Een onbekend portret van Albert Helman
De Stichting Surinaams Museum heeft een gevarieerde collectie beeldende kunst. Naast oude gravures en originele prenten (zoals van Gerrit Schouten, Willem Winkels of Nicolaas Box), zijn ook moderne Surinaamse schilders in ruime mate vertegenwoordigd. Het is echter geen afspiegeling van de Surinaamse schilderkunst door de tijd heen maar de collectie bevat aardige werken, en soms zelfs heel verrassende.
Op dit moment wordt een tentoonstelling voorbereid over de geschiedenis van Suriname. Er zijn 45 ‘luiken’ gekozen: onderwerpen waaraan je het overzicht van de tijdslijn op kunt hangen. De onderwerpen behelzen allerlei facetten van Suriname: bevolkingsgroepen, economische aspecten, cultuurzaken en ga zo maar door. Een van de luiken is de ingang tot de Surinaamse literatuur. En als vertegenwoordiger is daar Albert Helman voor gekozen, omdat zijn roman De Stille Plantage (1931) het meest herdrukt is, en ook in het buitenland het meest bekende literaire werk van een Surinaamse schrijver is.
Albert Helman is op 7 november 1903 geboren in Paramaribo als Lodewijk (Lou) Alphonus Maria Lichtveld. Hij had voorouders uit diverse bevolkingsgroepen; twee oma’s met indiaans bloed. Op zijn elfde, in 1914, ging hij met zijn ouders, die op groot verlof gingen, naar Nederland, waar hij na hun terugkeer op kostschool kwam in Roermond. Ziek van heimwee werd hij eind 1917 teruggestuurd. Na de Paulusschool doorlopen en de onderwijzersakte behaald te hebben, vertrok hij alsnog naar Nederland met de bedoeling om nooit meer naar Suriname terug te keren. Hij studeerde muziek en Nederlandse taal- en Letterkunde. Zijn eerste werk was een poëziebundel, maar hij verkreeg vooral bekendheid met Zuid-Zuid-West (1926). In de laatste pagina van deze novelle deed hij een oproep aan de kolonisator, om behoorlijk met de kolonie om te gaan (zoals Multatuli dat ook deed in de Max Havelaar). In 1949 keerde Helman (aan wie dit pseudoniem was toegedicht door een collega-auteur) terug naar Suriname. Als minister van Onderwijs kwam hij in 1951 in conflict met de Staten. Hierna vulde hij zijn leven met literaire activiteiten: hij zette onder andere diverse bladen op en hij was directeur van de Volksuniversiteit toen hij het bureau Volkslectuur opzette. Hij hield zich bezig met de spelling van het Sranantongo en stichtte het Taalbureau. Ook schreef hij speeches voor premier Pengel. Helman bleef echter niet in Suriname, en na enkele diplomatieke posten te hebben vervuld vestigde hij zich uiteindelijk weer in Nederland.
In Wederkerige Portretten. Albert Helman: een alternatieve autobiografie schrijft Helman kleine portretten van kunstenaars die hem op hun beurt hebben vereeuwigd. Het zijn vooral schilderijen van hem op latere leeftijd. Er is echter een zwart-wit tekening van Helman, gemaakt door Wim Schumacher in 1938, waar hij is geportretteerd als jonge schrijver.
Toen in het depot ‘beeldende kunst’ gezocht werd naar objecten voor de tentoonstelling over de Surinaamse geschiedenis, sprong een klein paneel met een door Anton Faverey geschilderd portret van een jongeman direct in het oog, waarop de spontane reactie kwam: ‘Dat is Helman!’. Wat een verrassing om zo onverwacht een onbekend portret van deze toen nog jonge schrijver in het depot van het Surinaams Museum tegen te komen. Oordeelt u zelf.
[uit de Ware Tijd, 29/10/2011, Museumstof 193]
RSS
Facebook
Twitter
Dit portret moet geschilderd zijn door Alphonsus Ignatius (Fons) Faverey
Mijn vader Antonius Thomas( Anton) Faverey heeft nooit met olieverf geschilderd en was typisch tekenaar en aquarellist .