De koningin van Paramaribo vijftien jaar
De afgelopen week was het vijftien jaar geleden dat wijlen Clark Accord zijn stormachtige debuut maakte met De koningin van Paramaribo. Hoofdpersoon in zijn roman is Maxi Linder, de roemruchte hoer van Paramaribo rond en na de Tweede Wereldoorlog en bekend tot in de hoogste sociale en politieke kringen. Maxi Linder was in de ogen van de schrijver niet zozeer een hoer, als wel een sterke zwarte vrouw, sociaal bewogen en compromisloos. De roman vertelt het meeslepende verhaal van de opkomst en ondergang van een omstreden motyo. Schaamteloos, welbespraakt, extravagant, onzelfzuchtig en hoer in hart en nieren. Maxi was al bij leven een legende. Ze wordt door een huisvriend verkracht, beleeft haar topjaren als prostituee in de jaren dertig, wordt geïnterneerd in een kamp tijdens de Tweede Wereldoorlog, en glijdt in haar latere jaren af naar een bestaan vol afpersing, chantage, bedelarij en eenzaamheid. Ze sterft op troosteloze wijze, omringd door haar eenenvijftig honden.
Clark Accord vierde het tienjarig bestaan van zijn roman met de opvoering van de muziektheatervoorstelling De koningin van Paramaribo in het MLAB-theater te Amsterdam. Ook in Suriname is De koningin van Paramaribo als monoloog ten tonele gebracht. Het derde lustrum wordt zonder hem gevierd, maar zijn doelstellingen worden krachtdadig nagestreefd. Door de Clark Accord Foundation wordt het hele jaar door op verschillende plekken zowel in Suriname als in Nederland voorgelezen uit de roman. Ook wordt een bewerking van de monoloog, Een gevallen vrouw bestaat niet, binnenkort door Maikel Austin opgevoerd in theater Unique, de plek waar Clark Accord in 2000 zijn debuut presenteerde. Voorts zal de jaarlijkse Clark Accord-lezing afwisselend in Suriname en Nederland plaatsvinden. In 2014 staat het podium in Suriname, waar Karin Refos zal spreken over jong ondernemerschap. Naast de lezing wordt weer de jaarlijkse ‘Sori yu talenti Clark Accord Award’ voor jong Surinaams schrijftalent uitgereikt. Bovendien doen vanaf de afgelopen week diverse muloscholen en enkele middelbare scholen in Paramaribo mee aan de historische Maxi Linder-stadstour. Hiervoor is een lesbrief ontwikkeld die tijdens de tour met de leerlingen op een plezierige manier wordt behandeld. Op diverse plekken wordt een stop gemaakt met de toerbus en dan met name in straten die te maken hebben gehad met Maxi Linder. Zo is er een stop via de Saramaccastraat in de Timmermanstraat. Hier woonde Maxi Linder tijdens haar vroege jeugd met haar ouders. Ze hadden ook een buurvrouw en een heer die daar woonde, Nelis. Maxi Linder had er een goed leven, totdat er iets vreselijks met haar gebeurde. Een belangrijke vraag in de lesbrief is waarom Maxi al op jonge leeftijd hoer werd. Voor de deelnemers die het niet weten wordt het vreselijke verhaal van Maxi in de Timmermanstraat verteld. Toen ze twaalf was, werd ze verkracht door Nelis. In wezen was het geen slechte man, maar hij zat in de groep van Killinger, die de macht wilde grijpen in Suriname (1915). De groep werd veroordeeld en Nelis kwam in de gevangenis terecht. Na vrijlating was hij van streek, ook omdat zijn vrouw er vandoor was. Na zijn vreselijke daad (de verkrachting) vluchtte hij van huis. De leerlingen wordt een spiegel voorgehouden, dat literatuur zich eveneens bezighoudt met het dagelijks leven van eenvoudige mensen die kommer en kwel meemaken, en dat zij zich kunnen beschermen tegen nare gebeurtenissen. Want nog steeds is er sprake van seksueel geweld tegenover kinderen. Een andere stop wordt, het kan niet anders, gemaakt in de Watermolenstraat. In deze straat liepen de hoeren. Nog steeds kun je ze daar vinden. Veel van hun klanten waren Amerikaanse soldaten die in Suriname gestationeerd werden gedurende WO II. Zo een soldaat heette Howard. Hij was een van de klanten van Maxi Linder. Door haar toedoen heeft deze soldaat zelfs negen maanden in de gevangenis gezeten! Hij had haar met geweld behandeld en haar gouden kettingen gestolen. Maxi bleef stug volhouden bij de politie dat hij berecht moest worden.
Aan de Waterkant wordt een toneelstukje gespeeld met de leerlingen en ook het Kerkplein wordt aangedaan. Allemaal plekken die een betekenis hebben gehad voor Maxi Linder. Er kunnen nog talloze plekken bekeken worden in de stad die zo veranderd is sinds Maxi Linder er liep, liep, liep en met vele andere hoeren, die ze vaak beschermde of die ze de kunst van het vak leerde. Ze was een sociale vrouw. En hier gaat het om: Maxi Linder mag wel een prostituee zijn geweest, maar ze heeft mensen in haar tijd geholpen iets te bereiken in de maatschappij. In de Geraniumstraat te Zorg en Hoop heeft de bus een voorlaatste stop: hier stierf Maxi in 1981 in een armzalig huisje, waar ze talloze honden verzorgde. Ze werd begraven te Nieuw Vrede en Arbeid, nu aan de Jagernath Lachmonstraat. De koningin van Paramaribo werd 79 jaar.
Reacties van leerlingen die deelnamen aan de tour:
Het verhaal van Maxi Linder, De koningin van Paramaribo, vind ik sensationeel. De manier waarop de schrijver haar levensverhaal vertelt is heel boeiend en het komt realistisch en soms heel komisch over. Al de scheldwoorden, seksuele uitingen et cetera zijn voor mij als tiener niet nieuw, maar het zijn geen woorden die dagelijks worden gebruikt in mijn omgeving. Vandaar dat ik er lol bij had toen ik het boek las. Evenzo geeft het verhaal een belangrijke boodschap mee. De bedoeling van de schrijver is geenszins om prostitutie te promoten. Hij heeft juist laten zien hoe het niet moet. Haar leven als prostituee is heel anders verlopen dan hoe zij het had gewild. [- Jo-Ann, 18 jaar, vwo-student]
De koningin van Paramaribo heb ik in de kamer gelezen. Ik schaamde me ervoor dat mijn ouders het boek zouden zien. Ze zouden weten dat ik een boek over een hoer las, want mijn moeder heeft het ooit ook gelezen en vindt het een vies boek. Maar dat maakte me juist nieuwsgierig. Ik denk dat ze het een vies boek vindt, omdat er scheldwoorden in voorkomen. Maar als je op straat loopt, hoor je deze woorden dagelijks. Het verhaal lijkt zo bekend, ik bedoel dat het erg realistisch is. We lezen in de krant vaak berichten over seksueel misbruik. [- Jayant, 18 jaar, imeao-student]
Maxi een pracht van een vrouw
die achtergelaten werd
in de kou
Maxi Linder…
anders dan de rest
Maxi Linder een vrouw zonder berouw
[Leerlingen van de Poolschool]
RSS
Facebook
Twitter
