Éen cent birambi op azijn van Paul Woei
door Peter Sanches
Het derde bijzondere boek dat ik uit Suriname meenam is Één cent birambi op azijn van Paul Woei. Het was in 2023 ook 170 jaar geleden dat de eerste Chinese contractanten voet aan wal zetten op Surinaamse bodem.
Over de geschiedenis van deze contractanten, hun wel en wee en hoe het ze verder is vergaan in Suriname is weinig geschreven. Veel verhalen zijn alleen in familieverband of in de eigen groep bekend. Je hoort vaak zeggen dat deze groep Surinamers vrij gesloten is. Maar is dit beeld ook wel juist?
Paul Woei heeft met dit boek, waarbij hij veel oral history heeft opgetekend, een goede bijdrage geleverd om deze geschiedenis te documenteren en die navolging verdient. Paul zegt zelf hierover: “De Surinaamse geschreven geschiedenis weerspiegelt tot ver in de 20ste eeuw de historie uitsluitend vanuit het oogpunt van de koloniale heerser. En klakkeloos naverteld in de lokale media en schoolboeken. De geschiedenis van Chinese contractanten op de plantages is helaas slechts summier opgetekend in de Surinaamse annalen. Alleen terloops komt het onderwerp ter sprake en dan nog lang niet altijd waarheidsgetrouw en te vaak neerbuigend over hen en de door hun geleverde prestaties, die werden botweg genegeerd.”
Omdat ik zelf Chinese roots heb en aangetrouwde Chinese familie was ik direct in het boek geïnteresseerd en mailde Jeanette de vrouw van Paul om een boek te reserveren. Eenmaal het boek afhalen werd direct een minireünie omdat ik beiden erg lang niet had gezien. Daar bleef het niet bij en ik ging een keer terug om herinneringen op te halen en te praten over hoe kan het ook anders de geschiedenis van de Chinezen en het kunstklimaat in Suriname. Ik kijk nu al uit naar een volgende ontmoeting.
Deze week ontving Paul, de Rotary Vocational Excellence Award. Deze prijs wordt uitgereikt aan een Surinamer die zich binnen zijn of haar beroepsgroep uitzonderlijk verdienstelijk heeft gemaakt in het belang van de Surinaamse gemeenschap.
Ik lees op het moment regelmatig stukken uit het boek om de geschiedenis beter te begrijpen en ook de familieverhalen van vele bekenden te lezen. Het levert vaak beelden van herkenning op. Het boek is het volgende pareltje in mijn collectie en een aanrader voor eenieder die de Surinaamse geschiedenis beter wil leren begrijpen.
[Toevoeging redactie CU: Paul Woei, Srefidensi in de kolonie Suriname begon met één cent birambi op azijn. Paramaribo: Eigen beheer (drukkerij Leo Victor, 2023. 295 pagina’s. ISBN 978 99914 7 55476. Het boek is helaas niet door een professionele vormgever opgemaakt. Prijs € 75,00 !.]