jaarlijks bezig met het organiseren van zulke avonden. Maanden van tevoren, worden dan sprekers gevraagd om de Trefossa-lezing voor te bereiden c.q. te gaan houden aan de hand van een thema vanuit het gedachtengoed van H.F. de Ziel. Bekende sprekers hebben dat reeds gedaan, zoals President R.R. Venetiaan, Cynthia Abrahams, Eddy van der Hilst, Albert Ramdin, Albert Adama enz. In de beginfase werd vaak een zin uit het Surinaamse Volkslied genomen (vanuit de Surinaamse versie `Opo kondreman un opo`) waaromtrent een thema werd uitgewerkt. Bijvoorbeeld `Wie mu seti kondre bun`, werd in 2018 uitgewerkt door dhr. Albert R. Ramdin.
Tevens wordt er om de twee jaar de Trefossa Cultuurprijs uitgereikt aan die Surinamer of Surinamist die reeds vele jaren, op het gebied van literatuur, poëzie of proza een uitzonderlijke prestatie heeft geleverd.
Zelf, ben ik als nichtje van Trefossa, genaamd Cherida Adamah-de Ziel, vijf jaar geleden begonnen met Trefossa lezingen te houden over mijn oom H.F. de Ziel, maar nu in Nederland (Amsterdam) eveneens op die bijzondere 15e januari. U kunt enkele lezingen terug zien via youtube.
Maar dit keer was het voor mij en mijn zonen Johnny en Jozef, een grote uitdaging, eindelijk een Trefossa avond live in Suriname bij te wonen. Alhoewel ik verscheidene malen in SU ben geweest, had ik nog nooit een Trefossa avond in Paramaribo meegemaakt. En voor mijn twee zonen was dit alles totaal nieuw, omdat zij Suriname voor de eerste keer bezochten.
Wij keken dus vol spanning uit naar deze avond. Van de voorzitter Johan Roozer en Hans Breeveld ontvingen wij een bijzondere uitnodiging, waarop het hele programma was gedrukt. Een mooie flyer die je eigenhandig bij een juwelier in Paramaribo kon afhalen, want dit werd tevens je toegangsbewijs!
De bijeenkomst werd gehouden in het Auditorium van de verzekeringsmaatschappij Self Reliance. Alhoewel het programma reeds bomvol was met artiesten, de hoofdspreker mr. Roy Rijger en de ontvanger van de Trefossa Cultuurprijs, kreeg ik die avond toch een kans, ons als familie van Trefossa voor te stellen.
In die 10 minuten spreektijd, heb ik met name de heren Johan Roozer, Hans Breeveld en de heer Carlo Jadnanansing bedankt voor hun jarenlange inzet voor het gedachtegoed van mijn oom, H.F. de Ziel (Trefossa). Ik kon de heer Carlo Jadnanansing persoonlijk bedanken voor het mede door hem genomen initiatief en de sponsoring vanuit Self Reliance van het borstbeeld van Trefossa, dat in 2012 werd onthuld, in een perkje dichtbij het Paleis in Paramaribo.
In 2012, kon een nichtje van ons, namelijk Helga Held, de familie De Ziel vertegenwoordigen bij de onthulling van dit borstbeeld van H.F. de Ziel (Trefossa). Een geweldig initiatief, waarvan Erwin de Vries, de kunstenaar is geweest van dit borstbeeld. Geweldig, omdat menigeen nu duidelijk het Surinaamse Volkslied kon lezen op een marmeren plaat, maar ook eindelijk kon zien, wie de dichter en schrijver daarvan was. In 1959 werd dit volkslied goedgekeurd door de Staten van Suriname, waarbij men de dichter-schrijver H.F. de Ziel, Trefossa gevraagd had, dit Surinaamse volkslied te schrijven. Een volkslied dat reeds decennia zijn overwinningskracht bewijst, in goede en slechte tijden van ons land. Een volkslied dat nog steeds op de melodie van de componist de heer Johannes de Puy (1835 – 1924) wordt gezonden, door menig koor !
Deze avond werd het volkslied weer prachtig vertolkt door de heer Duncan Brunings, die tevens het gedicht `Wan Tru Puwema` van Trefossa, levendig vertolkte als een soort opera.
Nadat wij de heren Johan Roozer, Hans Breeveld, de heer Carlo Jadnanansing en de heer Sunil Oemrawsing hadden bedankt met een lekker riekend flesje parfum, mocht ik nog even de nazaten van Trefossa introduceren, namelijk zijn achterneefjes Johnny (24 jaar) en Jozef (20 jaar) Adamah-de Ziel, die weliswaar verlegen, maar toch trots opstonden. Na mijn korte speech in het Sranantongo hadden wij onze plicht gedaan en was de zaal er tenminste van overtuigd geraakt, dat Trefossa wel degelijk nog familie heeft, weliswaar in Nederland vertoevend, maar een familie die belangrijke nationale zaken wel degelijk op de voet volgt.
Vervolgens sprak de heer Carlo Jadnanansing een `In Memoriam` uit over het Leven en Werk van de heer dr. Hein Eersel. Hein Eerstel die hij ook als docent Nederlands had gehad en ook persoonlijk kende. Hein Eersel die de heer Carlo Jadnanansing was blijven inspireren als linguïst en cultuurnationalist, tot het einde van Heins´ leven.
Toen begon de hoofdmaaltijd. Een pittig onderwerp, met als titel `Hoe kunnen de overheid en het bedrijfsleven samenwerken aan de ontwikkeling van de cultuursector`. Er werd een powerpoint getoond, getiteld: `Samen Leven, Samen Kunst en Cultuur beleven, en Samen Betalen Moet Beter` getoond, met een uitvoerige uitleg. In dit gastcollege van de fiscaal-jurist mr. Roy Rijger, werd de zaal uitgelegd hoe men het vooral niet moest doen, oftewel hoe het WEL moest, tenminste als je succes wilde hebben als kunstenaar in de culturele sector. De rode draad van zijn betoog was, dat kunstenaars oftewel de culturele sector wel een soort winstmodel moeten hanteren bij het kunstaanbod, anders zouden de meeste kunstenaars als `armoedzaaiers` eindigen. Wij werden zeker een uur lang `geëntertaind` door deze filosofische fiscalist, die met zijn `one man show` prettig, pittig en pro actief zijn betoog hield voor het Surinaamse publiek, dat er niet aan ontkwam, als `beginnend` fiscalist naar huis te gaan.
Hierna volgde de uitreiking van de gedrukte versie (brochure) van de Trefossa lezing van de vorige keer van de heer Adama. Bijna een naamgenoot van mij, echter mijn getrouwde naam eindigt met een `h`, namelijk Adamah. Deze meneer Adama bleek een ingenieur te zijn, Ir. Dr. Albert W.D. Adama, die vol trots de gepubliceerde versie van zijn 13e Trefossa-lezing `Chaos van de vrijheid` kon aanbieden aan de voorzitter van de Stichting H.F. de Ziel, namelijk de heer Johan Roozer.
Tot slot, volgde het spannende gedeelte wie de Trefossa Cultuurprijs zou ontvangen. Er kwam een zeer bewuste Afro-Surinaamse meneer naar voren. Het was de heer Stanley R. Slijngard die jarenlang al bezig was met hele mooie gedichten te schrijven en voor te dragen, zijn pseudoniem was `Sombra`, zoals ik van de heer prof.dr. Michiel van Kempen mocht vernemen, via een appje van hem. Weer een nieuwe dichter erbij voor mij, ja dat krijg je als je jarenlang niet in SU bent geweest…. Hij kreeg een mooie oorkonde en een geldbedrag van de Stichting, zodat hij verder kan met zijn werken te produceren. Aan het eind van de avond feliciteerde ik hem en mocht met deze bijzondere dichter op de foto.
Het was een hele belevenis voor ons, deze Trefossa-avond, die met veel inspanning tot stand is gekomen, met mooie voordrachten, gedichten, zang en natuurlijk de lezing van de fiscalist, mr. Roy Rijger. Dank aan allen, namens familie Adamah-de Ziel!
Hieronder kunt u het volledige programma nalezen, zodat niemand zich te kort voelt gedaan, indien ik die niet genoemd heb.
Prachtige ervaring moet dat geweest zijn met je 2 zoons erbij wauww. Je Oom Trefossa is zeker met jou. Je bent gezegend vrouw keep on honoring him. Tekst ook echt helemaal gelezen, mooi stuk om te verspreiden en koesteren ter ere en in loving memory van Trefossa Henny de Ziel🙏🏾💪🏾✨😘