Door het oog van Jantje
door Engel Weijs
In de toespraak van de compagniescommandant tijdens de ouderdag op de Isabellakazerne in Den Bosch wordt het al wel duidelijk: “Het komende jaar wordt een bijzonder jaar voor uw zonen. De kans is zeer groot dat in deze uitzendperiode Suriname onafhankelijk gaat worden… maar ze zijn goed opgeleid voor hun belangrijke taak en terdege voorbereid!”
De TRIS in Suriname
In de loop van het jaar 1975 heeft de laatste lichting militairen over het algemeen een goede band met de plaatselijke bevolking opgebouwd en sommigen zijn op verschillende manieren al aardig in de Surinaamse samenleving geïntegreerd.
Uitgebrand pand in de binnenstad van Paramaribo
Toch rommelt het aardig in het land dat met de aanstaande zelfstandigheid op twee gedachten hinkt: “eindelijk vrij” en “het moederland laat ons in de steek”.
Naar buiten toe gaan de onderhandelingen tussen de beide landen redelijk rustigjes door… Maar de commandant van de TRIS (Troepenmacht in Suriname), kolonel Woerlee, gaat niet voor een beleefdheidsbezoek naar Curaçao, zoals de pers wil doen geloven, maar het bezoek aan een Nederlandse mijnenjager op het eiland heeft in principe militaire ondersteuning kort voor de onafhankelijkheid van Suriname op de agenda.
Zo is er niet alleen logistieke ondersteuning voor de relatief kleine groep Nederlandse Trissers, wanneer de onlusten uit de hand dreigen te lopen, maar is er – aan boord van de mijnenjager – tevens een stuk Nederlands grondgebied voor handen indien belangwekkende (burger)figuren geëvacueerd dienen te worden (waarmee intern rekening wordt gehouden).
Trissers op patrouille
Wanneer niet op patrouille in het bos worden de soldaten steeds duidelijker klaargestoomd voor hun “handhaving openbare orde”-taak, want in de stad Paramaribo komen met enige regelmaat kleine of grotere branden voor (zoals in de Watermolenstraat); en de Hollandse delegaties (onder wie Den Uyl, De Gaay Fortman en Pronk) moeten tóch begeleid of beschermd worden tegen demonstraties uit vooral de Hindostaanse hoek, die de naderende onafhankelijkheid met lede of angstige ogen aan zien komen.
Steekt er bijvoorbeeld een trage hond vóór de colonne de weg over en er wordt hiervoor afgeremd, dan staat er binnen no-time een groep gehelmde, met schild en wapenstok gewapende Trissers rond de burgerauto’s.
Een bottle-neck is de vlak voor de stad gelegen brug bij de Saramaccadoorsteek, ideaal voor wegblokkades van de demonstranten. Toch blijven mede door het veelvuldige H.O.O.-en (handhaving openbare orde) oefenen op en rond het Prins Bernhard Kampement in Paramaribo, maar ook op publieke locaties zoals de buiten-detacheringen Albina en Nieuw-Nickerie of in het dorp Zanderij bij ‘t vliegveld, de onlusten binnen de perken.
Met de naderende datum van de onafhankelijkheid worden steeds meer de uniformregels aangescherpt en op gezette tijden is het vrij stappen in de stad strakker geregeld; ook de vakanties worden beperkter, want iedereen dient snel inzetbaar te zijn.
Begin november zijn de jongens die geen dienst hebben geconsigneerd op het kampement: min of meer verplicht naar een voorstelling in de filmzaal. Na een tijdje wordt ineens de filmband stilgezet en gaan de lichten aan: door de luidspreker het bevel voor de aanwezige pelotons om zich direct voor “lang groen” naar de kamers te begeven!
Trissers op wacht
Buiten zien we richting het centrum een rode gloed en horen sirenes in de verte: voor de pelotonkamers staan al enkele YP-gevechtswagens klaar en lopen kaderleden druk bevelen te geven.
Als plaatsvervangend groepscommandant van de OST-groep (ondersteuning) van het 4e peloton krijg ik de opdracht om aan iedereen van de groep tien scherpe patronen voor de karabijn uit te delen. De patronen worden op bed uitgeteld en daarna volgt de controle van het gevulde magazijn, die in gesloten broekzak opgeborgen dient te worden. Daarop de ingevette glazen van het gasmasker inspecteren; en vervolgens met schild en wapenstok gereed, wachten op de kamer voor verdere instructies. Buiten gaan de voorbereidingen met het rollend materieel door, en binnen is de stemming verdeeld en enigszins zenuwachtig: redt de politiemacht in de stad het zelf, en willen wij wel op deze wijze ingezet worden? Een uurtje later het sein: “alles onder controle” en kan de munitie weer ingeleverd. Voor verschillenden kan gesteld worden: dit was door het oog van de naald…
Engel J.G. Weijs
4e pel. / A-Cie.
Lichting 74-6.
Alle foto’s uit de collectie van Engel Weijs.
RSS
Facebook
Twitter
