blog | werkgroep caraïbische letteren

Drie biografieën over Surinamers

door Hilde Neus

Sophie Redmond was een auteur die met haar voeten diep in de Surinaamse klei stond. De biografie die over haar werd geschreven door Sylvia Marie Kortram, wordt elders op Caraibisch Uitzicht besproken. Het is goed te constateren dat er steeds meer biografieën verschijnen over Surinamers die een rol gespeeld hebben in hun tijd. Eerder verschenen biografieën die over Wim Bos Verschuur, Dobru en Anton de Kom, waarover in het kort hieronder.

Bos Verschuur Breeveld Baas in eigen huis
Hans Breeveld schreef in 2004 Baas in eigen huis. Wim Bos Verschuur, heraut van Surinames onafhankelijkheid 1904-1985. Dit is typisch een uitgave voor Suriname. Niet te dik, weinig afbeeldingen en een slappe kaft, en dus betaalbaar. Uit de titel blijkt al dat Breeveld een politieke insteek heeft gehanteerd, niet verwonderlijk natuurlijk daar de auteur politicoloog is. Wim Bos Verschuur was net zo’n duizendpoot als Sophie Redmond, met van alles en nog wat bezig. Met heel verschillende functies in de maatschappij, die Breeveld dan ook allemaal systematisch aanhaalt, waarbij hij heel dicht bij de persoon van Bos Verschuur blijft. Omdat Wim leraar was, hebben veel mensen hem persoonlijk gekend. Achter in het boek staat dan ook een waslijst van geïnterviewden, van allerlei pluimage. Dit maakt het werk levendig en gevarieerd. Zelf verzamelde Wim Bos Verschuur van alles, waar Breeveld uit heeft weten te putten. Het archief is door de pleegzoon, Ben Kletter, gedeponeerd bij de Stichting Surinaams Museum. In de biografie komt het karakter van de besprokene naar voren, maar het is jammer dat Breeveld veel zaken uit dit archief niet heeft gebruikt. Zoals bijvoorbeeld een verzameling sika, door Bos Verschuur bijeen ‘gediekt’ en opgeplakt tijdens zijn internering (bevolen door gouverneur Kielstra) aan de Copieweg. Dit bijzonder object zorgt ervoor dat je doorkrijgt hoeveel humor er in deze man zat, zelfs in moeilijke omstandigheden.

R. Dobru - Cynthia Abrahams-Devid 001
In 2010 verscheen van Cynthia Abrahams: Robin “Dobru” Raveles, Surinamer, dichter, politicus 1935-1983. Wan Bon – Wan Sranan – Wan Pipel. De titel suggereert dat het vooral over het literaire werk van Robin Raveles gaat, maar ook deze biografie handelt meer over de geworteldheid van de schrijver/cultureel activist in de Surinaamse samenleving. Ook het proefschrift van Abrahams (we hebben het over de handelseditie) is goed geordend. In het voorste deel geeft ze duidelijk de vragen aan die ze later uitvoerig beantwoordt. Omdat het boek alle facetten van Dobru’s leven belicht, geeft het een uitstekend tijdsbeeld. Zijn privéarchief lag nog bij de familie, en de weduwe van Dobru heeft de onderzoeker alle ruimte gegeven om daaruit te putten. Dit archief is inmiddels geschonken aan het Nationaal Archief Suriname (NAS). De biografie is zeer uitgebreid, maar dat wil niet zeggen dat in de toekomst een onderzoeker niet vanuit een ander perspectief bijvoorbeeld de brieven van Dobru zou kunnen bekijken. Daarom is het van belang dat persoonlijke stukken van mensen die een evidente rol in de Surinaamse samenleving hebben gespeeld – op wat voor manier dan ook – op een openbare plaats zijn in te zien. Natuurlijk kunnen we ook bij dit uitgebreide werk kanttekeningen plaatsen. Zo heeft Abrahams haar interviews hoofdzakelijk beperkt tot het creoolse deel van de mensen die met hem omgingen. Dit heeft het beeld van deze maatschappelijk betrokken dichter wellicht gekleurd.

CON_DeKom_05.indd
De derde biografie is die over Anton de Kom, geschreven door Rob Woortman & Alice Boots. Heel dik, prachtig uitgevoerd en veel te duur voor de Surinaamse markt. Jammer! Dit werk is geen proefschrift en heeft dus ook geen theoretische verantwoording. Het gaat typisch over het leven van De Kom en zijn geschriften, en dat maakt het prettig leesbaar. De biografen putten uit het archief dat dochter Judith vanaf de jaren ’60 heeft aangelegd. Dat levert een schat aan informatie op: brieven, aantekeningen en foto’s, alles functioneel verwerkt in de biografie. Zoals bij de hiervoor genoemde werken, heeft ook deze uitgave de toestemming van de familie.

De-man-van-veel3-192x3001

Dit ligt anders bij de gefictionaliseerde roman van Karin Amatmoekrim, De man van veel, die zij schreef over de periode dat De Kom opgenomen was voor psychiatrische behandeling. Zelf heeft ze in discussies aangegeven dat ze De man van veel met de meest oprechte bedoelingen heeft geschreven. Toch was er veel kritiek, die werd uitgespeeld over de vraag of je het leven over een bestaande persoonlijkheid, en over wie een gedegen biografie is verschenen, op zo een wijze mag fictionaliseren.

 

Michiel van Kempen zal volgend jaar op het IOL colleges over biografieën verzorgen. Zelf is hij bezig met een biografie over Lou Lichtveld/Albert Helman. De verwachting is dat deze colleges aanzet zullen zijn tot kwalitatief goede levensverhalen over Surinamers, die op hun wijze maatschappelijk belangrijk waren.
Hans Breeveld: Baas in eigen huis. Wim Bos Verschuur, heraut van Surinames onafhankelijkheid 1904-1985. Paramaribo: Djinipi, 2004. ISBN 99914-681-1-0
Cynthia Abrahams: Robin “Dobru” Raveles, Surinamer, dichter, politicus 1935-1983. Wan Bon – Wan Sranan – Wan Pipel. Amsterdam: Rozenberg Publishers, 2010. ISBN 978 90 3610 297 0
Rob Woortman & Alice Boots : Anton de Kom, biografie. Amsterdam/Antwerpen: Contact, 2009. ISBN 978-90- 254- 3248- 5. En Karin Amatmoekrim: De man van veel Amsterdam: Prometheus, 2013. ISBN 978 90 446 2126 6

1 comment to “Drie biografieën over Surinamers”

  • Heeft Raveles zelf zijn interviews georganiseerd?

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter