De SLM-ramp: Wat ons bindt
Het is vandaag 35 jaar geleden dat de ramp met de DC8-62 van Surinam Airways plaatsvond. Voor velen voelt de ramp nog steeds als een stuk onverwerkt verleden, omdat er zo vele bekenden en familieleden op de vlucht zaten.
In de vroege ochtend van 7 juni 1989 stortte vlucht PY 764 neer in het oerwoud vlakbij vliegveld Zanderij in Suriname. 176 passagiers kwamen daarbij om het leven.
Voor het in 1975 onafhankelijk geworden Suriname was dit de grootste vluchtramp ooit: een nieuwe schok na de december-moorden zeven jaar eerder.
In Nederland werd het bericht over de ramp onthutst ontvangen. Er kwamen extra journaals. Op de nationale herdenking in de Amsterdamse RAI spraken voetbalsterren Ruud Gullit en Frank Rijkaard, die aanvankelijk ook aan boord zouden zitten als spelers van het Kleurrijk Elftal. Premier Lubbers en Koningin Beatrix betuigden hun medeleven. Er werden hulptroepen naar de rampplek gestuurd.
Toch ging Nederland daarna snel weer over tot de orde van de dag. Voor een benefietwedstrijd in de Rotterdamse Kuip stroomde het stadion zes weken na de ramp nog niet halfvol. Toen drie jaar later in de Amsterdamse Bijlmer een vliegtuig neerstortte, en er 43 slachtoffers vielen, kreeg die ramp veel meer aandacht.
De Nederlandse staat beschouwde de SLM-ramp als een zaak voor Suriname, zelfs al had zeventig procent van de slachtoffers aan boord van PY 764 de Nederlandse nationaliteit.
Journalist Anton Slotboom zoekt in dit boek naar het antwoord op de vraag: wat als deze ramp nu was gebeurd? Door de bril van nu kijkt hij naar de gebeurtenissen van toen.
Hij gaat het gesprek aan met nabestaanden, in Nederland en in Suriname, spreekt met familie van de slachtoffers en herbeleeft de ramp met journalisten van toen.
In deze gesprekken slaan veel geïnterviewden een zucht van verlichting. Eíndelijk is er aandacht voor de grootste Surinaamse vliegramp ooit die, tot hun verdriet, soms ook wel ‘de vergeten ramp’ wordt genoemd.
Hun herinneringen en levensverhalen zijn uniek, maar één ding zeggen de betrokkenen allemaal: de slachtoffers van deze ramp mogen stuk voor stuk nooit worden vergeten.
Anton Slotboom (Rotterdam, 1980) schrijft voor de dagbladen Algemeen Dagblad en Trouw over nieuws, sport en cultuur. Verhalen van zijn hand verschenen ook in literaire sportbladen als Hard gras en Staantribune. Zijn levensverhaal over Jules Deelder, De zin van het leven ben je zelf, werd in 2020 een bestseller. Ook schreef hij de biografie van actrice Imanuelle Grives. Slotboom is bovendien co-auteur van boeken over Sparta, Feyenoord en PSV.
Anton Slotboom, Wat ons Bindt. DE SLM-ramp, het kleurrijk elftal, de 176 slachtoffers en de tragiek van vlucht PY-764. Amsterdam: Overamstel, 2024. ISBN 9789048867929. Prijs 21,99.
Herinnering aan 7 juni 1989
door Harmen Boerboom
7 Juni 1989 begon vroeg voor mij. Om half vier stond ik op om in Hilversum een vroege dienst te draaien voor Veronica op Radio 2. De redactie van Veronica Nieuwsradio verzorgde de nieuwsbulletins op het halve uur, en ik was die woensdag aan de beurt.
De gebeurtenissen op het Plein van de Hemelse Vrede, een paar dagen eerder, galmden nog na, en er was een actie geweest van het Dierenbevrijdingsfront. Nertsen vrijgelaten, staat me bij. Verder weinig bijzonderheden in het nieuws, die ochtend.
De PY 764 van Surinam Airways vloog tijdens het grootste gedeelte van mijn dienst nog veilig boven de Atlantische Oceaan. Dat de DC 8 waarmee mijn collega Joost Oranje en ik in die tijd regelmatig naar Paramaribo vlogen om reportages te maken, halverwege de ochtend gecrasht was tijdens de landing op Zanderij, werd pas bekend toen onze uitzendingen erop zaten. Ik was na mijn dienst naar huis in Wageningen gereden. Mobiele telefoons hadden we nog niet en ik wist dus nergens van toen ik, gaar van de matineuze dienst, thuis kwam. De telefoon ging en ik nam op. Het was de toenmalige nieuwsbaas van Veronica, Joop Daalmeijer. “Harmen, je moet nù terugkomen naar Hilversum. Er is een toestel van de SLM neergestort.” Joop’s humor was droog, en hij kon je in de maling nemen zonder dat je daar erg in had. Zijn opmerking klonk zo onwaarschijnlijk dat ik in eerste instantie dacht dat hij een grap maakte. Maar al snel werd duidelijk dat het bittere ernst was. Ik stapte weer in de auto en reed met hoge snelheid terug naar Hilversum. Tijdens de rit schoten er honderden vragen door mijn hoofd. Wat was er gebeurd? Wie van mijn kennissen waren er aan boord? Zou die kleine dikke Amerikaanse piloot erbij zijn die ik ooit in Torarica zag uitchecken met op zijn pilotenkoffer een sticker “I am not fat, I am just short for my weight.” ? En met wie ik zo vaak had gevlogen.
Op de redactie heerste een georganiseerde chaos zoals dat hoort bij Breaking News van deze omvang. De reden van de urgentie was dat Veronica op woensdagvond het actualiteitenprogramma Nieuwslijn uitzond. Die zou vanavond volledig in het teken staan van het SLM-drama. Ook Joost was er. Samen liepen we onze hele Suriname-adressenlijst af om meer te kunnen melden dat het ANP. Peter Sanches van Radio Paramaribo was altijd één van onze belangrijkste informanten. Hij was uiterst betrouwbaar en wist in Suriname altijd alles als eerste. Hij voorzag ons die middag en avond van de laatste informatie vanuit Suriname. Ik belde met de volledig aangeslagen SLM-directeur in Nederland, Robbie Lachmissing. De band tussen Veronica en de SLM was innig. Vaak regelde hij dat de teams van Veronica last minute mee konden op de SLM-vluchten, desnoods met een upgrade. Lachmissing wilde de pers nog niet te woord staan want hij wist ook geen details. Maar voor Veronica maakte hij een uitzondering. Het SLM-kantoor aan de Weteringschans werd belaagd door familieleden. Heftige emoties. Ze wilden weten of hun familie of geliefden op de passagierslijst stonden. Hetzelfde bij opnames in de Bijlmer en op alle andere Suriname-gerelateerde plaatsen die we konden bedenken. Het cliché was zichtbaar: ‘Suriname is klein. Iedereen kent iedereen’.
Internet of andere snelle beeldverbindingen met Suriname waren er nog niet. Dus we moesten het doen met eigen beeld uit Nederland en stockshots van Paramaribo en Zanderij. De uitzending was journalistiek geslaagd maar de combinatie van de journalistieke adrenaline en het niet te bevatten nieuws van de ramp was verwarrend. Toen ik laat in de avond thuis kwam begon de omvang van de ramp pas tot me door te dringen. Slapen deed ik pas veel later. En de echte emoties kwamen tijdens de indrukwekkende herdenkingsdienst, later, in de Amsterdamse RAI. Toen was intussen bekend wie de bemanningsleden waren. De korte piloot die te zwaar was voor zijn gewicht was inderdaad lid van de crew, door wiens fouten het toestel was neergestort. Ze vlogen met ongeldige papieren en vertrouwden teveel op hun gevoel.
De fles Black Label die Joop Daalmeijer me na de uitzending van Nieuwslijn als dank voor de inzet in handen drukte, staat vandaag, na 35 jaar, nog steeds onaangebroken in mijn kelder. Als aandenken en uit respect voor de slachtoffers.
RSS
Facebook
Twitter
