Een koloniale proeftuin
door Quito Nicolaas
Een koloniale proeftuin is alweer het derde boek dat journalist Miriam Sluis schrijft over de ontwikkelingen op de Caribische eilanden voor de kust van Venezuela. Eerder publiceerde ze De Antillen bestaan niet (2004) bij Uitgeverij Bert Bakker en Zoutrif (2008) bij KIT-publishers. Haar nieuwste boek verscheen bij Prometheus i.s.m. NRC Handelsblad. Ditmaal plaatst zij het verhaal tegen de achtergrond van de geopolitieke ontwikkelingen in Zuid-Amerika. Sluis probeert op eigenzinnige wijze verslag te doen van sentimenten die onder het volk leven, die juist ten tijde van verkiezingen worden geuit.
Zoals in haar eerdere publicatie De Antillen bestaan niet, doet ze een uitstapje langs de verschillende eilanden. Bij het lezen van de boektitel ontstaat de indruk dat het gaat om de machtspelletjes tussen Nederland aan de ene kant en Aruba en Curaçao aan de andere kant. Althans van de moeizame betrekkingen tussen de regering van deze landen. Er doen verhalen de ronde dat de eilanden behalve als een achtertuin van Nederland ook als een proeftuin dienen. In dat geval is het interessant om een idee te krijgen van wat zich tussen de hoge heren afspeelt. De auteur heeft met de opzet van haar boek duidelijk er voor gekozen om the man on the street aan het woord te laten, waardoor je een beeld krijgt hoe zij tegen het politieke gebeuren aankijken en dit ervaren. Hetzelfde geldt voor de ambtenaren als uitgezonden kracht die hun verhaal doen.
Rivaliserende dynastieën
De familiemaatschappij die de zes eilanden zijn, worden doorgelicht. Een voorbeeld is Saba waar de families Johnson (Europa) en Levenstone (Caribische regio) om de macht dingen en waar de politieke oriëntatie langs etnische scheidslijnen loopt. Zo kan het gebeuren dat een neef van wethouder Johnson in de Koninkrijksministerraad als gezaghebber wordt benoemd. Niet vanwege zijn capaciteiten en bestuurlijke ervaring, maar louter omdat zijn familie tot het Europa-kamp behoort. Een vergelijkbare situatie van de heersende dynastieën tref je aan op Bonaire tussen de families Abraham (DP-partij) en Booi (UPB) en op Aruba tussen de familie Eman (AVP-partij) en Croes (MEP-partij). De situatie op Bonaire, waar je de gespannen sfeer tussen de lokale bevolking en de Nieuwe Nederlanders proeft, wordt treffend door de auteur opgetekend.
Geïnterviewden
Miriam Sluis laat haar verhalenvertellers uitgebreid aan het woord. Het resultaat is evenwel dat als je ze daarbij niet interrumpeert voor een vervolgvraag of om nadere uitleg een oppervlakkig verhaal ontstaat. Af en toe mis je een verdere diepgang van datgene wordt voorgeschoteld, want stel je eens voor dat zo’n schets van de werkelijkheid door anderen wordt overgenomen. Het reproduceren van sommige feiten en de volgorde waarin deze worden geplaatst, doet de vraag rijzen: hoe geloofwaardig is een journalist in haar verslaggeving? Hoe dan ook, het is de journaliste gelukt om een aantal kopstukken in die samenlevingen te interviewen en het schokkend relaas te registreren.
Informatisering
Door de jaren heen zijn deze Caribische maatschappijen door invloeden van buitenaf – als internet, media, mode-industrie – veranderd, maar dit is voorbehouden aan een kleine groep. Alleen de informatisering in de maatschappij is verder toegenomen, zoals tv-programma’s als Moru Bon Dia (Tele-Curaçao) en Nos Mainta (Tele-Aruba) laten zien. De samenleving is echter blijven steken op het niveau van de jaren zeventig. Dit zie je terugkomen in het beklag van de mensen en hun manier van denken in termen van verdeel en heers of van individuen en organisaties die als satellieten van de politieke partijen opereren.
Proeftuin
Jammer genoeg is de vraag niet voorgelegd of men denkt dat de situatie daadwerkelijk na 10-10-2010 zal veranderen? In die zin dat de corruptiepraktijken en het falend beleid worden aangepakt of dat de beeldvorming louter een ander gezicht krijgt. Of dat de statuswijziging van eiland naar land binnen het Koninkrijk enigerlei verbetering met zich meebrengt. Als we de recente ontwikkelingen van de laatste maanden als een eerste aanzet mogen beschouwen, dan is het met de regering-Schotte menens om bepaalde praktijken die door de jaren heen zijn scheef gegroeid, volledig uit te bannen.
Een koloniale speeltuin is een boek voor o.a. studenten die verkiezingsonderzoek verrichten, koninkrijksgenoten die geïnteresseerd zijn in het wel en wee van de eilanden, maar voor een breder publiek eveneens een lezenswaardig boek. Het biedt inzicht hoe het volk als kiezer over tal van zaken denkt en een standpunt heeft.
Miriam Sluis, Een koloniale speeltuin
ISBN 10 9044616056
ISBN 13 9789044616057