blog | werkgroep caraïbische letteren

Crisis Trilogie III (slot): Sociaal herstelprogram

door Henry Does

Dave van Aerde was de eerste initiatiefnemer van het sociale juli protest (De Dave Podcast). Hij benadrukte geen politiek te bedrijven. ‘Ik wil absoluut niet dat er een andere leiding komt op dit moment. We kunnen dat niet gebruiken’. (de Ware Tijd, 25 juli 2022). Over de erfenis van de regering Bouterse zei hij: ‘De vorige regering heeft al een soep van gemaakt.’(Nieuwsuur, 25 juli 2022).

Een van de protesterenden met een Surinaamse vlag
op het Bronsplein. (Foto: Ranu Abhelakh)

Desi Bouterse ziet doel en middel anders. De sociale eisen zijn op zijn ‘schaakbord’ slechts instrumenteel aan het doel van zijn ‘oorlog’. Zijn partij wil – verkiezingen omzeilend – de regering ‘wegjagen’. De hoofdverdachte vreest – blijvend leugenachtig, maar schuldbewust – in hoger beroep, de definitieve veroordeling voor de Decembermoorden! Bang voor het gevang hunkert hij naar restauratie van paarse regeermacht! Hij heeft haast!

Hoe is die restauratie te voorkomen en hoe kan een menswaardige uitweg uit de crisis worden gevonden? Historisch bewustzijn en sociale emancipatie kunnen vredelievend Suriname een eind op weg helpen.

Zelf nepotisme

Een van belangrijkste triggers van de protestdemonstraties is het family & friends favoritisme, het personeelsbeleid van het nepotisme. Maar de oud-dictator en zijn NDP trachten met die terechte kritiek – als de dief die roept ‘houdt de dief!’ – hun eigen vriendjespolitiek aan de publieke aandacht te onttrekken. Het Surinaamse geheugen weet echter van geen wijken. President Bouterse zorgde voor een unicum: hij kende zijn vrouw als first lady een salaris zo hoog als dat van een DNA-lid toe. Bestuurskundige August Boldewijn noemde dat gedrag ongrondwettelijk. Hij verzuchtte dat zelfs Michelle Obama geen salaris ontving!

De paarse president richtte na zijn aantreden in 2010 de zogeheten Counter Terror Unit (CTU) op, om vervolgens zijn oudste zoon, die een strafblad had in verband met illegale drugs- en wapenhandel, in de leiding te benoemen. Hij verleende gratie aan zijn andere zoon, die tot vijftien jaar gevangenisstraf was veroordeeld voor diefstal en doodslag, en die nog zes jaren in het gevang zou moeten zitten. De president deed dat in strijd met artikel 109 van de grondwet, die hem verplichtte eerst advies in te winnen bij de rechter die het vonnis had uitgesproken. De president maakte voor een ministerssalaris zijn dochter tot ‘raadsadviseur’ op zijn Kabinet.

Een stadion vol aan ‘friends’ streek neer op het pluche van het paarse nepotisme. Historicus Hans Ramsoedh beschreef in Hindorama van 25 juli dat in de maanden voorafgaand aan de verkiezingen in 2020 de regering Bouterse circa zesduizend ambtenaren in dienst had genomen. Op de valreep had zij salarissen van ministers, directeuren en onderdirecteuren verhoogd. Zij had honderden personen benoemd als ‘beleidsmedewerker’ of ‘beleidsadviseur’ (zelfs schoonmakers en wachters). Toen de nieuwe regering aantrad was er geen geld om salarissen van ambtenaren te betalen. De paarse president vestigde bovendien met de zelfamnestiewet van 2012 het ongeëvenaarde nationaal record zelfnepotisme. Hij had daarmee gepoogd – de grondwet en internationale mensenrechten verdragen schendend – duurzame straffeloosheid voor zichzelf en andere verdachten van de Decembermoorden te verwezenlijken.

Sociaal herstelprogram
Het sociale protest heeft bijgedragen aan het collectieve besef dat het op deze wijze niet langer kan doorgaan! De overheid en economie zijn er voor de burgers en niet andersom. Kenneth Roth, jurist en vooraanstaand mensenrechtenactivist, bepleitte onlangs de noodzaak van ‘een parallel systeem van sociale bescherming.’ (de Volkskrant, 30 juli 2022). Economisch en sociaal herstel kunnen hand in hand gaan. Onze grondwet, die van Suriname een sociale rechtsstaat maakt, codificeert bestaanszekerheid en sociale rechtvaardigheid als rechten. Voor een effectief sociaal herstelprogram is politieke en sociale strijd en dialoog niet voldoende. De wetenschappelijke methode van literatuurstudie, onderzoek en evidence-informed interventies en programma’s is onmisbaar.

Een breed gedragen onafhankelijke en multidisciplinaire Sociaal Wetenschappelijke Adviesgroep zou in samenspraak met betrokkenen binnen redelijke termijn een passend sociaal herstelprogram voor de republiek Suriname kunnen formuleren, waarin naast bestaanszekerheid, gezondheidszorg en onderwijs, ook reductie van sociale ongelijkheid wordt meegenomen. Een effectief sociaal herstel program veronderstelt een deugdelijke uitvoering, waardoor van de Sociaal Wetenschappelijke Adviesgroep ook input ten aanzien van de urgente vraagstukken van bestuurlijke integriteit moet worden gevraagd. Dat betreft ook het sinds 2010 (inter)nationaal beschamende staatsrechtelijke probleem van mensen met een strafblad als (vice-)president! Een integrale crisisaanpak is noodzakelijk! Een aanpak in lijn met de esprit van de democratische en sociale rechtsstaat, die oog heeft voor zowel de financieel-economische, als voor de sociale, culturele, bestuurlijke en ecologische uitdagingen. Zo een aanpak is niet vrijblijvend. Beleid en bestuur vervreemd van het solidariteitsbeginsel, zullen de transformatie van maatschappelijk conflict naar constructieve samenwerking niet kunnen waarmaken.

[Ook verschenen op Starnieuws, 1 augustus 2022]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter