blog | werkgroep caraïbische letteren

De teloorgang van de Witte Stad in het algemeen en van het Kerkplein in het bijzonder

Hoofdpostkantoor Paramaribo aan het Kerkplein

In het meinummer van Parbodestaat een artikel van mij met als titel “Noodklok luidt boven de witte stad”, waarin ik concludeer dat ondanks plaatsing van de binnenstad van Paramaribo op de Werelderfgoed-lijst van de Unesco de stad in aanzien hollend achteruit is gegaan in de tien jaar die sindsdien verstreken zijn. Mijn conclusie was: “Als we ons historisch erfgoed niet behouden, kunnen we het straks alleen nog maar op foto’s bewonderen.” Helaas krijg ik met de dag meer gelijk.

Deze week stond er een advertentie in alle Surinaamse kranten dat het hoofdpostkantoor aan het Kerkplein zal worden geveild. De teloorgang van ons erfgoed loopt kennelijk parallel met de teloorgang van Surpost, dat in 1959 dit trotse bezit, het nieuwe, door de Nederlandse architect Peter Jacobus Nagel ontworpen, hoofdkantoor aan het Kerkplein liet openen door toenmalig minister van Financiën en opdrachtgever, Dr. Jules Sedney. Surpost denkt (terecht) dat anderen beter in staat zijn om nieuwe huurders te vinden voor grote, leegstaande delen van het pand, maar verhult daarmee dat het zelf nog geen veer voor de mond kan wegblazen.

Nu heb ik in mijn artikel in Parbodeal uitgehaald naar de verloedering van het Kerkplein, maar ik ben bang dat we het ergste nog niet hebben gehad. Het eens zo fraai besloten plein heeft overal grote gaten opgelopen door roekeloze sloop en geen of afschuwelijke nieuwbouw zoals BurgerKing. Afgewacht moet worden hoe het –naar ik aanneem door Chinezen overgenomen– pand van Glans zal uitpakken eenmaal het is afgebouwd, maar alleen al door de te grote schaal is het nu al duidelijk dat het daar een volkomen misplaatst monstrum is.

Het Kerkplein wordt onmiskenbaar gedomineerd door de Nederlands Hervormde Kerk, niet door zijn grootte, maar door zijn eenvoud en schoonheid. In de jaren ’50 van de vorige eeuw zijn daar omheen een drietal nieuwe gebouwen verrezen, het al genoemde Hoofdpostkantoor, het kantoor van de Overzeese Gas- en Electriciteitsmaatschappij N.V. (Ogem), het huidige EBS-kantoor, en het kantoor van de Hollandsche Bank Unie (HBU), het huidige kantoor van de Royal Bank of Canada (RBC). Alle drie zijn ontworpen door Peter Jacobus Nagel (1921-1997), met als eerste het HBU-kantoor, gebouwd in 1955 in samenwerking met het Nederlandse Architectenbureau J.H. André de la Porte, de twee andere gebouwen in 1959 door Nagel alleen.

HBU-kantoor

Alhoewel van het HBU-gebouw wordt gezegd dat het is gebouwd “met een knipoog naar de Surinaamse architectuur”, zie ik nergens die knipoog terug en valt het met zijn hoogte en met zijn onmiskenbaar verticale accenten volledig uit de toon bij de directe omgeving. Gelukkig heeft Nagel zich daarna kunnen ontdoen van zijn partner en heeft hij met het hoofdpostkantoor en het OGEM-kantoor

OGEM/EBS-kantoor
het plein verrijkt met twee mooie panden, die door een duidelijk meer horizontale belijning beter aansluiten bij de omgeving. Dat de panden door hun stijl nu gedateerd aandoen is duidelijk, het doet echter niets af aan de kwaliteit van de architectuur. Het Presidentieel Paleis is ook gedateerd, maar toch mooi. Wat wel afdoet aan de architectuur van Nagel is voor wat het Hoofdpostkantoor betreft het schandalig slechte onderhoud, en voor wat het EBS-pand betreft de onverantwoordelijke manier waarmee het helemaal witte pand is ‘gerenoveerd’ en volledig in de smerige EBS-kleuren is gezet, een toppunt van wansmaak en een vloek op het Kerkplein.
Gezien de slechte staat van onderhoud waarin het Hoofdpostkantoor verkeert, is niet anders verwachtbaar dan dat de nieuwe eigenaar het pand sloopt en er nieuwbouw terugplaatst. Alhoewel begrijpelijk, het blijft jammer dat dit in wezen mooie gebouw moet verdwijnen. Maar voor die nieuwbouw houd ik mijn hart vast, want gezien wat er bij Glans gebeurt is ‘the sky the limit’ en is het verwachtbaar dat de dure vierkante meters in de hoogte moeten worden terugverdiend. Helaas is er geen enkele instantie die daar toezicht op houdt. En zelfs indien de goedgekeurde bouwtekening te boven en te buiten wordt gedaan, wordt er niet opgetreden. En gaat er inderdaad op Glans-manier en dus ook zonder architect gebouwd worden, dan kunnen we er maar beter over denken om de Hervormde Kerk naar een andere plaats over te brengen.

Nog meer teloorgang

Een aantal jaren geleden is een van Paramaribo’s mooiste en belangrijkste verbindingsaders, de Dr. Sophie Redmondstraat, ernstig verminkt om de daar schuin tegenover het Regeringsgebouw gelegen Amerikaanse ambassade schijnveiligheid te verschaffen door de Redmondstraat op die hoogte een aantal meters te verleggen, die het ambassadepersoneel anders het leven zouden kosten.

Protesten hebben niets uitgehaald: Amerika’s wil was wet! Nu er echter op Noord een nieuwe ambassadegebouw wordt opgetrokken, is het de hoogste tijd om van Amerika te eisen dat de Dr. Sophie Redmondstraat weer in de oude toestand wordt teruggebracht, uiteraard op hun kosten.

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter