blog | werkgroep caraïbische letteren

Een wandeling in een labyrint

door Quito Nicolaas

De ik-figuur in García Márquez en de Honeymoonquiz vertelt hoe zij in de jaren ’80 in een dorp opgroeide in een gezin met een Nederlandse vader en een Dominicaanse moeder. Al gauw krijg je de indruk dat de Dominicaanse cultuur een appendix vormt van de dominante Nederlandse cultuur en meer een privé-gebeuren is. Een escapade is als zij thuis de merengue dansten, en zij af en toe bakbananen en andere groenten uit Amsterdam meenam. De eenzaamheid die zij ervoer door het ontbreken van Dominicaanse vriendinnen, gezinnen en familie, werd opgevuld door verhalen van vroeger. En dat is zo ontzettend mooi en op een antropologische wijze beschreven. Hierin overtreft dit verhaal/boek alle andere bestaande uitgaven.

De verhalen van haar moeder over de familie en de vertakkingen in overgrootmoeders- en vader, oudtantes- en ooms, grootmoeder en  opa gaan eeuwen terug. Soms is het lachen geblazen of zet het je aan het denken over hun rol en betekenis in de samenleving. In elk geval weten wij dat we te maken hebben met een matrifocale samenleving en cultuur, waarin de vrouw centraal staat. Juist binnen deze vertakkingen en door de jaren heen wordt gelukkig gezorgd voor de overlevering van verhalen, gebeurtenissen en anekdotes. Een samenleving, een land moet kunnen terugvallen op zijn verhalen, mythes of zelfs sprookjes. 
Als volwassene besefte de verteller hoezeer de verhalen haar denken en temperament beinvloedt. Verhalen die zij als extra lagen van het fundament beschouwde. Ook zij voedde haar kinderen op met deze Dominicaanse familieverhalen, om zich weerbaar op te stellen en een tegenslag te kunnen verwerken. Een gegeven dat weinig ouders wier kinderen in twee culturen opgroeien, erover nadenken en hen meegeven. De doorsnee Dominicaanse vrouw kent een zekere mate van trotsheid die weerspiegelt in zelfstandigheid en eigenzinnigheid. Als vrouw moet je een eigen mechanisme inbouwen om te kunnen overleven, in de zin van: je kunt beter trots en autonoom zijn, dan een slaaf van veel geld en status.  

Interessant is dat de verteller eind jaren ’90 een reis ondernam naar Washington Heights in New York, om daarginds de Dominicanen te interviewen over hun ervaring met dating en partnerkeus. Haar onderzoek was juist gericht op het etnische aspect daarvan. Zij trof een vooruitstrevende mentaliteit onder de vrouwen die de voorkeur gaven om bijv. piloot te worden in plaats van de traditionele keuze voor stewardess. Niet geheel duidelijk wordt of er een gelijkenis bestaat met de gemeenschap in Nederland of niet. Men weet altijd een positieve invulling te geven aan termen waarvan je moedeloos raakt alleen bij het horen of uitspreken daarvan. En dat om weer een dag, week, jaar vooruit te kunnen.

Quito Nicolaas

Het kon haast niet ontbreken dat het Trujillo-regiem als thema werd opgediend. Er zijn zovele Dominicanen die dat hadden meegemaakt of juist hun land hadden ontvlucht. De verhalen hierover worden van generatie tot generatie doorverteld, dat het zo’n overlevering is geworden dat iedereen hiervan moest weten. Uiteraard elk verhaal wordt weer anders verteld en zo ontstaan er talrijke versies van een en dezelfde gebeurtenis en van dezelfde president. De ik-figuur besluit om de familieverhalen aan de kinderen door te geven, daar deze haar ook richting gaven om haar bestemming te bereiken. Het boek is op een ‘down to earth’ manier geschreven dat het verhaal je niet meer loslaat.

Lisa Boersen, Gracia Marquez en de honeymoonquiz. Amsterdam: Atlas Contact, 2022

on 26.01.2023 at 13:38
Tags: / /

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter