Edgar Cairo: een reus van een amateur
door Michiel van Kempen
Als ik door de te grote ruimte loop waar een vijftigtal schilderijen van Edgar Cairo bij elkaar zijn gebracht bij het CBK in Amsterdam-Watergraafsmeer, dan voel ik een enorme betrokkenheid bij deze kleurrijke doeken. Kunst en emotie gaan natuurlijk altijd samen, en die emotie is meestal een particuliere emotie van de beschouwer of de luisteraar. Voor mij is die particulariteit hier sterker dan bij een willekeurige expositie. Ik zie Edgar Cairo in zijn woning in Amsterdam-West, volgestapeld met kartonnen dozen waarin zijn razende schilderproductie was opgeborgen, letterlijk tot aan het plafond toe. Later werkend in een atelier in Amsterdam-Oost, vlakbij zijn woning in de Vrolikstraat, waar hij in 2000 levenloos zou worden aangetroffen. Een groot deel van zijn schilde
rproductie was toen al verloren gegaan bij een brand in een havenloods.
Ik vind natuurlijk die fantastische warme persoonlijkheid van Edgar Cairo in dit beeldende werk terug. Ik vind de beeldende pendant van de bijna ongecontroleerde stroom fantastische teksten die hij produceerde. Ik denk dat dit werk is van een begaafd amateur, en wat het werk sterk maakt is dat het nooit lullig is, zoals zoveel amateurkunst.
Je zoekt naar houvast in die wild-energiek neergezette voorstellingen, vindt soms een flard Van Gogh, dan weer Wilfredo Lam, maar het is wel altijd Cairo. Meestal is het werk volstrekt abstract, kosmische ruimtes opgebouwd uit verfklodders waarin af en toe zoiets als een bloem wil opduiken, een vogel misschien. Er zijn enkele portretten, er is een enkele, meer esoterische voorstelling. Maar er is wel een duidelijke eenheid, de hand van Cairo is altijd zichtbaar. Zijn naam ook trouwens, die domineert in bepaalde schilderijen het hele doek – ze werden immers vervaardigd toen hij in de waan verkeerde een directe zoon van de Hemel te zijn. Of waan? Misschien was hij wel een directe zoon van de Hemel, ik wil daar niet over oordelen, heb geen abonnement op dat filiaal.
Ik kan me voorstellen dat sommige kijkers dit werk geklieder vinden, maar wat zou het: Marcel Duchamp, Pablo Picasso, Willem de Kooning, Karel Appel ˗ ze zijn allemaal wel eens uitgemaakt voor kliederaars. Ik zeg niet dat Edgar Cairo tot die groten behoort. En ik ben al helemaal geen aanhanger van de filosofie dat alles wat op een doek wordt gezet ook kunst zou zijn. Het is natuurlijk wel een van de vragen die deze doeken oproepen, net zoals de tentoonstelling Fakes, Mistakes and Discoveries die nu in de National Gallery in Londen te zien is: wat is kunst, wat vinden wij belangrijke kunst, waarom veranderen onze percepties? Diezelfde vragen stelt Astrid Essed ook aan de orde wanneer zij protesteert tegen de kuns
taankoop van het Centrum Beeldende Kunst Amsterdam-Zuidoost (zie het bericht hieronder). Zij wordt evenmin als Cairo gehinderd door enige artistieke scholing in de beeldende kunst, heeft bij mijn weten nooit een kunstacademie van binnen gezien en zegt dan toch: mijn werk is kwalitatief beter dan ander werk dat door de kunstbaronnen (en -baronessen) is aangekocht. Het zou niet erg verstandig zijn om als kunstaankoper uit te gaan van de mening van een kunstenaar over zijn eigen werk, maar je kunt je ook afvragen of elk geformuleerd criterium dat wordt gehanteerd bij de aankoop van kunst niet al op voorhand tekortschiet voor de echte avantgarde. Tenslotte laat die toch altijd alles wat is versteend in criteria, formules, opvattingen achter zich. Het is natuurlijk goed dat de discu
ssie over wat echte kunst is door Astrid Essed weer eens wordt opgepord. Zij is iemand die intuïtief schildert, het gaat niet om een diep doordachte manier van werken. Dat heeft zij gemeen met Cairo, die ook helemaal werkte vanuit zijn innerlijke explosies. Tegelijkertijd kun je je ook afvragen of het zo’n ramp is om als amateur amateur genoemd te worden. Als je zo’n reus van een amateur bent als Edgar Cairo maakt dat helemaal niets meer uit.
Te zien t/m 17 juli in CBK Amsterdam, Oost-Watergraafsmeer (niet ver van het Koninklijk Instituut voor de Tropen), Oranje-Vrijstaatkade 71, Amsterdam.
Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een catalogus van Cairo’s beeldend werk samengesteld.
RSS
Facebook
Twitter
