De Surinaamse taalproblematiek (9)
door mr dr W.R.W. Donner
In de vorige aflevering toonde ik aan, dat het Nederlands ogenblikkelijk na de onafhankelijkheid door alle door Nederland gekoloniseerde landen buiten de deur werd gezet en opperde een mogelijke verklaring hiervoor.
Suriname vormde hierop, zei ik, de enige uitzondering. We waren bereid het Nederlands te omhelzen. Maar, voegde ik daaraan toe, deze beslissing heeft voor ons slechts windeieren opgeleverd. In Nederland worden wij met ons Nederlands nauwelijks serieus genomen en gewoon door Marokkanen en Turken in bijna alle geledingen van de samenleving voorbijgestreefd. Op de universiteiten, bij grote ondernemingen, in de politiek, overal. Ik wees er verder op dat de Antillianen betere schrijvers voortbrengen ondanks het feit dat ze bij voorkeur Papiamentu spreken. Op de HBS mocht ik een boek van Albert Helman niet op mijn lijst plaatsen. Van het boek van Frank Martinus Arrion, Dubbelspel, zijn bijna een miljoen exemplaren gedrukt om van vertalingen in veel andere talen niet eens te spreken. Als je de schrijver zou vragen wat zijn taal is zal hij ogenblikkelijk verklaren: Papiamentu. Het Nederlands is voor hem een tweede taal. Vraag je aan een Surinaamse schrijver wat zijn of haar taal is zal je ogenblikkelijk te horen krijgen: Nederlands. Ik houd mij op de vlakte. Een ieder die mij kent weet dat ik bij voorkeur Neger-Engels spreek.
Neger-Engels
Alvorens het betoog voort te zetten wil ik eerst iets zeggen over de term Neger-Engels. De term wekt in Suriname weerstanden op. God mag weten waarom. De term Surinaams wens ik te reserveren voor het Nederlands dat wij in Suriname spreken. Als wij verstandig worden zullen wij de term Nederlands afschaffen voor het Nederlands dat wij spreken en daarvoor de term Surinaams invoeren. De Boeren in Zuid Afrika, afstammelingen van Hollanders voerden voor de taal die ze daar spraken ook de term Afrikaans in om de voortdurende aanmerkingen dat ze ouderwets Nederlands spraken te pareren. Als een Hollander ze nu zegt dat ze slecht Nederlands spreken zeggen ze: “Man we spreken helemaal geen Nederlands maar Afrikaans. Dat is onze taal en daarmee doen we wat we willen.”Ook de Belgen noemen hun taal Vlaams en geen Nederlands. [Dit is opnieuw een vergissing: Vlamingen spreken van Nederlands – red.]
Verlammend
Het Nederlands werkt verlammend in Suriname zonder dat wij dat in de gaten hebben of durven te beamen. Innerlijk schijnt men een afkeer te hebben van de taal hetgeen blijkt uit het feit dat er zo weinig gelezen wordt. Een cultuurpolitiek gericht op de vergroting van het algemene ontwikkelingspeil van het volk door middel van het geschreven woord, schijnt in Suriname niet mogelijk te zijn, want men leest toch niet. Op de Antillen is cultuurpolitiek gemakkelijker te voeren door het volk in het Papiamentu te benaderen.
Voorsprong
Ook in Suriname heeft de uitsluitende hantering van het Nederlands de betrokkenen geen enkele voorsprong opgeleverd. Hindoestanen en creolen die zich niet schamen voor gebruik van het Sarnami of Neger-Engels en het Nederlands zien als tweede taal, schijnen het maatschappelijk verder te schoppen dan degenen die zich uitsluitend van het Nederlands bedienen. Men neme maar de proef op de som. Men vrage maar aan voormalig vice-president Sardjoe of hij niet liever Sarnami spreekt of aan ex-president Venetiaan of hij niet liever Neger-Engels spreekt.
[wordt vervolgd]
RSS
Facebook
Twitter
