Cultureel vs. etnisch
door Gert Schansker (Baiersdorf, Duitsland)
Vandaag Inside heb ik nog nooit gezien en Johan Derksen ken ik voornamelijk uit deze krant (Karin Amatmoekrim, ‘Derksen is inderdaad geen Surinamer’, [NRC, 16 maart 2024]). Desalniettemin heb ik het gevoel dat Amatmoekrim in haar argumentatie twee dingen door elkaar laat lopen. Wat mij betreft kan iedereen die dat echt wil Nederlander worden. Het is een culturele en geen etnische identiteit.
Fries ligt wat mij betreft een beetje anders, want dat is mijn ogen wel een etnische identiteit. Ik zelf ben geboren in de Provincie van Stad en Lande en ben vooral een Ommelander en geen Stadjer. We verdringen die waarheid graag, maar als we terug zouden gaan naar de middeleeuwen heb waarschijnlijk behoorlijk wat Friese voorouders. Desondanks heb ik ook de nodige Saksische voorouders. Ik vermoed dat die twee Germaanse stammen voor ongeveer 90 procent mijn etnische identiteit bepalen. Ik kan dus etnisch gezien geen Hollander of Zeeuw worden.
Wat mij betreft kan ik wel Surinamer worden, maar geen Javaanse Surinamer en Amatmoekrim kan geen Boeroe worden. Enige tijd geleden was er een Canadese zangeres die zich erg had ingezet voor de ‘First Nation’. Ze claimde ook First Nation-bloed te hebben, maar dat bleek niet waar te zijn en de wereld was te klein, het was zelfs wereldnieuws. Als de Friezen de heer Habtamu de Hoop in de armen sluiten dan lijkt me het niet zo relevant dat hij nooit een etnische Fries zal zijn.
RSS
Facebook
Twitter
De meeste mensen zullen wel het onderscheid kunnen maken tussen etnisch en cultureel als ze Habtamu de Hoop zien. Ik denk dat hij dat ook wel weet, anders had hij niet gespeecht op een Black Lives Matter-demonstratie in Leeuwarden. Hij weet wat het is om Zwart te zijn in Nederland. Het is geen drama, maar er zit een realiteit achter.
Ik denk dat Amatmoekrim ook bedoeld dat De Hoop nooit etnisch een echte Fries kan zijn, want ze ziet de Surinaamse Inheemsen als de ‘echte’ Surinamers en de rest als gelijkwaardige import. Zij zet Indiase immigranten zoals Hoelasi Bihari en Karhill Parbati, die in 1913 naar Suriname kwamen, op één lijn met creoolse Surinaamse vrouwen zoals Susanna Dumion, die als een tot slaafgemaakte ‘bediende’ in 1753 naar Nederland kwam met een Nederlandse familie die plantages hadden in Suriname.
Ofwel, het maakt niet uit of je generaties lang uit het klei van Suriname bent geboren, of dat je van een stoomboot stapt op de kade van Paramaribo voor het vervullen van een 5-jarig arbeidscontract. Ik vraag mij alleen af wie die kade en al die huizen heeft gebouwd.
Ik vrees dat Germaanse Gert nooit een echte Surinamer zal kunnen zijn omdat hij niet Inheems is, net zoals Habtuma nooit een echte Fries kan zijn omdat hij geen etnische Fries is. Maar een gewone Surinamer gaat wel lukken.
Volgens Amatmoekrim maakt het in Suriname niet uit hoe je daar bent gekomen, want iedereen is gelijk. En de warmte komt je tegemoet zodra je een Surinamer ontmoet. Dat is volgens haar het grote verschil met Nederland. Ik ben niet in Suriname geboren, dus misschien kijk ik iets anders naar zulke magische Surinaamse sprookjesverhalen.
Ik ben het met Gert eens, dat het niets zou mogen uitmaken of je een echte Fries of een echte Surinamer bent. Maar de werkelijkheid is, dat ‘race matters’ of je nu in Nederland bent of in Suriname.